Erdoğan ‘Türkiye hazır’ deyince patronlar ‘acaba bizim yöneticiler hazır mı’ diye danışmanların kapısını aşındırmaya başladı. Şimdi en tepeden başlayarak yöneticilere yapılan 360 derece yetkinlik testleri yok satıyor.
Aile şirketleri kurumsallaşma sancısını daha üzerlerinden atamamışken şimdi de yönetimi devretmeye çalıştıkları profesyonellerin Türkiye’nin vizyonuna ne kadar ayak uydurabileceklerini dert ediyor. Sebebi basit, seçim öncesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı ve partinin en büyük argümanı olan ‘Hedef 2023’ vizyonu.
Türkiye’nin 2023’te ekonomik ve siyasal anlamda dünyada alacağı yeri ve rolü içeren bir senaryoydu aslında bu. Bütün çerçeveleri belirlenip kamuoyuyla paylaşılan bu vizyona göre 2023’te hedeflenen milli gelir, ihracat gibi veriler de aktarıldı. Üstelik hayli iddialı rakamlar eşliğinde. Başbakan, Türkiye’nin bu hayali gerçekleştirmeye hazır olduğunu sürekli tekrarladı, afişlerde duyurdu. İşin özel sektör tarafında ise bu girişim, şirketlerin aynı soruyu kendilerine sormalarını sağladı. Özellikle son dönemde bir ivme kazanan aile şirketleri ‘Türkiye hazırmış, bizi yöneticiler de hazır mı?’ sorusunun yanıtlarını aramaya başladı.
Şirketini 2023 hedeflerine ulaştıracak yöneticilerle çalışıp çalışmadığını merak eden patronlar ilk olarak üst düzey yönetici yerleştiren danışmanların kapısını çaldı. Özellikle de kurumsallaşma yolunda danışmanlık hizmeti alanlar bu işe öncülük etti. Beyin avcıları bu yıl şirketlerden ‘yöneticilerimizin vizyonu ve ne kadar stratejik düşünme becerisi olduğunu ortaya koyun’ taleplerinin arttığını anlatıyor. Elbette bu da sektörde bir hareketlenmeye neden oluyor.
PricewaterhouseCoopers gibi danışmanlık firmaları, bu ihtiyacı önceden görüp bu yıl yeni yönetici değerlendirme sistemlerini devreye sokmuşlar. PwC İnsan Kaynakları Hizmetleri Bölüm Müdürü Murat Demiroğlu, şirketlerden gelen ‘yönetici değerlendirme’ taleplerinin bu yıl arttığını ve buna özel 360 derece yetkinlik değerlendirme aracı geliştirdiklerini ifade ediyor. "Bu genel bir ihtiyaç. Şirketler en üst seviyeden başlayarak yönetim takımının performansa öncü olan davranışlarını belirlemek istiyorlar. Nerede güçlü, nerede zayıf olduklarına bakmak ihtiyacındalar" diyen Demiroğlu, bazı şirketlerin sadece bireysel değil kurumsal olarak da vizyoner karnelerini çıkarmak için kendilerine danıştıklarını anlatıyor.
‘Şirketler vizyona göre yol çiziyor’
Demiroğlu’na göre bu gelişme, şirketleri saran makro bir etki. "Devlet ekonomide çok etkili ve açıkça bir vizyon ortaya koydu. Ekonomi de o vizyona göre bir yol çizmek zorunda. Projelerin büyük bölümü kentleşmeyle ilgili olduğundan o sektörlerdeki şirketlerde yöneticileriyle ilgili talepler daha fazla" diyor. PwC’nin geliştirdiği sistem birçok yetkinliğin yanı sıra son dönemde stratejik düşünme, değişim yönetimi, yenilikçi bakış açısı, hedef-performans yönetimi ve insan odaklı yönetim becerilerini de ölçüyor.
İki buçuk saatlik didikleme
Yöneticinin ne kadar vizyoner olduğu ya da 20 yıl sonra sizi nereye götürebileceği danışman da olsanız bir bakışta anlaşılabilecek bir durum değil elbette. MSearch’ün ortaklarından Barbaros Eneç bunu anlamak için Yapılandırılmış Mülakat tekniği uyguladıklarını söylüyor. Her bir yönetici için iki buçuk saat süren bu mülakatta beş yetkinlik ölçülüyor. Bu yetkinliklerin şirketin faaliyet alanlarına göre değiştiğini anlatıyor Eneç. Yöneticiyle ilgili kendinden, yöneticisinden, altında çalışanlardan ve aynı seviyedeki başka bir yöneticiden görüşler alınıyor.
"Yöneticinin kişilik envanterini çıkarıyoruz. Her yönetici için özel rapor hazırlanıyor. Bu raporda güçlü yönler, zayıf yönler, kariyer beklentileri, bugünkü performansı ve gelişim planları yer alıyor" diye anlatıyor sistemi Eneç. Bu rapor sonrasında da yöneticinin potansiyeli göz önüne alınarak dört kadrandan oluşan bir harita çıkarıyorlar. Kişiler buna yerleştiriliyor, bu sisteme de ‘ayna metodu’ deniliyor. Eneç, bu hizmeti şirketinde büyük değişime hazırlanan patronlar talep ettiğini anlatıyor. Bu yıl en çok otomotiv, demir-çelik, telekomünikasyon, ilaç, çimento ve inşaat sektörlerinden talep gelmiş. Bir de önümüzdeki dönemde yabancı ortak arayan şirketlere ağırlıklı olarak hizmet verdiklerini ekliyor Eneç.
Uygun değilse işten çıkarılıyor
Bazı şirketler 2023 vizyonuna uygun olmadığı raporlanan yöneticisinin eksik yönlerini gidermek için bir eğitim planı çıkarırken bazıları da bununla uğraşmayıp piyasadan transfer yapmayı tercih ediyorlar. Barbaros Eneç, deneyiminden yola çıkarak şirketlerin çağa uygun olmadığını düşündüğü yöneticileriyle yollarını ayırdıklarını belirtiyor. "Bir şirkette yaptığımız çalışma sonucunda bütün finans departmanının hem performansı hem de potansiyeli düşük çıktı. Öncelikle yönetici değiştirildi. Ekibin diğer üyeleri de zaman içinde değiştirilecek" diye anlatıyor bu durumu. PwC İnsan Kaynakları Hizmetleri Bölüm Müdürü Murat Demiroğlu da yaptıkları analizler sonrasında eğitim açığı fazla olanlara şirketin tercihine göre eğitim verdiklerini ya da o yöneticiyi başka bir pozisyona kaydırıp yerine yeni transfer arayışına girdiklerini söylüyor.
‘GÜZİT analizi yapıyoruz’
Bülent Şenver- Yönetim Danışmanı Türkiye artık gelişmiş ülkeler liginde yerini almak için kendine bir hedef koydu. Bu hedefe götürecek yöneticilerin çağa ayak uyduran, yenilikçi, gelişmeleri takip eden, bunları olmadan önce görüp aksiyon planı yapabilen bir karakterde olması gerekiyor. Statükocu zihniyetten uzak olmaları gerekiyor.
Ayrıca etik ve ahlaki kurallardan da uzak kalmamaları gerekiyor. Bir başka gereken özellik de sosyal sorumluluk bakış açısı. Şirketlere ‘Şu anda çok beğendiğiniz yöneticiniz 10 yıl sonra da sizi uçurabilecek mi?’ diye soruyoruz. Şirketlerde de ‘acaba biz bu kervana katılabilecek miyiz?’ diye bir tedirginlik var. Bize geliyorlar, ön araştırma yapıp, izlenecek planı çıkarıyoruz. Sektör nereye gider, siz bunun neresinde olursunuz, yönetsel ve kurumsal altyapınız buna uygun mu noktalarından meseleye bakıyoruz. Ve bir GÜZİT analizi yapıyoruz. Yöneticinin; güçlü noktaları, zayıf noktaları, istikbali ve tehdit noktalarını ortaya çıkarıyoruz.
‘Patronlara da ayna tutmak gerek’
Müge Yalçın/My Executive Yönetici Ortağı Stratejik düşünebilmek artık daha önemli hale geldi.Ayrıca yöneticilerin temsil yetenekleri, idari becerileri de ip uçları veriyor. Biz yöneticinin 360 derece performansına bakıyoruz. Bununla kalmayıp kişilik envanterini de çıkarıyoruz. Doğru kişiyi bulmak için çok yönlü yaklaşıyoruz olaya. Şirketler artık CEO’larını daha uzun vadeli planlara göre alıyorlar. O kişinin uzun vadeli potansiyelini göz önünde bulunduruyorlar. Ama bence 2023 vizyonuna hazırlanmak için yöneticiler kadar hissedarların da vizyonu, bakış açısı önemli. Yüksek özellikli yönetici takımı kuruyorlar ama özellikle aile şirketlerinde bunu delege edemiyorlar. O zaman devreye yönetim kurullarının ne kadar vizyoner olduğu sorusu giriyor. Asıl değişmesi ve irdelenmesi gereken yer yönetim kurulları.
Sabah