Sağlık alanında faaliyet gösteren bir Ar-Ge firması, kalıtsal hastalıkların kaynağının hangi gen ile taşındığını kısa sürede tespit ve analiz eden yazılım geliştirdi.
Hacettepe Teknokent‘te çalışmalarını sürdüren Hemosoft firmasının yöneticisi Mert Yegül, AA muhabirine yaptığı açıklamada, genetik verilerin analizlerinin karmaşık ve zor olduğunu söyledi.
Özellikle akraba evliliklerinden dolayı Türkiye’nin genetik hastalıklar konusunda önemli verilere sahip olduğunu anlatan Yegül, yazılımı geliştirirken nadir hastalıkların genetik kökenli olup olmadığını, genetik kökenli ise hangi gendeki değişiklikler nedeniyle ortaya çıktığını belirlemeyi amaçladıklarını ifade etti.
Dünyada aynı alanda kullanılan benzer yazılımları inceleyerek eksiklerini tespit ettiklerini ve bu eksikleri gideren bir yazılım geliştirdiklerini dile getiren Yegül, şöyle konuştu:
“Geliştirdiğimiz yazılım hangi gendeki farklılıktan dolayı hastalığın oluştuğunu tespit etmeyi sağlayan bir algoritma. İçinde görsel renklendirme ögelerini barındırıyor. Bu yazılım sayesinde ondan fazla hastalığa neden olan genin lokalizasyonu tespit edildi. Bunu bulmanın önemi ne? Eğer anne karnında tespit edilebilen bir hastalık tipiyse alacağınız numuneyle hastalığı tespit etme şansınız var. Bunun dışında bir ilaca karşı oluşan dirence ilişkin gen ise kişiye tedaviden önce yanlış ilaç yüklemesini engelleyebilirsiniz.”
Yazılımın hangi gende mutasyon olduğunun tespitini sağladığını anlatan Yegül, bunun hastalığın teşhis ve tedavisinde doktorların işlerini oldukça kolaylaştırdığını vurguladı.
Araştırmacıların eldeki bulguları değerlendirmek için kimi zaman aylarca uğraşmaları gerektiğine dikkati çeken Yegül, “Bu yazılım aracılığıyla ise genetik testler sonucu elde edilen verilerin analizi bir saat içinde yapılabiliyor. Hastalığa hangi genin neden olduğunu tespit eden bir araç geliştirmiş durumdayız. Bunu bildiğiniz zaman önlemleri alıp tedaviyi ona göre planlama gibi doktorun klinik aşamasındaki kararlara etki eden sonuçlara ulaşıyoruz.” dedi.
Tüm hastalıklarda yararlanılıyor
Yazılımın tüm hastalıklarda yararlanılabilecek bir yapıya kavuşturulduğunu belirten Yegül, bu anlamda yazılımın her genetik hastalıkla ilgili analiz yapabildiğini ifade etti. Yegül, tedavide kullanılacak ilaçların belirlenmesi açısından da yazılımın önemli faydaları olduğunu söyledi.
Hastalık ve gen bilgilerinin ulusal bir veri tabanında tutulması için de çalışmalar yapıldığını anlatan Yegül, ileride bu veri tabanı sayesinde yurt dışındaki kurumlara ödenen ücretlerin azalacağını ve Türk insanının genetik özelliklerine uygun daha doğru sonuçlara ulaşılabileceğini de sözlerine ekledi.