Yeni tüketici kanunu yarın (28 Mayıs Çarşamba günü) itibari ile yürürlüğe girecek. Tüketicinin korunmasını hedefleyen yeni kanunda, tüketici kredileri, kredi kartları ile ilgili sözleşmeler, kart üyelik aidatları, ön ödemeli konut satış sözleşmeleri, ayıplı malların iadesi, abonelik sözleşmeleri gibi birçok alanda uygulanacak yaptırımlar düzenlenerek yürürlüğe girecek.
Peki yeni tüketici yasası neler getiriyor?
– Yeni Kanunla, bankalara, üyelik aidatı olmayan kredi kartı imkanı da sunma zorunluluğu getiriliyor.
-Ön ödemeli konut satışları, tüketici kredileri sözleşmelerinde tüketici 14 gün cayma hakkını kullanacak.
Bankalarla ilgili değişiklikler
-Tüketici hakem heyetine yapılan başvurularda bu alanda sorunlar yoğunlaşıyor. Finansal hizmetlerde tüketiciler daha fazla korunacak.
-Masraf ve komisyonların alınmasının önüne geçilmesi hedeflendi. Bankalar her işlem için tüketiciden ücret talep edemeyecek. Bakanlığımız ve BDDK hangi işlemlerden ücret alınabileceğini belirleyecek.
-Tüketici isterse ücretsiz kartı ya da farklı avantajlar konusunda ücretli kartı tercih edebilecekler. Aidat zorunluluğu olmayan kart alternatifi zorunlu olacak.
Kredilerde yeni dönem
-Tüketici kredilerinde tüketici başka sigorta şirketinden sigorta yaptırabilecek. Banka bunu kabul etmek zorunda olacak.
-Yüzde 2′lik tüketici kredisi erken ödeme tazminatı yüzde 1′e inecek.
-Bankalar masraf ve komisyonu açık bir şekilde belirlenecek.
Konut satışı
-İnşaat ruhsatı almamaış hiçbir firma maketten konut satışı yapamayacak.
-Konut devir teslim tarihine kadar tüketiciye yüzde 2 tazminat ödemesi koşuluyla sözleşmeden vazgeçme hakkı veriliyor.
İnternet sözleşmeleri
-İnternet telefon katalog satışlarında tüketici satıcılarla karşı karşıya gelmiyorlar. Bu tür satışlarda mesafeli sözleşme kurulmadan önce tüketicinin sözleşme hakkında bilgilendirilmesi zorunludur.
Devremülk
-Yeni kanunda devremülk sözleşmelerinde satıcı ve sağlayacıların inşaat ruhsatı alması zorunluluğu getirmekte.
-Paket tur sözleşmesinin esaslı bir maddesinin değişmesi durumunda tüketiciye cayma hakkı veriliyor. Eğer satıcı sözleşmeyi yerine getirmezse tüketicinin uğradığı zararı karşılayacak.
-Tüketici boşa harcadığı tatil zamanı için satıcıdan tazminat talep edilecek.
Promosyonlarla ilgili değişiklikler
-Gazete ve dergi promosyonları da önemli kurallara bağlı hale getirildi. Mevcut uygulamada promosyonlarla ilgili bir hüküm yok. Süreli yayın kuruluşların verebileceği kültürel ürünler yönetmelikle açık açık belirtilecek.
Ayıplı mala tazminat talebi
Yasanın 11’nci maddesi tüketicilerin ayıplı mal ve hizmetlerden ötürü tazminat talep etmesine imkan tanıyor. Bu da Türk tüketicilerinin gelişmiş ülkelerde olduğu gibi satın aldığı bir saç maşası yüzünden saçları yanarsa, kullandığı bir elektrik sobası yüzünden ev ya da işyeri yanarsa, üretim hatalı otomobili yüzünden yaptığı kaza sonucu yaralanırsa dava açıp, maddi tazminat talep edecek.
Abonelikten cayma
Artık kurum ya da kuruluşlar, bundan böyle belirli süreyi kapsayan sözleşmelerde, sözleşme bitiminde sözleşmenin belirlenen süre kadar yeniden uzayacağına dair maddeler koyamayacak. Bu da, internet, cep telefonu, dijital platformlar başta olmak üzere abonelik sisteminden ayrılmak isteyen abonelerin sistemden kolayca ayrılmasına imkan tanıyacak.
Radikal gazetesinde yer alan habere göre de yeni yasa ile tüketicinin yeni hakları şöyle;
Tatilcilere müjde
Seyahat acentesi, organize ettiği turu iptal ettiği ya da değişiklik yaptığı taktirde, tüketici ödediği bedelin tamamını geri talep etme hakkına sahip olacak. Tatilciler ayrıca, 4 yıldız yerine 3 yıldızlı otelde konaklatma, tarihi mekanlara yapılacak gezilerden vazgeçilme, yarım pansiyon konaklama deyip, sadece kahvaltıyla yetindirme gibi tur sırasında yaşanacak eksiklikleri de, ödediği tur bedelinden düşürülüp, tarafına ödenmesini talep edebilecek.
İkinci ele garanti
Galeriden satın alınan otomobil ya da cep telefonu, buzdolabı televizyon gibi ikinci el kullanılmış de biryıl süreyle garanti kapsamına giriyor. Alıcı, ürünün kusurunu bile bile almayı kabul ederse, o zaman o kusur garanti kapsamında olmuyor. Bunun için de satış sırasında imzalanan sözleşme ya da düzenlenen faturada bu kusura açıkça yer verilmesi gerekiyor.
Taksitten cayma hakkı
Taksitli satışlarda ya da finansal kiralamalarda, tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahip oluyor. Ambalajı açılmadan ürün denenemeyeceği için şu anda bazı firmaların özellikle elektronik ürünlerde ambalajı açılan ürün geri alınmaz uygulamasına son veriyor.
Krediden 14 günde vazgeçme
Tüketiciler herhangi bir gerekçe göstermeden kullandığı tüketici kredisinden 14 gün içinde vazgeçebilecek. Bu durumda, cayma hakkını kullanan tüketici, krediyi kullandığı tarihle ana parayı geri ödediği tarih arasında kalan en fazla 14 gün için sadece faiz ödüyor.
Aidatsız kredi kartı
Bankalar, bundan böyle sadece alışverişleri taksitlendiren, anında nakit ihtiyacını karşılayan, alışverişlerde ekstra para puan kazandıran, toplanan millerle alışveriş yapılmasını ya da bedava uçak bileti alınmasını sağlayan özellikli ve ayrıcalıklı kredi kartlarından üyelik aidatı alabilecek. Üyelik aidatı ödemek istemeyen müşterileri için standard özelliklere sahip aidatsız kredi kartı seçeneği sunmak zorunda olacak.
Kredi sigortası isteğe bağlı
Tüketici kendiliğinde talep etmediği taktirde, kredi kullandıran banka, krediyle ilgili sigorta yaptıra dayatmasında bulunamıyor. Tüketici sigorta yaptırmak istediği taktirde bu sigortayı da istediği bir sigorta şirketinden yaptırabiliyor. Bankada bunu kabul etmek zorunda oluyor.
Ön ödemeli konut yok
İnşaat firmaları, bundan böyle yapı ruhsatı almadan ön ödemeli konut satış sözleşmesi yapamayacak. Ayrıca tüketicilerle sözleşme imzalamadan önce ‘Bina Tamamlama Sigortası’ yaptırmak zorunda kalacak. Tüketicinin 14 gün içinde cayma hakkı da olacak.
Herkes ödül veremeyecek
Tüketici ödülü vermek için herhangi bir menfaat sağlanmama şartı da getiriliyor. Bunun sonucunda, bazı dernek ve kuruluşların davetiye bedeli, reklam ücreti karşılığı tüketici ödülü adı altında ödül verilmesinin de önüne geçilecek. Parayı bastıran artık tüketici ödülü alamayacak.
Saadet zincirleri
Yasa ayrıca, pramid sistemi diye adlandırılan ve ürün yerine sisteme her eklenen yeni üye üzerinden para kazanılmasını sağlatan saadet zincirlerini de yasaklıyor. Bundan böyle, pramid sistemiyle faaliyet gösteren saadet zincirleri, para toplayamayacak. Yasa, bu zincirlerin sanal ortamlarda da faaliyetini engellemek için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmasına imkan tanıyor.
Örtülü reklam
Çarşambadan itibaren haber amaçlı yapılacak ürün tanıtımlarında, daha dikkatli davranılması gerekecek. Bu da, firma ve marka adlarının, örtülü reklam yapılacak şekilde kullanılamayacak olmasından kaynaklanacak. Yasa, gazete, dergi ve televizyon programlarında firma ve marka adının kullanılmasını “Gizli reklam” olarak tanımlıyor. Gizli reklam yapmak da Türkiye’de yasak. Bu nedenle, marka ve firma adı geçen haberlerde, “Bu bir ilandır” ibaresinin de eklenmesi gerekiyor. Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’ya göre, firma ve marka adı geçen bilgilendirmeye yönelik haberler, örtülü reklam içermediği taktirde uygulama kapsamının dışında kalacak.