Üroloji Uzmanı Op. Dr. Mesut Yeşil sistit hastalığı hakkında bilgiler verdi.
İdrar yollarının iltihaplanması anlamına gelen sistit, idrar yolları ve üreme sisteminde en sık görülen hastalıklardan biridir. Görülme oranı kadınlarda çok daha yüksek olan sistite, kadınların en az yüzde 20’si, yaşamları boyunca en az bir kez yakalanır. Zamanında tedavi edilmezse böbrekleri de etkileyecek biçimde yayılabilen bir hastalık olan sistit, mesane ve böbreklerde kalıcı hasarlarda oluşturabilir.
Sistit hastalığı belirtileri nelerdir?
İdrar yaparken yanma ve sızı(İdrar yaptıktan sonrada sürebilir),
Sık idrara çıkma,
Ağrının kasıklara ve makata yayılması,
Ateş,
Terleme,
Yorgunluk,
Kusma ve bulantı,
İdrarın bulanık, kötü kokulu olabilir.
Cinsel ilişki esnasında ağrı hissi olabilir.
Sistit hastalığı teşhisi nasıl konur?
Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle üretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Bu tetkikler özellikle enfeksiyona zemin hazırlayan faktörleri araştırmak için yapılır. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik ve insanı zayıf düşüren bir şekle girer.
Sistit hastalığı nedenleri nelerdir?
Normalde bakteriler; üreme organları ve anüs bölgesinde yaşamaktadırlar. Bazen bu bakteriler alt idrar yollarını aşarak mesaneye ulaşırlar. Mesaneye ulaşan bakteriler işeme ile dışarı atılırlar. Ancak mesaneye gelen bakteri sayısı atılandan fazla ise mesanede ve daha sonraki aşamada böbreklerde iltihaplanmaya yol açarlar.
Bulaşma cinsel birleşme esnasında veya genital temizliğin az olduğu durumlarda oluşabileceği gibi uzun süre idrar tutulması, idrar yollarını daraltıcı hastalıklar, menopozda düşük östrojen seviyesi nedeniyle de oluşabilir.
Kadınlarda uretra erkeklerinkinden çok daha kısa olduğu için dış ortamdan bakterilerin mesaneye ulaşması daha kolaydır. Bu nedenle kadınlarda sistitlerin görülme oranı çok daha fazladır. Kadınların en az yüzde 20’si yaşamları boyunca bir kez sistite yakalanırlar.
Nadir de olsa sistiti oluşturan bakteriler böbrek ve idrar yolları aracılığı ile yukarıdan aşağıya veya yakın dokulardaki enfeksiyon odaklarından lenf yoluyla da mesaneye ulaşabilirler.
Sistitin en sık rastlanılan sebebi Escherichia coli ( E.coli, koli basili) adlı mikroorganizmadır. Bu bakteri kalın barsaklarda normal olarak bulunabilir ve cinsel ilişki ile mesaneye ulaşabilir.
Sistit hastalığı tedavisi nasıldır?
Sistitler antibiyotikler ile tedavi edilir. Tedaviye başlamadan önce idrar kültürü ve antibiyogram için örnek alınmalı, sonuçlar çıkıncaya kadar idrar yolları enfeksiyonlarında etkili antibiyotikler kullanılmalı, antibiyogram sonuçlarına göre gerekirse bu ilaçlar değiştirilmelidir. Kronik enfeksiyonlarda tedavi uzayabilir.
Sistit hastalığından korunma yolları nasıldır?
Tuvaletten sonra önden arkaya doğru silinin. Böylece vajinal ve rektal bölgenizdeki bakterilerin idrar yollarına girmesini engellemiş olursunuz.
İdrarınızı tutmayın. Mümkün olabildiği kadar sık idrarınızı yapın. Böylece mesanedeki bakterileri dışarı atarsınız.
Cinsel ilişkiden sonraki on dakika içerisinde idrarınızı yapmaya çalışın.
Cinsel ilişki esnasında yeterli kayganlığın sağlanması uretranın zedelenmesini azaltacaktır.
Anal ilişkiye giriliyorsa daha sonra vaginal bölgeye temas edilmemeli veya edilecekse iyice temizlenilmelidir.
Gün boyunca bol su içilmesi (mümkünse günde 8 bardak) idrar çıkışını ve dolayısıyla da bakterilerin atılımını arttıracaktır.
Kahve, çay, alkol gibi içecekleri mümkün olduğu kadar az tüketin. Mesane üzeride irrite edici etkileri olabilir.
Genital bölgenizin uzun süre nemli kalmasına izin vermeyin. Naylonlu, sıkı iç çamaşırları giymeyin. Nem, bakterilerin üremesini kolaylaştırıcı bir ortam yaratır.
Her gün mutlaka iç çamaşırınızı değiştirin ve pamuklu iç çamaşırları kullanın.
Sistit hastalığının gidişatı
Uygun tedavi ile sistit belirtileri 24 saat içinde kaybolur. Ancak hastalığın gidişi etken mikrobun cinsine, risk faktörlerin giderilmesine bağlıdır. İyi tedavi edilemeyen olgularda hastalık kronikleşebilir.
Erkeklerde sistit
Uretranın uzunluğu nedeniyle, erkeklerde sistitin genellikle başka nedenleri vardır. İdrar yoluna baskı yapan büyümüş bir prostat gibi.
Sık veya acil idrar yapma ihtiyacı,
Bulanık, kötü kokulu, kanlı idrar (bazen),
Hafif ateş (bazen).
Sistit erkeklerde çok görülen bir rahatsızlık değildir. Tedavisi kolaydır, tekrarlamasını önlemek için altında yatan nedenin de tedavi edilmesi gerekir.
Sistit teşhisi
Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle uretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik bir hal alabilir.