Arap dünyası, son yıllarda gençler arasında artan radikal fikirlerle mücadele için ortak bir strateji belirlemenin yollarını arıyor.
Bu çerçevede Arap Çalışma Örgütü (ALO) başta olmak üzere birçok resmi ve sivil kurum, düzenledikleri sempozyum ve konferanslarla gençlerin aşırılıkyanlısı örgütlere katılmasının nedenlerini ortaya çıkarmaya yönelik araştırmalar gerçekleştiriyor.
Konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, Arap gençleri arasında radikalizmin yayılmasının en önemli üç nedeninin “eğitim sistemi, artan işsizlik ve gerçek anlamda reform eksikliği” olduğunu söyledi.
Problemlerin kaynağının Arap rejimleri ile Batı’nın Arap ve Müslüman dünyasına karşı izlediği çifte standartlı politikalar olduğuna dikkati çeken uzmanlar, bu durumun gençler arasında hayal kırıklığı ve ümitsizlik yayarak nefret duygularının oluşmasına zemin hazırladığını ifade etti.
Radikalizmin yayılmasının ana nedeni “işsizlik”
Medya ve Kamuoyu Araştırma Merkezi Başkanı Mustafa Hudari, Arap gençleri arasında radikalizmin yayılma nedenlerinin başında işsizliğin geldiğini, ancak Arap ülkelerinin işsizlikle mücadelede ortak bir strateji belirleme ihtimalinin zayıf olduğunu belirtti.
Bunun nedenini, “kişi başına düşen gelirin Arap ülkeleri arasında büyük farklılıklar göstermesi” şeklinde açıklayan Hudari, başta Körfez ülkeleri olmak üzere petrol üretilen ülkelerde halkın gelir düzeyinin oldukça yüksek, buna karşılık diğer Arap ülkelerinde ise kişi başına düşen milli gelirin çok az olduğunu dile getirdi.
Hudari, 2011 Arap Baharı devrimlerinin özellikle gençler arasında yıllardır yaygın olan işsizlik ortamında başladığını ve devrimlerin merkezindeki gençlerin ilk defa “onurlu bir yaşam” talebiyle sokaklara çıktığını hatırlatarak, gençleri devrimlerin “yakıtı” olarak nitelendirdi.
Arap rejimlerinin halkın gelir düzeyini yükseltmek için yeterince çaba sarf etmediğini kaydeden Hudari, “Bu rejimlerin çoğu, işsizlik ve yoksulluğu halkına tahakküm etmek için kullanıyor.” dedi.
Sivil toplum örgütlerini, dini ve siyasi cemaatleri işsizlikle mücadele konusuna öncelik vermemekle eleştiren Hudari, toplumsal dayanışma, zekat ve ihya-i mevat (faydalanılmayan ölü toprakları işlemek, faydalanılır hale getirmek) gibi İslami uygulamaların günümüzde toplumların karşı karşıya bulunduğu bu tür sorunların çözümünde kullanılması gerektiğini ifade etti.
“Rejimler ciddi şekilde reform politikası benimsemiyor”
Ekonomi uzmanı Suriyeli Hafız Karkut da terörün büyümesinden Arap rejimlerini sorumlu tuttu. Bu rejimlerin ciddi bir reform politikası benimsemediğini dile getiren Karkut, “satın alınan” bazı aydınların gençlerin terör örgütlerine katılmasının asıl sorumlusu olan rejimleri aklayarak bunun tek suçlusunun gençler olduğu fikrini yaymaya çalıştığını savundu.
Karkut, Arap ülkelerinin çoğunda gençlerin, çağın gerektirdiği pek çok şeye sahip olamadıkları ve hızlı değişen hayat şartları için gerekli araçlardan mahrum kalmaları nedeniyle bir tür hayal kırıklığı yaşadığını ifade etti.
Hükümetlerin çağa uygun kalkınma planları bulunmadığını kaydeden Karkut, “Eğitimde hala eski yöntemler kullanılıyor. Ezbere dayalı yöntemler gelişimci ve hayal gücüne fırsat vermiyor.” dedi.
Karkut ayrıca Arap ülkelerinde sürdürülebilir kalkınma olmadığı için gençlerin ekonomik ve toplumsal iyileşmeyi tesis edecek iletişim ve teknoloji devriminden istifade edemediğini dile getirdi.
Mevcut eğitim sistemleri aşırılığa sevk ediyor
Tunus Genel İşçi Birliği’nden (UGTT) Yunus Kurki de bölgedeki gençleri aşırılığa sevk eden ana sebeplerden birinin Arap dünyasındaki eğitim sistemi olduğunu ifade etti.
“Her Arap ülkesine özel milli stratejik barışçıl temellerin olmaması, gençleri aşırı ideolojilere ve terör örgütlerine yöneltiyor.” diyen Kurki, Arap ülkelerine gençlerin sorunlarını anlamak için ulusal diyaloğu güçlendirme çağrısında bulundu.
Kurki, Arap ülkelerinin ilköğretimden yüksek öğrenime kadar eğitim sisteminde gerçek anlamda reformlar içeren, kendi şartlarına uygun özel ulusal barışçıl stratejilerden yoksun olmasının gençlerin aşırılık yanlısı terör örgütlerine katılmalarına yol açtığını kaydetti.
Arap ülkelerinde gençlerin taleplerini meşru platformlarda dile getirmelerine destek verilmesi ve problemlerini anlamak için ulusal diyaloğun güçlendirilmesi çağrısında bulunan Kurki, aksi durumda daha çok gencin terör örgütlerine katılacağı uyarısında bulundu.
Gençler arasında aşırılığın yükselmesinden büyük güçleri sorumlu tutan Kurki, “Büyük güçlerin İsrail’i koruyarak, Irak ve Afganistan’ı işgal ederek Müslümanlar aleyhinde izledikleri siyaset, bölgede terör örgütlerinin ortaya çıkmasının en önemli sebeplerinden biri. Bu güçler, terör ve aşırılıkla mücadelede ciddiyse Arap ülkelerindeki devrimleri yok etmek yerine bu ülkelerin kalkınmalarını desteklesinler.” yorumunu yaptı.
Arap Çalışma Örgütü (ALO) Müdürü Ahmed Muhammed Lokman, Nisan 2015’te yaptığı açıklamada Arap ülkelerindeki gençlerin yüzde 30’dan fazlasının işsiz olduğunu belirtmişti.