Erişkin hastalığı olarak bilinen tip 2 diyabetin çocuklarda görülme oranı her geçen gün artıyor. En önemli sebep ise obezite.
İnsülini keşfeden Frederich Banting’in doğum gününün, Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Diyabet Konfederasyonu’nun işbirliği ile 1994 yılından itibaren her 14 Kasım’da Dünya Diyabet Günü olarak etkinliklerle kutlandığını belirten Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Ergun Çetinkaya, dünyada en fazla görülen kronik hastalığın diyabet olduğunu söyledi.
Çetinkaya, ”Diyabet Tip 1 ve Tip 2 diye ikiye ayrılıyor. Tip 1 insüline bağlı olan daha çok çocuklarda görülen türdür. Tip 2 ise genelde erişkinlerde 40-50 yaşından sonra görülen diyabet. Erişkinlerde görülen tip 2 diyabet son zamanlarda çocuklarda da görülmeye başlandı. Bunun sebebi çocukluk yaş grubunda giderek artan obezite. Çocukluk yaş gruplarında obezite giderek arttığı için, tip 2 de çocuklarda eskiye oranla daha sık görülüyor” dedi.
Bilim adamlarının 2014 yılında Amerika’da tüm halkın yüzde 84’ünün fazla kilolu ve obez olacağını açıkladığını ifade eden Çetinkaya, ”Türkiye’de de giderek artıyor. 10-15 yıl önce yüzde 9’du şimdi yüzde 30’lara varan hatta bazı bölgelerimizde yüzde 50’ye varan vakalarda bir artış var. Bu çok tehlikeli bir durum. Hareketsizlik, televizyon ve bilgisayar karşısında çok fazla zaman geçirmek en önemli sebepler. Beslenme şekilleri çok önemli fast food dediğimiz ayaküstü beslenme tarzı, kalorisi yüksek gazlı kolalı içecekler, cips gibi sağlığa zararlı yiyeceklerin tüketilmesi…” diye konuştu.
HASTALIĞI İYİ TANIMAK GEREK
”Diyabet diğer hastalıklara benzemiyor, diğer hastalıklarda doktorun söylediklerini yaparsanız iyileşirsiniz” diyen Çetinkaya, şöyle devam etti:
”Diyabetik kişi neredeyse doktor kadar hastalığı bilmek zorunda. Çünkü diyabette her an kan şekeriniz düşebilir, yükselebilir o zaman ne yapacaksınız? Her an hastaneye ulaşamayabilirsiniz. Nasıl müdahale edeceğinizi bilirseniz o zaman anında müdahale edip kan şekerini normale getirebilirsiniz. Onun için hastalığı iyi tanımak gerek.”
Diyabetin, yaşam boyu süren ve hastayı olduğu kadar yakınlarını da ilgilendiren bir hastalık olduğunu vurgulayan Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Çetinkaya, ”Tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi, sürekli tedavi gerektirmesi, çok sayıda ilaç kullanımı, birçok organı etkileyip komplikasyonlara neden olması, hastada psikolojik bozukluklara neden olur ve depresyona eğilimi artırır. Bizim görevimiz, çocuk hastalarda kan şekeri ölçümü, insülin uygulaması gibi konularda aile ve yakın çevresi de (okul vb.) tıbbi yardım yapacağından, bu konularda yeterli eğitimi kendilerine vermek, bu çocukların ve ailelerinin konu hakkında tam bilgili olmalarını sağlamak, yeni tedavilerden haberdar etmek ve insülin pompa uygulaması gibi tüm dünyanın yaygın olarak kullandığı bir uygulamayı ülkemiz çocuklarına da uygulamaktır” dedi.
2025 YILINDA HASTA SAYISI 330 MİLYONA ÇIKACAK
Araştırmalara göre, 1985 yılında dünyadaki diyabetli sayısı 30 milyon iken bugün bu rakam 250 milyona çıktı. 2025 yılında ise şeker hastası sayısının 330 milyona çıkacağı öngörülüyor. Hastalığın Türkiye’deki seyri de dünya ile paralel.
Türkiye’de ise 6 milyon civarında diyabetli hastanın olduğu düşünülmekte. Tüm diyabetlilerin yüzde 10’unu insüline bağlı olan tip 1 diyabetli hastalar oluşturuyor.
ÇOCUKLARDA HEMEN MÜDAHALE ÖNEMLİ
Çok su içme, çok idrar yapma, hızlı kilo verme, bulantı-kusma gibi şikâyetlerle kendini gösteren hastalık, özellikle çocukluk yaş grubunda hemen müdahaleyi gerektiriyor. Tanının kesinleştirilmesi için idrarda şeker tayini, kan şekeri ölçümü, gerekirse şeker yükleme testi yapılıyor. Normalde açlık halinde 110 mg/dl’nin altında olması gereken kan şekeri 126 mg/dl’nin üstünde ise veya şeker yükleme testinde 2. saat kan şekeri 200 mg/dl’nin üstünde saptanırsa tanı konuyor. Tip 1 Diyabet tanısı olan her çocuğun en kısa zamanda çocuk endokrinoloji uzmanı (olmadığı durumlarda çocuk hastalıkları uzmanı) tarafından değerlendirilmesi, sıvı ve insülin tedavisine başlanması gerekiyor.