Aliya İzzetbegoviç
Bosna-Hersek 1. Devlet Başkanı
Görevde kaldığı süre 20 Aralık 1990 – 14 Mart 1996
Doğum tarihi 8 Ağustos 1925(1925-08-08)
Doğum yeri Bosanski Šamac, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı
Ölüm yeri Saraybosna, Bosna-Hersek Cumhuriyeti
Eşi Halida Repovac
Mesleği Avukat
Dini Sünni İslam
Siyasî Parti Demokratik Eylem Partisi
Aliya İzzetbegoviç Boşnak liderdir. Bilge Kral lakabıyla tanınır.
Kendisi aynı zamanda birçok felsefî kitap yazdığı için, kendisine bu lakap layık görülmüştür. Boşnaklar arasında Bilge Kral kullanımı İzzetbegoviç için yaygındır.
Kendisinin krallıkla hiçbir ilgisi olmadığının, Bosna-Hersek halkının %90’ından fazlasının oyuyla cumhurbaşkanı seçildiğinin bilinmesi gerekir.
Aynı adı taşıyan dedesi Aliya İzzetbegoviç, Üsküdar’da askerlik yaparken tanıştığı Türk kızı Sıdıka Hanım ile evlenmiştir. Dede İzzetbegoviç, Sıdıka Hanım ile evlendikten sonra Şamats’a geri döner. Bu evlilikten beş erkek çocukları dünyaya gelir.
Aliya İzzetbegoviç, 8 Ağustos 1925’te Şamaç’ta doğduktan 2 yıl sonra ailesi Saraybosna’ya taşınır. Aliya İzzetbegoviç anılarında, “6 yaşındayken Kur’an kursuna başladığını ve çocuk olmasına rağmen sabah namazlarını camide kıldığını” anlatır.
II. Dünya Savaşı sırasında Handschar SS Birliğine katıldı. Bu birlik hem anti-komünist hem de faşist yanlısı bir yapıdaydı. Bunun yanında İzzetbegoviç Mladi Müslümani(Genç Müslümanlar) üyesiydi; bu örgüt 1928’de Afganistan’da kurulan Müslüman Kardeşler örgütü ile eş zamanlı kuruldu.
Bu eylemleri yüzünden, Komünist Parti başkanı Josip Broz Tito, Aliya’yı Yugoslavya devletinin kuruluşundan sonra, 1946 yılında 3 yıl sürgün hapsine gönderdi . Serbest kaldıktan sonra Sarayova’da hukuk okumaya başladı ve siyasi faliyetlerini sürdürdü.
Aliya İzzetbegoviç 1990’dan 1992’ye kadar Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti`nin Cumhurbaşkanlık görevini üstlendi. 1992 yılında uluslararası tarafsız gözlemcilerin kontrolü altında yapılan bir serbest referandum sonucunda Bosna-Hersek Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etmiştir.
1992-2000 yılları arasında 7 kişilik Ortak Devlet Başkanlığı Konseyi’nin başkanlığını yaptı.
Sevenleri tarafindan “Bilge Kral” lakabı verilen İzzetbegoviç, 24 yaşında iken komünist dönem Yugoslavyasında İslamcılık suçlaması nedeniyle 4 sene cezaevinde yatmıştı. Cezaevi yıllarının sağlık problemlerinin artmasına yol açtığı belirtiliyor.
Aliya İzzetbegoviç Bosna Savaşı’nda (1992-1995) anahtar bir rol oynamıştır.
14 Aralık 1995 – Aliya Îzzetbegoviç, Slobodan Milošević ve Franjo Tuđman, Dayton Antlaşmasını imzadılar. Bosna Savaşı sonuçlandı.
Aliya İzzetbegoviç’in Eserleri
- Doğu ve Batı Arasında İslam
- İslâm Manifestosu
- Tarihe Tanıklığım