Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazıl Orhan, günümüzde hijyenin üzerinde abartılı düzeyde durulan bir konu olduğunu söyledi.
Hijyenik ortamlarda büyüyen çocukların bazı hastalıklara daha sık yakalandıkları konusunda birçok gözlem olduğunu belirten Orhan, “Bu konu ilk kez 1989 yılında alerjik hastalıklarla ilgili dikkati çekiyor. Mesela tek çocuklu ile çok çocuklu aileler karşılaştırıldığında, çok çocuklu ailelerde çocuklarda alerji, saman nezlesi ve egzamanın daha az görüldüğü fark edilmiş. Bu ailelerde çocuklar birbirlerine sürekli enfeksiyon bulaştırdıkları için bağışıklık sisteminin gelişimi de alerjik rahatsızlık geliştirecek kadar değil, normal yönde ilerliyor” dedi.
Konuyla ilgili farklı gözlemlerin de yapıldığını dile getiren Orhan, “Çiftliklerde doğan ya da aynı ülkenin daha az gelişmiş bölgelerinde, köylerinde doğarak oralarda büyüyen çocuklarda alerjik hastalıklar daha az görülüyor. Şehirlerde daha modern, temiz ortamlarda yaşayan çocuklarda ise alerjik hastalıkların sıklığı artmış” diye konuştu.
Bir diğer araştırmaya göre batılı toplumlarda, gelişmemiş toplumlara oranla alerjik hastalıkların görülme sıklığının 8 ile 10 kat daha fazla olduğunun gözlendiğini ifade eden Orhan, şunları söyledi: “Araştırmalarda bu çocuklarda daha sonra alerjik hastalıklardan tam aksi mekanizmayla ortaya çıkan hastalıkların da arttığı gözleniyor. Deniyor ki erken çocukluk döneminde antibiyotik kullanımı, mikro organizmalara daha az maruz kalmak, bazı çocukluk çağı enfeksiyonlarının azalması ya da ortadan kalkması, parazitlere daha az maruz kalmak, bağışıklık sistemini kontrol eden hücreler üzerinde birtakım olumsuz etkilere yol açıyor. Bunların uyarılmasını ortadan kaldırmak her iki tarafta da kronik hastalıkların gelişiminin daha fazla olmasına yol açıyor. Yani hem alerjik hastalıklar artıyor hem de diğer taraftan diyabet artıyor. Tam aksi mekanizmayla oluşan bağırsak hastalıkları da artıyor.”
Orhan, bu mekanizmaların tamamen birbirinin aksi olduğunu kaydederek, “Bunları kontrol eden ortak yolu etkileyen bağışıklık sisteminde bir problem var. Bu problemi sağlayan da aşırı hijyenik ortamlarda doğup büyümektir. Yapılan çalışmalar bunu destekliyor” dedi.
Çocukları doğal ortamlarda büyütün
Aşırı hijyenin, çocuklarda alerjik hastalıkların sıklığını artıran en önemli faktörlerden biri olduğunu vurgulayan Orhan, “Erken çocukluk döneminde sık antibiyotik kullanımı, aşırı temizlik ürünlerine maruz kalmalar, parazitler ve bazı mikroorganizmalardan uzak tutulmalar, alerjik hastalıkların sıklığını önemli oranda artırabiliyor. Bunların tamamını da hijyen başlığı altında toplayabiliriz” diye konuştu.
Prof. Dr. Fazıl Orhan, çocukları doğal ortamlarda büyütmenin faydalarına dikkati çekerek, “Çocuklarımızı, kendi çocukluğumuzu hatırlayarak doğal ortamlarda yaşatmaya çalışmalıyız. Doğuştan itibaren evde hayvan olabilir. Bahçeli evlerde olduğu gibi çocukların biraz toprakta, çamurda oynaması bazı hastalıkların sıklığını azaltabiliyor” dedi.