Hürriyet gazetesinden Ahmet Can’ın haberi….
Ve beklenen dönem geldi, çattı… Mobil cihazlardaki internet bağlantı hızında yeni bir çağın kapısını açan 4.5G, bu gece 00.01 itibariyle Türkiye’deki abonelere sunulmaya başlanacak. Akıllı telefon ve tablet gibi akıllı cihazlardaki internet, şu anda kullandığımız 3G’ye göre en az 10 kat hızlanacak. Evlerdeki kullandığımız sabit internet hızı bile 4.5G ile yavaş kalacak.
Yani kat kat hızlı internet bağlantısı ceplerimizde taşıdığımız akıllı telefonlara gelecek. Yepyeni bir deneyimin kapılarını açacak 4.5G ile beraber akıllarda da birçok soru işareti var. Daha fazla fatura ödenecek mi, hangi akıllı telefon ne kadar hızlı bağlanacak, SIM kart değiştirmek gerekli mi, hangi ayarların yapılması gerekiyor ve bunun gibi birçok soru cevap bekliyor. Biz de abonelerin merak ettiği tüm konular için bir soru-cevap rehberi hazırladık.
15 SORUDA 4.5G
* 4.5G’ye nasıl geçerim? SIM kart mı değiştirmem lazım?
– 4.5G teknolojisini kullanmak için olmazsa olmazların başında SIM kartlar geliyor. Bir süreden beri iletişim operatörleri 4.5G uyumlu SIM kartları ücretsiz olarak değiştiriyor ve hatta ücretsiz internet paketi bile hediye ediyordu. Hâlâ SIM kartını 4.5G uyumlu olanla değiştirmediyseniz, bugün son gün. İletişim operatörlerinin mağazalarına giderek SIM kartınızı ücretsiz olarak değiştirebilir ve ücretsiz internet paketini alabilirsiniz. SIM kartınızın uyumlu olup olmadığını bilmiyorsanız, abonesi olduğunuz operatörün internet sitesine giderek sorgulama yaptırabilirsiniz.
* Hangi telefonla 4.5G’li olabilirim? Hangisi daha hızlı bağlanır?
– Yeni teknolojiye bağlanmak için en önemli kriterlerden biri 4.5G desteği. Ancak her 4.5G destekleyen akıllı telefon aynı hızda mobil internete bağlanmıyor. Kategorilere göre sınıflandırılan cihazlar, buna göre 4.5G’den faydalanabiliyor. Akıllı telefonların teknik özellikleri listesinde ‘CAT’ olarak belirtilen kategoriler, akıllı telefonların 4.5G’ye bağlanma hızını belirleyecek. Bu kategorilerde ‘CAT 4’ 150 mbps, ‘CAT 6’ 200 mbps ve ‘CAT 9’ 450 mbps indirme hızı ile mobil şebekeye bağlanabilecek. Satın aldığınız akıllı telefon özelliklerine bakarak ne kadar hıza ulaşabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Öte yandan 4.5G şebekesinin yoğunluğu ve uzaklığına göre hız değerleri değişecek.
* Hangi ayarları yapmam gerekiyor?
– 4.5G’ye bağlanmak için akıllı telefon ve SIM kartınız tamamsa, yapmanız gereken bir ayar olabilir. Bu ayar ise şebeke seçimi. Şu anda kullandığınız akıllı telefonlar 3G şebekesine bağlanmak üzere otomatik olarak ayarlanmış durumda. Bu geceden itibaren 4.5G’ye bağlanmak için cihazınızın şebeke ayarlarını LTE veya 4G seçeneklerine göre ayarlamanız gerekiyor. iPhone modelerinde sırasıyla ayarlar, hücresel veri seçenekleri, ses ve veri menüsüne gelin. Buradan LTE seçeneğine basarak ayarlarınızı tamamlayın. Android işletim sistemli cihazlarda ise ayaları açtıktan sonra diğer ağlar seçeneğine gelerek mobil ağlar menüsünden 4G seçeneğini işaretleyin.
* İnternet paketim yeterli mi?
-ŞU anda kullandığımız 3G teknolojisine göre en az 10 kat daha fazla internet hızı elde edeceğiz. Örneğin, daha önce 60 saniyede yüklenen bir içeriği 6 saniyede yükleyeceğiz. Yani internette daha fazla vakit geçirebileceğiz. Bu da aynı zaman aralığında daha fazla veri tüketmek anlamına geliyor. 3G teknolojisinde 4 GB’lık internet paketi yeten bir aboneye yeni dönemde 8 GB veya daha üstü internet paketler yetmemeye başlayacak. Bu yüzden hızlı davranıp mobil internet kotanızı yükseltmekte fayda olacaktır.
* Faturama ödediğim ücret artacak mı?
– Aboneler arasında en çok konuşulan konuların başında faturaların artıp artmayacağı geliyor. 4.5G’nin hızı ile internetteki içeriklere daha kolay ulaşılabilecek ve şu ana göre kısa zamanda daha fazla içerik tüketilecek. Bu yüzden de kullanılan veri trafiğinde artış olacak. Başka bir deyişle satın alınan mobil internet paketleri arttırılacak. Bu da faturaların artması anlamına geliyor. Ancak mobil iletişim operatörleri hazırladıkları kampanyalarla birim başına düşen fiyatları düşürerek kullanıcıların yüksek faturalarla karşılaşmasını engellemeyi hedefliyor.
* Aramalarım yavaşlayacak mı?
-MOBİL iletişim sektöründe en çok tartışılan konulardan başında arama süreleri geliyor. İnternet hızımız artsa da arama süremiz 4.5G’nin ilk dönemlerinde yavaşlayacak. Saha mühendislerinden aldığımız bilgilere göre aramak istediğiniz kişiye bağlanma süresi en az 2-3 saniye artacak. Yani karşı tarafın sesini daha geç duyacağız. Bunun sebebi de teknoloji farkı. 4.5G şebekesine bağlı olan bir akıllı telefon 3G şebekesine bağlanmaya çalıştığında kendini otomatik olarak 3G şebekesine düşürecek. Eğer karşı taraf 2G ise bu bir 2-3 saniyenin daha eklenmesi anlamına geliyor. Böylelikle şu anda ortalama 6 saniye olan bağlanma süresi 10 saniyeye kadar çıkabilecek. Bu sorun 4.5G’li abone sayısı ile azalacak. Asıl çözüm ise uçtan uca IP şebekesi olan ‘VoLTE’ ile çözülecek.
* Şarjım daha kısa mı gidecek?
– AKILLI telefonlarla beraber şarj sorunu daha çok arttı. Ancak 4.5G ile şarj sorunu daha da büyüyecek. En fazla saniyede 375 megabytelık bir veri transferi söz konusu olunca, akıllı telefonların işlemcileri başta olmak üzere diğer donanım parçaları daha fazla güç harcayacak. Bu da şarj ömrünü olumsuz olarak etkileyecek. Akıllı telefonumdaki internetin hızıyla çok sık işim olmuyor, şarjım daha uzun gitsin diyorsanız cihazınızın ayarlar bölümüne girerek ağ seçeneklerinden ‘3G’yi seçin. Böylelikle 4.5G’den önceki şarj ömrüne sahip olabilirsiniz.
* Banka şifremi eşleştirmem gerekiyor mu?
– 4.5G’li sim kartlarını alan kullanıcılar bankacılık işlemlerinde sıkıntı yaşayabiliyor. Bunun sebebi de internet ve mobil bankacılık uygulamalarına giriş için kullanılan tek kullanım şifrenin tek bir SIM kartla eşleştirilmesi. Siz de 4.5G uyumlu SIM kart almışsanız ve dijital bankacılık işlemlerinizi gerçekleştiremiyorsanız, müşterisi olduğunuz bankanın çağrı merkezini arayarak veya şubesine giderek eşleştirme işlemini birkaç dakikada tamamlayabilirsiniz.
* Ekranımda ne yazacak?
– 4.5G teknolojisi hem hız hem de isim olarak ilk kez Türkiye’de kullanılacak. Akıllı telefon üreticileri ise daha önce ‘4.5G’ olarak bir çalışma yapmamış durumda. Bu yüzden akıllı telefonların işletim sistemlerinde yeni teknoloji ‘LTE’ ve ‘4G+’ olarak belirtiliyor. Yani akıllı telefonunuzun üstünde 4.5G yazmazsa şaşırmayın. Ancak bunun için akıllı telefon üreticileri Türkiye’ye özel bir çalışma gerçekleştirdi. Örneğin Samsung, yeni akıllı telefon modellerinde ‘4.5G’ simgesini kullanmaya başlayacak. Daha önce alınan Samsung cihazları işletim sistemine gelen ilk güncelleme ile 4.5G simgesini kullanacak. Apple ise iPhone modellerinde benzer bir çalışma gerçekleştiriyor. Diğer üreticilerin de bu konuda harekete geçmesi bekleniyor.
* Hız testi yapmam kotamı bitirir mi?
– 4.5G’nin en heyecanlı yeri tartışmasız hızı. İletişim operatörleri yaptıkları testlerle ulaştıkları hızlarla kendilerini ispatlamaya çalıştı. Bu gece sunulacak 4.5G ile ne kadar hız ile internete bağlanacağımız da merak konusu. Bunun için ‘Speedtest’ adında popüler bir uygulama var. Ücretsiz olarak iOS ve Android işletim sistemlerine sunulan bu uygulama ile hem indirme (download) hem de yükleme (upload) hızınızı ölçebilirsiniz. Ancak burada önemli bir uyarımız var. 4.5G yüksek hıza sahip olan bir teknoloji olduğu için yapacağınız testlerde kotanızı hızlı bir şekilde yiyecektir. Yapılan testlerde 4.5G ile yapılan her test 150 megabyte ile 300 megabyte arasında bir veri trafiği yaratıyor. Bu da kotanızın hızlı bir şekilde bitmesi anlamına geliyor. Yapacağınız testlere dikkat edin.
* Hangi uygulamalarda 4.5G daha iyi kullanacağım?
– HIZLANAN mobil internet bağlantısı yeni uygulama ve servislerin doğmasını sağlayacak. Özellikle HD, Full HD ve hatta 4K içerikler 4.5G bağlantısı ile kullanıcılara sunulabilecek duruma gelecek. Akıllı telefonlardan izlenen maçlar, filmler ve diziler daha kaliteli ve takılmadan izlenebilecek. Buna ek olarak canlı izlenen yayınlara farklı kamera açılarından anlık olarak ulaşılabilecek. ‘LTE Broadcast’ olarak ifade edilen teknoloji ile stadyumda maç izlerken saha içindeki kameralar arasında tercih yapılabilecek. Online video platformu YouTube ve canlı yayın uygulaması Periscope gibi servisler daha kaliteli çözünürlükle kullanılabilecek.
* 4.5G’yi telefondan başka hangi cihazlarda kullanabilirim?
– Yeni iletişim teknolojisi en etkili şekilde akıllı telefonlarda kullanılacak. Ancak geliştirilen yan ürünler de 4.5G için hazır duruma getiriliyor. Örneğin, taşınabilir akıllı projektörlere SIM kart takarak Wi-Fi bağlantısı olmadan bile televizyon izlenebilecek ve film izlenebilecek. Tabletler de 4.5G’ye uyumlu durumda. Ayrıca Wi-Fi paylaşımı için geliştirilen çoklu modemlere de SIM kart takılarak bilgisayar ve diğer cihazlarda da 4.5G deneyimi yaşanabilecek.
* 4.5G’ye geçmezsem ne olur?
-4.5G’ye geçmemeniz durumunda şu anda iletişiminizi aynı şekilde sağlayabilirsiniz. Başka bir deyişle iletişiminizin kesilmesi gibi bir durum söz konusu olmaz. Şu anda cep telefonunuzda internet bile kullanmıyorsanız 4.5G’li dönemde hiçbir değişiklik yapmadan iletişiminizi sağlayabilirsiniz. Şu anda 3G abonesiyseniz, internete aynı hızdan bağlanabilirsiniz.
* 4.5G hızımı nasıl arttırabilirim?
-Yeni dönemde akıllı telefonlarda en fazla 375 mbps hız sağlanacak. Ancak bu bana yetmez diyorsanız, iletişim operatörlerinin geliştirdiği yeni bir teknoloji var. Wi-Fi ağlarıyla mobil interneti birleştiren bu teknolojiyle 1 gbps hıza ulaşabilirsiniz. Yani yaklaşık 3 kat fazla daha hız alabilirsiniz. Ancak şu anda bu teknolojiye uygun akıllı telefon sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Bu teknolojiyi destekleyen akıllı telefon sayısının önümüzdeki dönemlerde artması bekleniyor.
4.5G kapsama alanı dışındayım. Ne yapmalıyım?
– Operatörler, deyim yerindeyse gece gündüz çalışarak en fazla kapsama alanı için çalışmalarını devam ettirdi. Ancak bu kısa sürede tüm Türkiye’nin 4.5G kapsama alanına sahip olması oldukça zor. Bu yüzden 4.5G’nin ilk dönemlerinde bazı yerleşim birimleri kapsama alanı dışında kalabilir. Eğer siz de kapsama alanı dışındaysanız, operatörünüzü arayarak sorunnu bildirin. Daha sonraki dönemlerde ise kapsama alanı hızla artacaktır.
TÜRKİYE’NİN MOBİL İLETİŞİM HİKAYESİ
1G
– 1994’te ilk cep telefonu görüşmesi gerçekleştirildi. 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile dönemin Başbakanı Tansu Çiller cep telefonundan ilk alo diyen kişiler oldu. İlk SMS 1995 yılında gönderildi.
2G
Cep telefonları ile ilk internet macerası 2000 yılında başladı. O dönemde kullanılan WAP teknolojisini, GPRS izledi. Günümüzde ilse 2G olarak ‘Edge’ teknolojisi kullanılıyor.
3G
İlk mobil genişbant olarak ifade edilen 3G teknolojisi Türkiye’de 2009 yılında sunuldu. Akıllı telefonlarla beraber geliştirilen uygulamalar mobil internetteki veri trafiğinin katlanarak büyümesini sağladı.
4.5G
26 Mayıs’ta yapılması planan ihale Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 4G yerine 5G teknolojisine geçilmenin daha sağlıklı olacağını belirtmesi üzerine 26 Ağustos’a ertelendi. Yapılan ihale sonrasında iletişim operatörlerine frekans dağıtımı yapıldı.