Vakit cetvelleri hazırlayan astronomi alimi Şemsettin Halili kimdir? Şemsettin Halili kimdir kısaca… Şemsettin Halili biyografi… Şemsettin Halili kısaca hayatı… Şemsettin Halili’nin eserleri… Halili Cetveli nedir?

Şemsettin Halili’nin asıl ismi Muhammed bin Muhammed bin Muhammed’dir. Lakabı Şemsettin, nisbesi Halili’dir. Hayatı hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğu tarihi belli olmayıp, 1397 yılında vefat etmiştir. Şemseddin Halili, namaz vakitlerini hesaplamak için yaşadığı devre kadar Avrupa ve İslam aleminde eşine rastlanmayan cetveller hazırlamıştır.

Halili Cetveli adıyla anılan cetvelinde, Şam enlemini esas aldı. Ona dayanarak zamanı, namaz vakitlerini ve kıbleyi tayin etti. Kıbleyi tayin ederken enlem ve boylam farklarından faydalanıyordu. Bu matematiki cetvellerle her enlemde kürevi astronomi problemlerini rahatlıkla çözüyordu. Halili, dünyanın ekseni etrafındaki eğitimini de 23 derece 21 dakika olarak hesapladı.

Dürbünün keşfine kadar astronomi sahasında gözlem aracı olarak kullanılan ve Rubu aleti denilen kadranı da keşfetti. Şimşir gibi sert tahtadan veya fildişinden yapılan bu aletle yıldızların yükseklikleri ölçülür, namaz vakitleri ve kıble tayin edilirdi. Şemsettin Halili’nin en önemli eseri Cedâvil-ül-mikât ismiyle bilinen vakit cetvelleridir. Bu eserin yazmaları Paris ve Kahire kütüphanelerinde bulunmaktadır.

Şemsettin Halili’nin Eserleri:

1. Cedvelü Fadl-id-Dair ve Amel-ül-Leyl ven-Nehâr
2. Risâle fil-Ameli bil-Murabba
3. En-Nücum-üz-Zahire adlı eserleri vardır.

Şemsettin Halili’nin çalışmaları Kopernik’e tesir etmiştir. O da bir noktaya kadar, kendi çalışmalarına bunları temel olarak almıştır.