Haber: Arzu Erdoğral
Tahran’ın nükleer programıyla ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya (51) ile İran arasındaki yeni tur müzakereler, Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da sürüyor. İran, uranyum zenginleştirme programını İstanbul’da askıya alma kararı vermeyeceklerini açıkladı. Görüşmelere 35 temsilci katıldı.
Konu ile ilgili gelişmeleri Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Beril Dedeoğlu on5yirmi5’e değerlendirdi.
İran, uranyum zenginleştirme programını İstanbul’da askıya alma kararı vermeyeceklerini açıkladı. Bu gelişmeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu tarafların kapıştığı anlamına geliyor. Pazarlıklarda çok fazla yol alınamamış. Zaten başlangıcında da çok ümit var eden bir hava yoktu. İran da son şans demişti ama diplomasilerde her zaman son bir şans daha vardır. Sanırım geniş harita çerçevesinde uzlaşmaya varılmamış…
ABD ve İsrail’in tutumu dolayısı ile bu sonuç aşağı yukarı tahmin ediliyordu. Bu konuda sizin görüşünüz nedir?
ABD’nin İran’ı çok kazanıcı bir tavrı yok. Çünkü bu sadece uranyum zenginleştirilmesiyle ilgili bir mesele değil. Burada başka pazarlıklar da söz konusu. İran’ın Irak’tan ve Lübnan’dan elini çekmesi isteniyor. Dolayısı ile bu pazarlıklar çerçevesinde mesele ele alınıyor. Muhtemelen İran’da diyor ki; İsrail’de çeksin o zaman elini. Neden sadece ben çekeyim ki? Anladığımız kadarı ile kavga çıkmış ve görüşmeler iyi gitmiyor maalesef… Niye maalesef diyorum? Bu önemli bir tırmanma işaret eder. Diğer oyuncuların da dahil olduğu bir tırmanmanın da bölge ve dünya için çok hayırlı senaryolar anlamına gelmediğini söyleyebiliriz.
Sizce Türkiye açısından gelişmeler nasıl değerlendirilecektir?
Tam olarak İran’ın hangi tür soruya ne tür cevap verdiğini bilmediğimiz için bu konuda bir şey söylemek şu açıdan çok zor; Eğer İran Türkiye’yi bile zor durumda bırakacak bir açıklama düzlemi içerisindeyse Türkiye’de diyecektir ki ben sizi kurtarmak için elimden geleni yaptım ama siz anlamıyorsunuz. Yok, ama eğer İran’ı dinlememe eğilimi ağır basıyorsa o zaman da Türkiye halen görüşmenin görüşmemekten daha iyi olduğunu savunan siyasetine devam edecektir. Tabi bu nereye kadar gider. İran’ın da Türkiye’ye çok yardımcı olmadığını hatırlatmak lazım… Biraz bekleyip göreceğiz. İçerideki anlaşmazlık noktalarına ilişkin elimizde biraz daha veri olunca Türkiye hakkında da daha rahat yorum yapabiliriz.