Türkiye Taşkömürü Kurumu‘nda (TTK) meslek hastalığına yakalanan madencilere, emekli olduktan yıllar sonra bile açılan davalar nedeniyle 2004-2009 yılları arasında 96 milyon 353 bin 247 lira tazminat ödendi.
Kurumun maden ocaklarında çalışan ve kömür tozu gibi bazı etmenlere uzun yıllar maruz kalan madencilerde Kronik Obstriktüf Akciğer Hastalığı (KOAH), pnömokonyoz (mesleki akciğer toz hastalığı) ve akciğer kanseri görülebiliyor.
TTK‘dan ayrılan ya da emekli olan çalışanların maluliyetleri belirlenerek kıdem tazminatları ödenmesine karşın, işçiler kurumdan ayrıldıktan yıllar sonra iş mahkemelerine avukatları aracılığıyla mesleki hastalıklarının arttığı gerekçesiyle tazminat davası açıyorlar. İlgili kanunda ise bir kişinin işten ayrıldıktan sonra 10 yıl içinde kurumla ilişkisinin sona erdiğine yönelik düzenlemeler olmasına karşın Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu‘nun bu süreyi uzatması TTK‘yı tazminat ödemeye mahkum ediyor.
Kurum, meslek hastalıkları kapsamında açılan davalar kapsamında yıllara göre şu kadar tazminat ödedi:
• 2004: 11 milyon 494 bin 514 lira 59 kuruş
• 2005: 12 milyon 598 bin 601 lira 12 kuruş
• 2006: 7 milyon 595 bin 519 lira 30 kuruş
• 2007: 30 milyon 15 bin 115 lira 85 kuruş
• 2008: 18 milyon 164 bin 664 lira
• 2009: 16 milyon 484 bin 832 lira 71 kuruş
TTK‘nın, ortalama yıllık yatırım için ayrılan ödeneğinin yarısı kadar miktarda tazminat ödemesi yaptığı belirlendi.
Tazminatlar kurumu zarara götürüyor
TTK Genel Müdürü Burhan İnan kurum tarafından meslek hastalıklarının bireylerde görülmemesi için koruyucu önlemler aldıklarını ancak buna rağmen vakaların yaşandığını söyledi. Alınan önlemler sayesinde her geçen gün meslek hastalıklarına yakalananların sayısının azaldığına dikkati çeken İnan, şöyle konuştu: ”Bazı kişiler yasal boşluklara sığınarak kurumu dava ediyor. Bundan dolayı da ödenen tazminatların kurumun zararının artmasına yol açıyor. İlgili yasada bir kişinin işten ayrıldıktan sonra 10 yıl içinde kurumla ilişkisinin kesildiğine yönelik düzenlemeler var. Ancak, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun bu süreyi uzatma yetkisi var. Bugüne kadar kurul müracaatların tümünde süreyi uzattı. Madenci yıllar önce ayrılmış da olsa meslek hastalığına yakalanmıştır deniliyor. Tabii kurumda hastalanmışsa tazminatlar alınsın ama istismar edilmesin. Neticede zarar bizim hanemize yazılıyor.”
İnan, kurumun 2009’da 338 milyon lira zarar ettiğine işaret ederek, ”2010’da 346 milyon lira zarar tahmin ediliyor. Zarar, 2011 programına göre 305 milyon lira, 2012’de de 316 milyon lira bekleniyor. Zararda en önemli etken personel giderleri, ardından da meslek hastalıklarına ödenen tazminatlardır” dedi.