İnternetteki oyunlar, çizgi filmler, popüler diziler, vampir hikayeleri, Türkiye’de de canlı izlenebilecek ‘Smackdown’ adlı Amerikan güreşi şovu… Günümüzde çok küçük yaştaki miniklerin de gençlerin de ilgi alanına neler girmiyor ki
Anne babalar, yasakların, özellikle ergenlik çağındaki gençler için bir çözüm olmadığını çoktan öğrendi. Peki ne yapmalı? Bu film, şov ya da oyunlarda yaş sınırı nedir? Uzman pedagoglar çok önemli uyarılarda bulundu.
Televizyon, sinema, internet, bilgisayar oyunları günümüzde neredeyse her çocuğun rahatlıkla ulaşabildiği iletişim araçları. Ancak bunların çoğu zaman çocuklara ve gençlere yarardan çok zarar getirdiği de bir gerçek. Bilgisayar oyunlarından vampir filmlerine, çizgi filmlerden dizilere birçok programın çocuklar üzerindeki etkisi tartışma konusu. Son dönemde çocuklara zararlı olabileceği düşünülen programlardan biri de Amerikan güreşi olarak adlandırılan Smackdown…
ABD’de olduğu kadar Türkiye’de de çocukları ve gençleri ekran başına toplayan Smackdown ekibi 18 Mart’ta İstanbul’da bir gösterisi yapacak. 99-268 TL arasında satılan biletler günler öncesinden tükendi. En ucuz kategoride biletler ise bitmek üzere. Çocuklar Smackdown yıldızlarını yakından takip ediyor, onları örnek alıyor, onlar gibi konuşuyor, hatta dövüşüyorlar. Smackdown’ın Playstation, X Box ve Wii oyunları da yok satıyor. Uzmanlar çocukların Smackdown gibi şiddet içeren her türlü program, film ya da oyundan uzak tutulması gerektiğini söylüyor. Star gazetesinden Berrin Haberveren‘in haberine göre, ebeveynlerin “Çocuğuma söz geçiremiyorum” gibi bir bahanesinin olamayacağını söyleyen pedagoglar, “Böyle programları izlemesine, oyunlarını oynamasına izin vermemelisiniz” diyor.
Gösterileri düzenleyen World Wrestling Entertainment (WWE), her ne kadar internet sitesi aracılığıyla ebeveynleri uyarsa da maçlarda çocuklar en ön sıralarda oturuyor. WWE filmler ve televizyon dizileri gibi gösteri maçlarının senaryoları olduğunu ve profesyoneller tarafından canlandırıldığını söylüyor. Bu program ABD’de PG (Ebeveyn Rehberliğinde İzlenebilir) olarak sınıflandırılıyor. Hatta WWE internet sitesinde ebeveynlere şu uyarıları yapıyor: “Çocuklarının programlarımızı izlemesine izin vermeleri durumunda, ebeveynlerin de çocuklarıyla birlikte bu programları izlemesini tavsiye ediyoruz. Aileler çocuklarına şunu açıklamalı: Süperstarlarımızın televizyonda yaptıkları gerçek hayatta denenmemelidir!”
HAYIR DEMEYİ ÖĞRENİN
Uzman Pedagog Belgin Temur, çocukların sadece Smackdown gibi programların izlenmesinin değil bu programların yayınlandığı geç saatlere kadar televizyon başında bulunmasının da yanlış olduğunu hatırlatıyor. Temur “Televizyon sadece çocuklar için değil yetişkinler için de zararlı.O yüzden burada sorumluluk ailelere düşüyor. Eğer çocuklarıyla televizyon karşısına geçiyorlarsa mutlaka çocuğun yaşına uygun programları tercih etmeliler. Gündüz kuşağında bile çocukların ruh sağlığına zararlı onlarca program var, yeri geldiğinde reklamlar bile izletilmemeli. Çünkü çocuk bir anda kendisi için uygun olmayan bir ürünün müşterisi olabiliyor” diyor.
Çocukların yedi yaşına kadar gerçekle gerçek olmayanı ayırt etmekte zorlandığını belirten Temur, bu yaş grubunda her türlü televizyon programı, bilgisayar ya da konsol oyununun riskli hale geldiğini söylüyor. Bilgisayar ya da konsol oyunlarına sınırlama koymak gerektiğinin altını çizen Temur şöyle devam ediyor: “Çocuk bilgisayarın ya da televizyonun karşısında saatlerini geçirip bunu alışkanlık haline getirirse başka şeylere daha az vakit kalıyor. Nasıl şeker, çikolata, hamburger gibi zararlı yiyecekleri çocuğumuza her gün yedirmiyorsak bunları da sürekli oynamasını izin vermemeliyiz.”
Kimi anne babaların çocuklarının istekleri karşında çaresiz kaldığını hatırlattığımızda Temur şunları söylüyor: “Çaresiz kalmanız fark etmez. Çocuk size ‘Sigara içmek istiyorum’ derse bunu nasıl kabul etmezseniz aynı şey televizyon ve bilgisayar oyunları içinde geçerli. ‘Hayır’ demelisiniz.”
‘Okulda böyle davranırsan ceza alır, dışlanırsın’
Şiddete eğilimi olan, duygu kontrolü zayıf çocukların şiddet içerikli programlardan daha çabuk etkilendiğini belirten Uzman Psikolojik Danışman ve Psikolog Yaprak Veziroğlu “Saldırganla özdeşleşme diye bir şey var. Korkak, kaygılı çocuklar saldırgan davranışlara özenir, bu onların savunma şeklidir. Ayrıca ailesel faktörler de etkiler. Eğer aile içinde sorunlar saldırganlıkla çözülmeye çalışılıyorsa çocuk yine şiddet içeren programlara ilgi duyabilir” diyor.
Şiddet içeren televizyon programı, oyun, film gibi her tür şeyin küçüklere mutlaka yasaklanması gerektiğini belirten Veziroğlu şöyle devam ediyor: “Çocuklar ilginç şeyleri daha çabuk öğrenir. Riskli durumlara daha meraklı olur. Üstelik yaşları itibariyle yaptıklarının sonuçlarını düşünmekte başarılı değildir. Çocukları kendi haline bırakırsanız şiddet davranışlarını benimser. Eğer ebeveynler çocuklarının şiddet ya da yanlış mesajlar içeren programları izlemesine engel olamıyorsa şunu söylemeli: ‘Bunu izliyorsun ama dövüş yanlış bir şeydir. Eğer dışarıda böyle davranışlarda bulunursan ceza alırsın, suçlanırsın, dışlanırsın.’ Bazı ebeveyler de çocukları çekingen ya da ürkek olduğu için kasten bu tarz programları seyrettirebiliyor. Bu durum çocukta daha çok korkuya neden olabilir.’
Şiddet içeren oyunların izledikleri programlardan daha zararlı olduğunu da anlatan Veziroğlu “Çocuk oyunda role bürünüyor. Bu durum izlemesinden daha tehlikeli. Bunlara da mutlaka sınır konulmalı” diyor.