Yineleyici şekilde geri dönen ve kişilerin kurtulmak isteyipde bir türlü kurtulamadığı takıntı hastalığı, insanı bunaltarak hayatı çekilmez kılabiliyor. Peki takıntı hastalığının altında ne gibi sebepler var?
Psikoterapist/Aile Çift Ve Evlilik Terapisti Uzman Psikolog Naciye Tokaç, takıntı hastalığı konusunda uyarıyor.
Uzman Psikolog Naciye Tokaç, ‘Herkes hayatında en az bir kez belirli bir düşünce, durum, olayla ilgili şüpheye düşmüş, endişeye kapılmıştır. Bu durum çoğu kez gerçek bilgiye ulaşıldıktan kısa bir süre sonra ortadan kalkar ve kişinin şüphesi, endişesi geçer ve kalbi rahatlar.’ dedi.
Ancak bazı endişeli düşüncelerin kişinin kendi düşüncesi ile ilgili bilgiye ulaşmış olsa dahi rahatlatamadığına işaret eden Tokaç, ‘Bu tip düşüncelerin zaman zaman herkesin aklına takılabilen, uykularını kaçırabilen, heyecanlandıran düşüncelerden farkı vardır. Bunlar; dürtüsel olarak istenmeden gelen, kişinin mantıklı kendine telkiniyle ortadan kalkar gibi olsa da yineleyici şekilde geri dönen ve kişiyi bunaltan düşüncelerdir. Hatta kişi o kadar bunalır ki; bu düşünceleri zihninden atabilmek ve rahatlayabilmek için saçma denilebilecek davranışlar bile gösterir’ açıklamasında bulundu.
Takıntılı/saplantılı davranış nedir?
Takıntılı düşüncelere şüpheli düşüncelerden farklı olarak “obsesyon-takıntılı düşünce” denildiğini kaydeden Uzman Psikolog Tokaç, ‘Bu düşünceleri zihinden atabilmek, rahatlayabilmek amacıyla yapılan davranışlara ise “kompulsiyon-saplantılı davranış” denilir. Takıntılı düşüncelere birkaç örnek verecek olursak; kapıyı kapatırken 7’ye kadar saymazsa annesine kötü bir şey olacağını düşünmesi, umumi tuvaletleri kullanırsa olası AIDS hastası birinin de bu tuvaletleri kullanmış olma ihtimali sonucunda AIDS Hastalığı kapma korkusu nedeniyle umumi tuvaletleri asla kullanmama, doğalgaz vanasını açık unutursa ve gaz patlarsa kendisi yüzünden sevdiği insanlara zarar gelme endişesi nedeniyle yatmadan veya evden çıkmadan önce defalarca vana kontrolü yapması takıntılı düşüncelere ve saplantılı davranışlara örneklerdir’ diye konuştu.
En sık rastlanan takıntı türleri neler?
Takıntılı düşüncelerin oldukça dirençli olup kişiyi bunalttığına dikkat çeken Uzman Psikolog Tokaç, ‘Kişi rahatlayabilmek için elinden gelen her şeyi yapar, takıntılı davranışlar ile rahatlamaya çalışır ancak düşüncelerin geri gelme özelliği nedeniyle tekrar geri gelir ve kişiyi bunaltmaya devam eder. Birçok çeşitli ve farklı özellikte takıntılı düşünce vardır. Temizlik, simetri, cinsellik içerikli, dini, bulaşma, kontrol obsesyonları en sık rastlanılan türleridir. Her obsesyonun en az bir kompulsiyonu mutlaka vardır. Kişi birçok yol deneyerek içindeki bunaltıyı rahatlatmaya çalışır, çünkü bu gerçek bir kaygıyla eşdeğer bir korkudur’ ifadelerini kullandı.
Tedavisi mümkün mü?
Uzman Psikolog Tokaç, ‘Takıntılı düşünceler ve tekrarlayan davranışların özellikleri nedeniyle terapi ve tedaviye direnci yüksek olmakla birlikte öncelikle kişinin takıntılarının düzelmesi konusundaki kararlığı ve terapiye inancı, güveni çok önemlidir. Takıntılar o denli bunaltıcı ve rahatsızlık vericidir ki; kişi ne yaparsa yapsın bundan asla kurtulamayacağını düşünür ve tedaviye de inancı düşüktür. Bu nedenle tedavi olmak isteği ve karar vermek önemlidir. Çünkü tedavi süreci uzun süreli ve yorucu olduğun için sıkıcı olabilir’ açıklamalarında bulundu.
‘Takıntılı düşüncelerin altında bilinçaltı suçluluğu yatıyor’
Kişinin takıntılı düşüncelerinin kişinin kendisine bile mantıkla açıklanamayacak kadar saçma geldiğini ifade eden Uzman Psikolog Tokaç, ‘Ama kendisine engel olamaz. Bu nedenle terapide kişinin düşüncelerinin mantıksızlığına değinilirken; aynı zamanda düşüncelerini test etme olanağı veren denemeler yapılarak kişinin zihninin bu mantıksızlığı fark etmesi sağlanır. Çoğu takıntılı düşüncenin altında bilinçaltı suçluluk hislerinin de yattığı unutulmamalıdır. Bu nedenle bilinçaltı süreçlerin çalışılması kişinin takıntılı düşüncelerine neden olan sebepleri de ortadan kaldıracaktır’ şeklinde konuştu.