Çocuğunun gelişimi için gerekli tüm gıdaları yemesini ve sağlıklı büyümesini isteyen anne için en büyük işkence çocuğunun yemek seçmesidir. Peki, çocuklar hangi yiyecekleri neden yemek istemiyor? Anne-babaların tutumu nasıl olmalı? Ebeveynler çocuğum yesin diye ne tür yanlışlar yapıyor?
Çocukluğunuzdan beri yemediğiniz, görünce bile midenizde garip bir hareketliliğin başladığı yiyecekleri gün gelip de kendi isteğinizle yiyeceğiniz hiç aklınıza gelir mi? "Asla bu eziyete katlanmam." diyorsanız henüz bir çocuk sahibi değilsiniz demektir. Çünkü yemek seçen anne babalar, çocukları aynı sorunu yaşamasın diye çareyi bugüne kadar yemediği yiyecekleri ballandıra ballandıra yemekte buluyor. Tıpkı 2.5 yaşında bir kızı olan Vacide Ben gibi. Kendisi çocuğu da yesin diye yıllardır ağzına sürmediği kerevizi yiyor, fazla sevmediği halde balığı sofrasından eksik etmiyor. Önceden yemek seçtiğini söyleyen Vacide hanım; "Ben balı tek başına asla yiyemem. Ama kızım Emine Seniha’ya yedirebilmek için bir çay kaşığı balı ağzıma atıyorum. Bir keresinde çok midem bulandı. Yüzümü ekşittim. Baktım o da hemen yüzünü ekşitti, uzaklaştı."
Peki, çocuklar hangi yiyecekleri neden yemek istemiyor? Anne babaların tutumu nasıl olmalı? Aileler çocukları yemek yesin diye ne tür yanlışlar yapıyor?
Çocuklar en çok hangi yiyeceklerden neden kaçıyor?
Çocukların sevmediği yiyecekler deyince akla ilk olarak ıspanak geliyor. Bu listede ıspanaktan sonra sırayı; pırasa, domates, salata ve sebze yemekleri alıyor. Beslenme uzmanı Hayrettin Mutlu, uzmanların bu yiyeceklerin sevilmemesini karmaşık tat içermelerine bağladıklarını söylüyor. Mutlu, beslenme alışkanlıkları en çok duygusal ve sosyal durumlarını etkilediğini belirtiyor. Çocukları yiyeceklerden uzaklaştıran diğer etkenler ise şunlar:
Çocuklar hangi yemekleri tercih edeceği noktasında çevresinden etkileniyor. Anne, baba ve yakınların beslenme davranışları çocukta model teşkil ediyor ve bu kişilerin sevmediği yiyecekleri o da sevmiyor.
Çocuklara yönelik reklamlar, promosyonlar, hatalı davranışlar, yanlış bilgilendirmeler, televizyon programları da onların beslenme şekillerini etkiliyor. Mutlu’ya göre çocuklar, artık yiyeceklerden sadece tatlı, tuzlu ve yağda kızarmış besin tadı almak istiyor. Yani çocuklar katkılar ve pişirilme biçimleri yüzünden besinlerin tadını unutmak üzere.
Besinin pişirilmesi ve sunumunun da çocukların besine yaklaşımını negatif etkileyebiliyor.
Çocukları besinlerden uzaklaştıran fizyolojik etkenler de var tabii. Bunları Mutlu şöyle açıklıyor: "Alerji ve intolerans dediğimiz durumlarda insan vücudu savunma sistemi ile mucizevi bir şekilde, alerjiye ya da intoleransa neden olan besinlere karşı olumsuz duygular geliştiriyor. Dolayısıyla kişi bu tür besinleri hiç tüketmiyor. Bazen bu alerji ya da intolerans gözle görülür belirtiler verebiliyor."
Çocuğa baskı yapmak çok yanlış
Ailelerin çocuklarına yiyecekleri sevdirmek noktasında en sık yaptığı hatalar; bu konuda baskı yapma ve örnek olmama. Mutlu, aile pizza yerken çocuktan pizza yememesinin beklenemeyeceğini söylüyor. Öyle ki bu çocukta hem aileye hem de ıspanak yemeğine karşı negatif bir etki bırakıyor. Mutlu, baskıdan ziyade çocuğa erişkin bir birey gibi yaklaşıp, onu bilgilendirerek sevdirmenin en doğrusu olduğunu belirtiyor ve ekliyor: "Unutulmamalıdır ki, insan bilmediği şeylere düşmanlık besler. Bu konuda çocuğu etkileyen tüm kişiler (hala, dayı, dede, nine öğretmen) de çocuklara bu konuda destek olmalıdır."
Aile, sevdirmek istediği yemeği sıklıkla sofrasında bulundurmalı
Çocukları yemek seçen ailelerin bu konuda yapacağı en önemli şey ona iyi bir örnek olmak. Beslenme uzmanı Mutlu, aile sevmediği bir yiyeceği çocuğuna sevdirmeye çalıştığında çocukta o besine karşı negatif bir tutum gelişebileceğini söylüyor. Bunun için aile sevdirmek istediği şeyi sıklıkla sofrasında bulundurmalı ve bu yemeği pişirmede daha özenli davranmalı. Diğer bir yöntem ise çocuğa kendi yaş grubundaki arkadaşları ile bir arada iken tüm yiyecekleri sunmak. Bu, arkadaşlarından etkilenerek olumsuz tavrının kaybolmasına neden olabiliyor. Sosyal ortamda davranışlar kişisel ortamdan daha farklı gelişebilir. Mutlu ayrıca, ailenin birlikte yemek yemesinin de çocuğun besine karşı tutumunu olumlu hale getirebileceği görüşünde.