Büyük İslam alimlerinden El Biruni kimdir? El Biruni biyografi… El Biruni kısaca hayatı… El Biruni’nin çalışmaları…
El-Biruni, 973 tarihinde Merkezi Asya’da tarihi bölge olan Harezm’de doğdu. İlk eserini yazdığında 17 yaşında, son eserini yazdığında 80 yaşında idi. Biruni, küçük yaşta babasını kaybetti. Harzemşahlar tarafından korundu, sarayda matematik ve astronomi eğitimi aldı. Buradaki hocaları İbn-i Irak ve Abdussamed bin Hakim’dir. Harzemşahlar Devleti Me’muniler tarafından alınınca Biruni de İran’a giderek bir süre burada yaşadı. El Asur’ul Bakiye adlı kitabını Ziyarilerin sarayında yazmıştır. İki yıl da burada çalıştıktan sonra memleketine geri döndü ve Ebu’l Vefâ ile gök bilimi üzerine çalışmaya başladı.
1017’de Gazneli Mahmut, Harezm Devleti’ni yıkınca Biruni de Gazne şehrine gelerek burada Gaznelilerin himayesine girdi. Sarayda büyük itibar gördü ve Gazneli Mahmut’un Hindistan seferine katıldı. Burada Hintli bilim adamlarının dikkatini çekti ve Hint ülkesi alınınca da Nendene şehrine yerleşerek bilimsel çalışmalarına burada devam etti. Sanskritçeyi öğrenerek Hint toplumunun yaşamı ve kültürü üzerine çalıştı. Buradan tekrar Gazne şehrine döndü ve yaşamının geri kalanını bu şehirde tamamladı. Uzun zamandır hazırladığı Tahdidu Nihayet’il Emakin adlı eserini bu döneme denk gelen 1025 yılında yayınladı.
Biruni‘nin ilmi yönünü belirleyen en önemli özelliği çok çeşitli alanlarda başarılı eserler vermiş olmasıdır. Barthold, El-Biruni’yi İslam aleminin en büyük bilgini olarak niteler. Kopernikten 500 yıl önce güneş merkezli gezegenler sistemini tespit etmiştir. Doğa bilimleri ve matematikteki başarısı ve özgünlüğü göz alıcıdır. Astronomi, aritmetik, geometri, fizik, kimya, tıp, tarih, coğrafya, filoloji, jeodezi, botanik, dinler tarihi gibi çok geniş bir alanda ilim yapmıştır. Yoğun ilmi çalışmalarının yanında dini hassasiyetlerini koruyan bir şahsiyetti. Çağdaşı İbn-i Sina ile yaptığı yazışmalar gerçek bir düşünce platformudur.
Biruni, Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı, Güneşin hareketlerinden mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. Dünyanın çapını, bugünkü değere çok yakın olarak buldu. Jeodezi biliminin ise kurucusu oldu. Biruni ayrıca Hindistan’dayken öğrendiği trigonometrinin astronomiden ayrı bir bilim olarak görülmesi gerektiğini savundu ve sinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant ve kotanjant fonksiyonlarını ilave etti.
El Biruni, Newton’dan 700 yıl önce, Newton’un matematiksel olarak ispatladığı yer çekimi kuramı üzerine ilk fikirlerini ileri sürdü. Ayrıca geliştirdiği teleskoplar ile gözlemleri sonucunda, gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü doğrulayan Galileo’dan 600 yıl önce, dünyanın döndüğü fikrini El-Biruni savundu. Dünya dönüyorsa, ağaçlar ve taşların neden fırlamadığı sorusuna ise merkezde bir çekicilik olduğu ve her şeyin dünyanın merkezine düştüğü cevabını verdi.
El-Biruni, 1050 yılında vefat etti.