Çocuğunuz "Sen oyuncaklarınla oyna, ben hemen geleceğim." deyip dönmediğinizde size inanmaktan vazgeçer ve güven duygusu azalır. Değer yargılarını öğrenemeyen çocuk ileride başınızı ağrıtabilir.
Çocuklar 3-6 yaş aralığında, sahip oldukları hayal gücü ile oyun oynayarak dünyayı anlamlandırmaya başlar. Hayal ile gerçeği ayırt edemeyecek kadar küçük olan çocuklar zaman zaman anneyi babayı yanıltan olaylar anlatabilir.
Yapmadığı şeyleri olmuş gibi anlatır, yıkamadığı halde ellerini yıkadığını söyleyerek oyun oynamak için daha fazla vakit kazanır. Çocuklar, hayal kurarak sahip olmak istediklerini önce zihninde canlandırır. Yapması gereken işlerden kaçmak için anneyi yanıltması değer yargılarının henüz oluşmadığının göstergesidir.
Anne-baba hoş görse bile, ailenin diğer büyükleri kızarak bu davranışı pekiştirebilirler. Sevilmediğini düşünen çocuk, sevilmek için kendisinden beklenen davranışı yapmak zorunda kalır. Çocukların sevildiğini hissetmesi ise onlara güvenmekle mümkün olur.
Hikâyelerden yararlanın
Değer yargıları, 6 yaşından sonra soyut düşünme kabiliyetinin gelişmesiyle beraber yetişkinlikteki halini alır. Okulöncesi dönemde, çocuklara uygun olarak yazılmış hikâye kitaplarından yararlanılmalıdır.
Çocuğunuzun oyunlarına katılarak, ihtiyaçlarını anlayabilir, oyunda rol üstlenerek ondan beklediğiniz davranışı gösterebilirsiniz. Neden size doğruyu söylemediğini sorular yönelterek anlamak yerine, doğru söylediğini gördüğünüzde onu kucaklayarak bu davranışı onayladığınızı göstermeniz, aranızda güven bağı oluşturur.
Çocuklar yalanın zor durumdan kurtulmak için işe yaradığını fark ettiğinde bilinçli olarak yanıltmayı öğrenir. Okula alıştırmaya çalıştığınız çocuğunuza "Sen oyuncaklarla oyna, ben hemen geleceğim." deyip dönmediğinizde, oyuncak almak için olmayan paranız yemek yerken ortaya çıktığında ya da evde annesiyle kardeşini bırakıp okula gitmek istemeyen çocuğunuza, "Ben işe gidiyorum, kardeşin de okula gidecek." dediğinizde çocuğunuz kendisine söylenenlere inanmaktan vazgeçer. Aile ve çocuk arasındaki güven duygusu azaldıysa, çocuklar cevaplardan tatmin olmaz ve tekrar tekrar sorup onaylatmak ister.
Anne-babalar, çocuklarını yetiştirirken kendi davranışları ile örnek olmalı, hata yaptıklarında özür dilemeli. Çocuğun yanlış davranışını gördüğünde tahammül edebilmeli, "Bazen hata yapabiliriz." diyebilmelidir. Doğru davranışların olumlu sonuçları, yanlış davranışların olumsuz sonuçları hakkında onları konuşturmak, düşünerek akıl yürütmesini sağlar. Değer yargıları gelişen bir çocuk, anne-baba yanında olmadığı zaman dahi kendi aklı ile doğru ve yanlışı ayırt edebilecektir.
Zaman