Okyanus yüzeyindeki ham petrolün temizlenmesinde "çığır açacak" yeni buluşuyla ABD’de ses getiren Türk kökenli mucit ve işadamı Fred Giovannitti, icadını Türkiye’deki denizlerin temizlenmesine adamak istiyor.
ABD’de Türk bir annenin oğlu olan işadamı ve dövme sanatçısı Giovannitti, çevrenin korunmasına gösterdiği duyarlılık, bu konuda kaydettiği başarılar ve yeni buluşuyla ABD’de adından ciddi anlamda söz ettiriyor.
Türk sinema sanatçısı Yüksel Soner Giovannitti ve İtalyan Amerikalı bir babanın oğlu olan 42 yaşındaki Giovannitti ve Amerikalı ortağı Ashley Day, okyanusların temizlenmesinde önemli bir buluşa imza attı.
Merkezi California’da bulunan çevre koruma şirketi Vor-Tek Recovery Solutions’ı kuran ve önceleri rıhtım, marina, nehir ve su yollarındaki plastik gibi kirli atıkların temizlenmesi için proje geliştiren Giovannitti ve ortağı, geçen yıl Meksika Körfezi’ndeki çevre felaketinin ardından başarılarını duyan bazı çevrelerce gelen talepler üzerinde bu sistemlerini okyanus yüzeyinden ham petrolü de temizleyebilecek biçime uyarladı. İkilinin, ham petrol, plastik gibi kirli atıkların temizlenebilmesiyle deniz kirliliğinin önlenmesi konusunda çığır açabilecek özellikleri içinde barındıran "Emergency Extraction Line System" (EEL) adını verdiği sistem, küresel problemlere çözüm bulmak amacıyla büyük çaplı yarışmalar tertipleyen çevre kuruluşu XPrize Vakfı’nın yarışmasında önemli bir başarıya imza attı.
Şirket, bu sistemle XPrize’ın, Meksika Körfezi’ndeki çevre felaketinin ardından okyanus yüzeyinden ham petrolün temizlenmesinin etkin, yenilikçi ve hızlı uygulanabilen yöntemlerini geliştirmek için dünyanın dört bir tarafından girişimciler, mühendisler ve bilim adamlarının katılımıyla geçen yılın temmuz ayında açılan yarışmada 350 aday arasında ilk 10’a kalmayı başardı.
Şirket, şimdi "The Wendy Schmidt Petrol Temizliği X CHALLENGE" başlıklı 1,4 milyon dolarlık yarışmada büyük ödülün sahibi olmak için mücadele verecek. Finale kalan yarışmacıların geliştirdikleri sistemler, bu yaz New Jersey’deki Ulusal Petrol Sızıntısı Araştırma ve Yenilenebilir Enerji Test Tesisi’nde performans testlerine tabi tutulacak ve deniz yüzeyinden dakikada 2500 galonun üzerinde ham petrol çekebilen şirket, 1 milyon dolarlık büyük ödülün sahibi olacak. Bu önemli başarısının öyküsünü, proje ve hedeflerini anlatan Giovannitti, kendisi gibi çevre dostu olan arkadaşı Ashley Day ile okyanustaki plastik parçacıkların temizlenmesine yarayan, aynı zamanda liman, körfez, marina ve nehir ağızlarında da kullanılabilen bir aygıt icat ettiklerini kaydetti.
GÖNLÜM TÜRKİYE’YE HİZMET ETMEKTEN YANA
Giovannitti, ABD’de kaydettiği bu önemli başarıya rağmen, gönlünün, "ikinci evim" diye tanımladığı Türkiye’ye hizmet etmekten yana olduğunu belirtti. Denizlerdeki plastik gibi kirli parçacıkların temizlenmesi için geliştirdikleri aygıtın tüm dünyada kullanılabileceğini ve Türkiye’nin de böyle bir sisteme ihtiyacı bulunduğunu kaydeden Giovannitti, Türkiye’de 1980-1990’lı yıllarda İzmir, Bodrum, Antalya ve İstanbul’da olmak üzere 10-11 yılını geçirdiğini ve limanların birçoğunda iyi temizleme yöntemlerinin uygulanmadığını gördüğünü söyledi.
AYGIT NASIL ÇALIŞIYOR
Geliştirdiği "Marine Particle Skimmer" (MPS) adlı aygıtın ayrıntılarından da bahseden Giovannitti, aşağı yukarı bir buzdolabı büyüklüğünde olan aygıtın, liman ya da marinaların belli noktalarına yerleştirildiğini ve denizdeki plastik parçacıkları ve benzeri kirli atıkları toplayıp temiz suyu tekrar denize boşalttığını anlattı. Suyu tekrar denize salma işleminin, doğal hayata zarar vermemek ve balık ölümlerine neden olmamak için yavaş bir şekilde işlediğini kaydeden Giovannitti, aygıtlarda biriken plastik ve diğer çöplerin de insanların günlük hayatta kullanımı için yakıta dönüştürüldüğünü belirtti.
AA