Dünyada ilk defa her iki kolu ve her iki bacağı felçli (kuadripleji) bir kişi, beynine yerleştirilen çip sayesinde parmaklarını yeniden oynatabildi.
ABD’nin Ohio eyaletinde yaşayan 24 yaşındaki Ian Burkhart, parmaklarının her birini ayrı ayrı oynatarak bilgisayar oyunu olarak tasarlanan gitarı da çalabildi.
Burkhart’a yerleştirilen çip beyin sinyallerini okuyabiliyor. Sinyaller bir bilgisayar tarafından okunuyor ve hareket kabiliyeti sağlayabilmek için kasları elektrikle uyarıyor.
Araştırmacılar bu teknolojinin felç geçiren veya beyninde hasar oluşan milyonlarca kişiye yardımcı olacağını umuyor.
Ian, yaklaşık altı yıl önce kullandığı otomobille geçirdiği trafik kazasında ağır yaralandı.
Omuriliğinde oluşan hasar, beynin yolladığı mesajların vücudunun geri kalan kısmına ulaşmasını engelledi ve dirseklerinden aşağısı felç oldu, yürüyememeye başladı.
Fakat Ohio Üniversitesi’ndeki işlemlerin ardından şimdi tekrar elini oynatabilmenin ‘şaşkınlığını yaşadığını’ söylüyor.
Ian’ın beyninin içine yerleştirilen sensör, motor korteksindeki yüzlerce sinir hücresinin faaliyetlerini okuyabiliyor.
Bu gelişmiş bilgisayar programına, Ian’ın beynindeki sayısız sinyali anlamayı öğretmek de saatler sürdü.
Ian’ın kolunda ayrıca, 130 elektrot astarı bulunan bir uyarıcı kolluk taktı. Bu kolluk, uyarmanın yanı sıra sağ kolundaki farklı kasların da kasılmasını sağladı.
‘Yedi saatlik sınav gibi’
Nature adlı dergide yayımlanan sonuçlar, Ian’ın eliyle büyük objeleri kavrayıp hareket ettirebildiğini, bir bardak içindeki sıvıyı boşaltabildiğini ve hatta kredi kartını makineden geçirebildiğini gösterdi.
Ian sürecin ilk aşamalarını, ‘kendisini tamamen zihinsel olarak yoran ve bitkin bırakan yedi saatlik bir sınav süresine’ benzetti.
Ian, “Her bir hareketi gerçekten bölmeniz ve hareketleri daha konsantre bir şekilde düşünmeniz gerekiyor. Ömrünün ilk 19 yılında (hareket etmenin) değerini çok hafife almışım” diye konuştu.
Ian’ın beynindeki çip, bilgisayara ve elektrotların bulunduğu kolluğa bağlı.
Pratik yaparak yeni hareketleri hızla öğrenen Ian şimdi her iki elinin tüm fonksiyonlarını tamamen geri kazanmayı hayal ediyor ve bunun ‘günlük işleri başkalarına mecbur kalmadan daha bağımsız olmayı sağladığını’ söylüyor.
Araştırma, omurilik rahatsızlıklarında bilgisayar sisteminin faydalarının görülmesi için büyük bir önem taşıyor.
Bir kadın, 2012 yılında yalnızca düşünce gücünü kullanarak robot kolunu kontrol edebilmişti ama şimdi hastalar kendi bedenlerini tamamen kontrol edebilecek.
Ian’ın beynine çip yerleştiren beyin cerrahı Doktor Ali Rezai, “Ian’ın bu teknolojiyle ilerleme sağlamasına çok sevindik” dedi.
Doktor Rezai, “Bu gerçekten ileride çoğu hasta için de ümit verici. Bu teknoloji, omurilik rahatsızlıkları olan veya travmatik beyin hasarı, felci olan hastalara yardımcı olabilmek, onların daha bağımsız ve daha fonksiyonel olabilmeleri için olgunlaşıyor, gelişiyor” diye konuştu.
Günlük hayata yansıması
Bu alandaki çalışmalar için en büyük zorluklardan biri, laboratuvar ortamında elde edilen başarıların günlük hayata yansımasını sağlamak.
Ameliyat gerektiren bu yöntem, çokça kablo ve teknolojik aletin olduğu bir ortamda uygulandı. Aynı zamanda beynin okunabilmesi için kompleks algoritmaları izleyebilecek büyük bir bilgisayara ihtiyaç var.
Ian’ın hareketleri de, her ne kadar kaza sonrası bu kadarını bile yapabileceği tahmin edilmese de, henüz doğal hareketleri kadar beceri sahibi değil.
Motor koteksinde milyonlarca sinir hücresi var ve yalnızca birkaç yüzü çip tarafından okunabiliyor. Teknolojideki gelişmelerin tam fonksiyona yakın çalışma imkânı sağlaması umuluyor.
Ian, geçirdiği trafik kazansından sonra kısmi felç oldu.
Bir rahatsızlığın elektronik olarak baypas edilmesine yönelik çalışmalar, felç geçirenler için heyecan verici bir yöntem.
Bir hastanın burnundan al ınan hücreler, omuriliğindeki hasarın tedavi edilmesi için kullanılmıştı.
Daha önce belden aşağısı felç olan Polonyalı 40 yaşındaki Darek Fidyka artık üç tekerlekli bisiklete binebiliyor.
BBC’ye konuşan Omurilik Araştırmaları Vakfı’ndan Doktor Mark Bacon, “Kliniklerde bir takım tedavi seçeneklerini görmek çok teşvik edici ama bu klinik çalışmalar daha yalnızca bir başlangıç ve kavram kanıtlama seviyesinde kalıyor” dedi.
Doktor Bacon’a göre “Hücre ve sinir kılıfı sarkomuyla ilgili son haberler, bu araştırma, birkaç deneme ve çalışmalar ilerleme sağlandığına işaret ediyor.” BBC Türkçe