Amerikan Science dergisi, bilim ve teknolojide 2012’in en önemli 10 olayını belirledi. İşte geride bırakmak üzere olduğumuz yıla damgasını vuran önemli bilimsel olaylar…
Amerikan bilim dergisi Science ”Higgs Bozonu’nun keşfi”ni yılın en önemli gelişmesi olarak değerlendirdi. Maddenin tutkalı olarak tanımlanan Higgs parçacığı, İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) yapılan deneyler sonucunda bulunmuştu. Higgs parçacığının keşfi, evrendeki bütün madde ve cisimlerin işleyişini anlama yolunda önemli bir adım olarak görülüyor.
2012’nin en önemli bilimsel olayları listesinde ikinci sırayı, ağustos ayından beri Mars gezegenini araştıran, Amerikan Uzay Araştırma Kurumu’na (NASA) ait Curiosity keşif aracı aldı. Science editörlerinin gerekçesinde, “Test etme imkanı olmamasına rağmen aracı güvenli şekilde ve planlanan noktaya indirmeyi başaran yeni iniş teknolojisine” dikkat çekildi.
Genetik biliminin başarısı
Sibirya’da bulunan Denisova insanının genom diziliminin tamamlanması, 2012’nin bir başka önemli bilimsel çıkışı olarak değerlendirildi. Denisova’nın Neandartal insanıyla akrabalığı bulunuyor. Alman uzmanlar bir parmak kemiğindeki verilerden yola çıkarak 80 bin yıl önce yaşamış bu insan türünün cinsiyetini, saç ve göz rengini belirlemeyi başardı.
Denisova insanına ilişkin araştırma dışında genetik bilimi alanında iki keşif daha 2012’nin en önemli bilimsel olayı listesine girmeyi başardı. İnsanda belli genleri devre dışı bırakma ya da değiştirmeye imkan veren ve kısaca TALEN olarak anılan araç, önemli bir bilimsel çıkış olarak yorumlandı. Science’ın değerlendirmesinde, “Yeni teknoloji gen ve mutasyonların oynadıkları rolün belirlenmesini sağlayacak” ifadesine yer verildi.
Listeye genetik alanından girmeyi başaran üçüncü gelişme ise Encode projesi isimli araştırma oldu. İnsanın DNA diziliminin tamamının incelendiği araştırma, insan genomunun yüzde 80’inin belli bir işleve sahip olduğunu ortaya koydu.
Beyin-makine ara yüzü
Düşünce gücüyle bir robot kolunun hareket etmesini sağlayan “beyin-makine arayüzü”, Science’ın listesinde sıralanan bir başka icat. Teknoloji, felçli hastalar için geliştirilen protezlerde yeni bir dönemi başlatması bekleniyor.
Japon uzmanların kök hücre alanındaki bir çalışması da 2012’nin en önemli bilimsel çıkışlarından sayıldı. Japon araştırmacılar, deri hücrelerinden alınan kök hücrelerle ürettikleri yumurtalardan yeni nesil fareler elde etmeyi başarmıştı. Yeni teknoloji, çocuk sahibi olmak isteyen kısır çiftlere yeni olanaklar sunuyor.
Çinli araştırmacıların nötrinolara ilişkin yeni bulguları da en önemli keşif ve icatlarla arasında listelendi. Çinli uzmanlar atom altı parçacıklar olan nötrinoların, neredeyse ışık hızında hareket ederken değişebildiğini tesbit etti.
Lazer röntgen ve bilgisayarlarda veri işleme farklı bir boyut katan “Qubit teknolojisi”, 2012’nin en önemli bilimsel olayları listesinde yer alan diğer gelişmeler oldu.
dw.de