Ebu Kamil Şuca kimdir? Ebu Kamil Şuca kimdir kısaca… Ebu Kamil Şuca biyografi… Ebu Kamil Şuca kısaca hayatı… Ebu Kamil Şuca’nın eserleri… Ebu Kamil Şuca matematiğe katkıları…

Ebu Kamil Şuca, matematikçiler arasında İbn-i Eslem el-Hasib (hesap, matematik bilgini) adıyla meşhur oldu. Doğum ve vefat tarihleri belli değildir. Kaynaklarda 850-950 seneleri arasında yaşadığı ifade edilmektedir. Aslen Mısırlıdır.

Ebu Kamil Şuca, matematik ve bilhassa cebir sahasındaki başarılarıyla dikkat çekti. Ünlü matematikçi Harezmi ile aynı devirde yaşadı. Harezmi’nin eserlerinden çok istifade etti. İkinci dereceden cebir denklemlerini, Harezmi’nin metodu ile çözüyordu. Bununla yetinmeyen Ebu Kamil Şuca, bu çözüm metotlarına bazı orijinal izahlar getirdi. Lineer (birinci dereceden), kuadratik (ikinci dereceden) ve daha üst derecedeki denklemler, belirsiz denklemler ve tam sayı problemlerine ait çözüm yolları ortaya koydu.

Cebir tarihinde ilk olarak ikinci derecenin üstünde denklemlerin çözümünü tam bir hassasiyetle gerçekleştirdi. Bu yüzden ona, Harezmi’den sonra ikinci cebir teorisyeni gözüyle bakılmaktadır. Cebirdeki bu otoritesini, İslamiyette fıkıh bilgisinin en mühim konularımdan birisi olan feraiz (miras taksimi) hesaplarının çözümünde kullandı.

Ebu Kamil Şuca’nın en meşhur eseri Kitâb-ül-Cebr vel-Mukâbele adlı kitabıdır. bu eserinde Harezmi’nin cebirini geliştirmek gayesini gütmüştür. Eserin önsözünde Harezmi’ye olan şükranlarını dile getirmiş, birinci bölümünde Harezmi’nin cebirini özetleyip ilavelerle açıklamıştır. Burada katsayıları irrasyonel (köklü) sayı olan karışık ikinci derecede denklemlerin çözümlerini göstermiştir. Böylece, Yunanlıların irrasyonel sayılarla ilgili yanlış bilgilerini çürütmüştür.

Eserin ikinci bölümünde, kendinden önce gelen Yunan ve İslam cebircilerinin çözmekte güçlük çektikleri hatta çözemedikleri geometrik problemlerin, kendi keşfi olan, cebirsel çözüm metoduyla kolaylıkla çözülebileceğini ortaya koymuştur. Bu bölümde çözdüğü problemler, bir daire içinde çizilmiş eşkenar beşgen, on gen ve on beşgenin kenarının uzunluğunun nümerik olarak tayinini ihtiva etmektedir. Bu kenarları cebirsel denklemlerle hesaplayarak, cebirsel denklemleri öklit geometrisine uygulamıştır. Eserin üçüncü bölümüne, ikinci dereceden belirsiz eşitlikler ve bu tür eşitlik sistemleriyle başlamaktadır. Kendisi bu eşitliklerin bazılarının yeni, bir kısmının daha önce incelenmiş olduğunu söylemektedir. Bu ikinci tip eşitlikler Ebu Kamil Şuca’nın, Diophantos ve Aritmeticca’nın tesiri altında kalmadığını göstermektedir. Ebu Kamil Şuca, bu denklemlerden sonra birinci dereceden denklem sistemlerini de ihtiva eden eğlendirici (dinlendirici) matematik problemleri üzerinde durmaktadır. Eserinin sonunda muayyen bir sayıdan başlayan sayıların karelerinin toplamını veren ifadeler üzerinde bilgi verilmektedir.

Ebu Kamil Şuca’yı, El-Kerhi ve Ömer Hayyam takip ettiler. Batıda ise Leonardo Fibonacci, Ebu Kamil’in metodunu benimsedi. Florian Cajori, matematik tarihi ile ilgili eserinde, miladı 13. asrın ortalarında Ebu Kamil Şuca’nın eserlerinin batı bilim dünyasında ve İslam aleminde matematik ilimleri dalında yegane başvuru kaynağı olarak kabul edildiğini ifade etmektedir.

Ebu Kamil Şuca’nın Eserleri:

1. Kitâbu Kemâl’il-Cebri ve Temâmihi ve-Ziyâdetihi fi Usûlihi
2. Kitâb-ut Taraif-fi’l-Hisab
3. Kitâbü’t Tayr