Endülüs’te yetişen alim Cabir bin Eflah kimdir? Cabir bin Eflah kimdir kısaca… Cabir bin Eflah biyografi… Cabir bin Eflah kısaca hayatı… Cabir bin Eflah’ın eserleri…
Büyük Müslüman astronomi ve matematik alimi Cabir bin Eflah; künyesi Ebu Muhammed olup, Avrupa’da Geber ismiyle şöhret buldu. Doğum tarihi kesin bilinmemesine rağmen, 12. asrın ortalarında vefat ettiği tahmin edilmektedir.
Cabir bin Eflah, Batlamyus’un bazı görüşlerini tenkit etmiştir. Özellikle Güneşe takriben 3 dakikalık bir ihtilâf-ı manzar (dünya üzerinde duran bir gözlemcinin gözünden herhangi bir yıldıza giden hat arasındaki açı, paralaks) kabul ettiği halde, dünyaya güneşten daha yakın olan Merkür ve Venüs’te görülebilecek kadar ihtilaf-ı manzar bulunmadığı hakkındaki iddiasını tenkit etmiş ve çürütmüştür. Endülüs’ün Sevilla şehrinde yapılan rasathanenin nasıl yapılması gerektiğini tespit ve inşasını bizzat kontrol etmiştir.
Namaz vakitlerini anlamakta kullanılan usturlap aletini Müslüman alimler yaptılar ve onu zamanla geliştirdiler. Cabir bin Eflah, bunların daha mükemmeli olan çubuklu güneş saatini, Avrupa’dan ancak üç asır sonra, Alman astronomi bilgini ve matematikçisi Regiomontunus (1436-1476), 1450 senesinde modeline uygun yeniden yapabilmişti. Trigonometri alanında, bilhassa küresel trigonometri ile ilgili prensipler üzerinde durdu. Dünyada ilk defa dik açılı bir üçgen için beşinci temel prensibi ortaya koydu. Küresel trigonometri ile ilgili prensipler üzerinde durdu. Dünyada ilk defa dik açılı bir üçgen için beşinci temel prensibi ortaya koydu. Küresel trigonometri ile ilgili prensiplerden bir sonuç elde edebilmek için “dört boyut kuralını” uyguladı. Düzlem trigonometride ise öncekilerin usulüne göre hareket etti.
Cabir bin Eflah’ın Eserleri:
Cabir bin Eflah’ın günümüze kadar gelen en önemli eseri, Islah-ül-Mecisti adıyla bilinen Kitab-ül-Hey’et‘tir. Bu eser, bir astronomi kitabıdır. Bu kitabında Cabir, Batlamyus’u tenkit ederek, onun bazı ilmi hatalarını ve buluşlarındaki noksanlıkları meydana çıkarmıştır. Bu eserde, küre ve düzlem trigonometriden de bahsetmiştir. Eser, Latinceye tercüme edilerek, Petrus Apianus tarafından 1534 senesinde Nürnberg’de bastırılmıştır. Eser, bugün Berlin ve Escurial’de bulunmaktadır.