Endülüs’te yetişen ünlü kimya ve matematik alimi Macriti kimdir? Macriti kimdir kısaca… Macriti biyografi… Macriti kısaca hayatı… 

Macriti’nin künyesi Ebü’l-Kasım’dır.  950 senesinde, şimdi İspanya’nın baş şehri olan Madrid’de doğdu. Bu yüzden el-Macriti nisbesini aldı. 1007 senesine Kurtuba’da vefat etmiştir. Macriti Endülüs’te yetişen alimlerin en meşhurlarındandır. İlim merkezi olan Kurtuba’ya küçük yaşta giden Ebü’l-Kasım, ilim öğrenmek için birçok İslam ülkesini dolaştı. Devrinin din ve fen ilimlerinde mütehassıs alimlerinden ders aldı. Onlarla ilmi mütalaalarda ve istişarelerde bulundu.

İlmi gezilerini tamamladıktan sonra, İspanya’ya dönerek Kurtuba’ya yerleşti ve birçok ilim ve irfan aşığının toplandığı bir medrese inşa ettirdi. Ebü’l-Kasım Macriti, fen ilimlerinin her dalında söz sahibiydi. Astronomi, yıldız ve gezegenlerin hareketleri ile ilgili çok geniş ve esaslı bilgiye sahipti. Batlamyus’un gök haritası üzerine ilk defa düşen ve astronomik cetvellerdeki yanlışlıkları düzeltme yolunda faaliyet gösteren bir alim olarak Avrupa’da tanındı.

Macriti, kimya ilmiyle de meşgul oldu ve bu alanda Rutbet-ül-Hakim ve Gayet-ül-Hakim adlarında iki eser yazdı. Kimya üzerindeki çalışmalarında, gayet mantıklı ve hesaba dayanan bir düşünce ve tetkik kabiliyetine sahipti. Maddeler üzerinde yaptığı deneyleri, eserlerinde uzun uzun anlattı. Mesela bir miktar cıvayı bir cam tüpe koyarak, bunu kırk gün süreyle kısık bir ateş üzerinde tuttu. Bu süre boyunca cıvada gelen değişiklikleri dikkatle takip etti. Sonunda, cıvanın oksijen ile reaksiyona girerek kırmızı toz haline geldiğini gördü. Bugün buna cıvaoksit denilmektedir. Deneye tabi tuttuğu maddenin ağırlığının deney sonunda değişmediğini tespit etti. Halbuki bu reaksiyonda, bir miktar cıvanın buharlaştığını görmüştü. Oksijenle birleşme doğuran bir reaksiyon hasıl olmuş ve cıva ile birleşen oksijen kadar cıva buharlaşmıştı. Priestley ve Lavoiser, onun tespit ettiği bu önemli kimyevi prensiplerden istifade edip geliştirerek kütlenin korunma kanununu ortaya koydular.

Macriti, Cabir bin Hayyan ve Razi’den sonra üçüncü sırada yer alan bir kimya üstadıydı. Kimyanın hurafelerdeni sihir ve tılsımat gibi şeylerden ayıklanıp başlı başına bir ilim haline gelmesini sağladı. Metodu, tecrübe ve istikrar yani tümevarım idi. Matematiğin kimya için kaçınılmaz bir ilim olduğunu çok iyi biliyordu. Talebelerine metodu öğretiyor ve kimyevi reaksiyonlar üzerinde dikkatle durmalarını ısrarla tavsiye ediyordu. Ebü’l-Kasım Mesleme bin Ahmed Macriti, bir ara çalışmalarını matematik sahasın üzerinde teksif etti. Özellikle sayılar teorisi ve öklid geometrisi üzerinde çalışarak eserler yazdı. Macriti’nin hesap hakkındaki eseri o devrin bütün ilim çevrelerinde el kitabı olarak kullanıldı.

Macriti, ayrıca biyoloji, zooloji ve ekoloji dallarında da ilmi çalışmalarda bulundu.  Dikkat çekici çalışma ve tespitler ortaya koymayı başardı. İnsanlar arasında olduğu gibi hayvanlar arasında da, gruplaşma ve başkanlık temayülü olduğunu, her bir hayvan grubunun adeta bir toplum teşkil ettiğini, anlaşma için belli dilleri ve farklı özellikleri bulunduğunu, bu sistemin kainatta son derece muntazam ve ahenkli şekilde mevcut olduğunu söyledi. Günümüzde modern biyoloji ve zooloji bunu ispatlamaktadır. Macriti, ekoloji ve çevre bilimlerinin de kurucusu sayılabilir.

Macriti, Batı İslam dünyasında, fen ilimleri dalında Rönesans’ın ilk temsilcisi olarak değerlendirilmektedir. O, hayatını İslamiyete ilim yoluyla hizmet etmeye vakfetmiş, seçkin bilim adamlarındandı.

Macriti’nin Eserleri:

1. Kitabu Semar-il-Aded fil-Hisab
2. Kitabu İhtisari Ta’dil-il-Kevakib min Zicil-Bettani
3. Kitabu Rütbet-il-Hakim fil-Kimya
4. Kitab-ül-Ahcar
5. Kitab fil-Usturlab
6. Kitabu Gayet-il-Hakim