18. asırda yetişen Osmanlı alimlerinden Abbas Vesim Efendi kimdir? Abbas Vesim Efendi kimdir kısaca… Abbas Vesim Efendi biyografi… Abbas Vesim Efendi kısaca hayatı…
Abbas Vesim Efendi, Kambur Vesim Efendi ve Derviş Abbas Tabib isimleriyle de biliniyordu. 17. yüzyılın sonlarında doğdu. 1760 senesinde İstanbul’da vefat etti. Kabri Edirnekapı dışındaki kabristandadır.
Tam adı Abbas Vesim Efendi Abdurrahman b. Abdullah’tır. Tabıb-ı Sultanı Bursalı Ali Efendi ve Derviş Ömer Şifai’den tıp, Yanyalı Esad Efendi’den felsefe ve Farsça, Derviş Sadık Fethiyevi, Derviş Şahid ve Derviş Düstur’dan edebiyat, Katıpzade Mehmet Refi Efendi’den de hüsnühat dersleri aldı.
Tahsilini ilerletmek amacıyla Hicaz, Şam ve Mısır’a oradan hacca gitti. İstanbul’a dönünce, Fatih’te Yavuz Selim Çarşısı’nda eczane ve muayenehane açtı, ayrıca ilmi araştırmalar yaptı. İstanbul’a gelen Avrupalı hekimlerle münasebet kurdu. İtalyanca tıp metinlerini Türkçeye tercüme ettirip Avrupa’daki gelişmeleri takip etti. Kırk sene kadar İstanbul’da tabiplik yaptı. Arapça, Farsça, Latince, Fransızca ve eski Yunanca bilirdi. Osmanlı doktorluğunu olgunluğa götürmekte büyük hizmeti olan Abbas Vesim Efendinin şahsi tecrübeleri ve verem hakkında en son keşiflere yakın araştırma ve incelemeleri vardır. Tıbbı iyice anlayabilmek için fizik, mekanik ve kimyayı bilmenin gerekli olduğunu savunurdu.
Bu konuda Tıbb-ı Cedid-i Kimyevi adlı bir eser yazdı. Ayrıca deontolojinin (tıp tarihi ve tıp ahlakı) gelişmesine ve uygulama şekline yön verdi. İbn-i Sina gibi eski tabiplerin eserlerinden ve kendi hocalarından öğrendiği bilgilerle, İstanbul’a gelen bazı Batılı tabiplerin eserlerinden istifade ederek Düstur-ül-Vesim fi Tıbb-il-Cedid-vel-Kadim adlı eserini yazdı.
Doğu ve batı tıbbını karşılaştıran ve mükemmel bir külliyat olan bu eser tıp tarihimiz bakımından önemlidir. İki cilt ve 2083 sayfadan ibaret olan bu eserin birinci bölümünde baştan sona kadar organ hastalıkları, ikinci bölümünde kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü bölümünde şişler ve ülserler, dördüncü bölümünde basit ve bileşik ilaçlar anlatılmaktadır. 1748 yılında yazdığı bu eserin üç nüshasından biri Bayezid, ikisi de Ragıp Paşa Kütüphanesindedir. Abbas Vesim Efendinin ikinci önemli eseri Uluğ Bey Zici’nin Türkçe şerhi olan Nehc-ül-Büluğ fi Şerh-i Zic-i Uluğ’dur. Açık Türkçe ile yazılmış olan bu eser, bütün tatbikata ait misalleri, İstanbul (enlem) ve tulüne (boylam) göre tertip etmiştir. Eski Türk takvimini incelemiş ve metinde olmayan İbrani ve Rumi takvimlerini ilave etmiştir. Bir derecenin sinüsünü bulmakta, Uluğ Beyin tarif ettiği Gıyasüddin Cemşid’e ait usulü çok güzel ıslah etmiştir.
Bu eseri yazma nüshaları Bayezid Kütüphanesi 4646 ve Kandilli Rasathanesi Kütüphanesi 247/1 numarada kayıtlıdır. Ayrıca astronomi ile ilgili Risale-i Rü’yet-i Hilal adlı eseriyle şiirlerinin toplandığı Divanı ve Risalet-ül-Vefk adlı eseri yanında Macar Georgios’tan tercüme ettiği Vesilet-ül-Metalib fi İlm-it-Terakib adlı bir farmakoloji kitabı vardır.