Düğün salonlarında zaman zaman oyun havası olarak çalınan tokat yöresine özgü ”Hey Onbeşli türküsünün 250 bin Türk askerinin şehit verildiği Çanakkale Deniz Zaferi’ne katılmak için Tokat’tan Çanakkale’ye giden gençler için yazıldığı, ağıt formundaki bu türkünün ruhundan azaklaştırılmaması gerektiği bildirildi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hikmet Öksüz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, türkünün oyun havası olarak çalınmasına tepki göstererek, ”1915’te Çanakkale’yi savunmak için yollara düşenler için bu millet bir türkü yakmıştır, aslında ağıt formundaki bu türkü günümüzde maalesef ruhundan uzaklaştırılıp oyun havasına dönüştürüldü” dedi.
Kısa süre önce 96. yıldönümünı geride bıraktığımız Çanakkale Deniz Zaferi’nin, 20. yüzyılın en anlamlı savaşlarından biri olduğunu vurgulayan Öksüz, ” 20. yüzyılın başlarında emperyalizmin oluşturduğu senaryo çerçevesinde büyük bir harp başladı ve Osmanlı Devleti kendini bu harbin içinde buldu. Osmanlı ve Alman genelkurmaylarının ortaklaşa oluşturduğu savaş stratejisine göre Osmanlı Kafkas ve Süveyş cephesinde taarruz, Çanakkale ve Irak cephesinde savunma yapacaktı. Kafkas cephesinde Kafkas dağları aşılıp Bakü’ye gidilecek, Süveyş cephesinde ise Süveyş kesilip müttefiklerin sömürgeleriyle bağlantıları koparılacaktı” diye konuştu.
Öksüz, Çanakkale cephesinin Osmanlı için çok önemli olduğunu, çünkü devletin başkentine en yakın nokta olan bu cephenin düşmesi halinde zaten bütün cephelerin kapanacağını ifade ederek, ”Düşman bu cepheyi aşarak 15 gün içinde İstanbul’a ulaşmayı hedefliyordu. Onun için düşmanın buradan yükleneceği ve başkenti zorlayacağı belliydi. Dolayısıyla burada hem denizde hem karada çok ciddi savunma tedbirleri alındı” dedi.
Çanakkale’de Mehmetçiğin karada ve denizde çok büyük kahramanlıklar gösterdiğini ifade eden Öksüz, ”Dünya harp tarihinde en büyük donanmanın yaptığı çıkarma 1944 yılındaki Normandiya çıkarmasıdır, Çanakkale bu kadar olmasa da ondan sonraki en büyük çıkarmadır ve muharebedir” şeklinde konuştu.
250 BİN ŞEHİT VERİLDİ
Öksüz, Çanakkale’de, küçücük Gelibolu Yarımadası’nda metre kareye 6 bin merminin düştüğünü, milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un tabiriyle ”tek dişi kalmış canavar”ın ”rezil bir istilaya” kalkıştığını, Mehmetçiğin galibiyetiyle sonuçlanan bu destanda 250 bin Mehmetçiğin vatanını savunmak için şehit düştüğünü, karşı tarafın da aynı miktarda kayıp verdiğini belirtti.
1915’te Çanakkale’yi savunmanın vatanı savunmak anlamına geldiğine ve Çanakkele’nin kazanılmasıyla Kurtuluş Savaşı’nın kazanıldığına dikkati çeken Öksüz, ”Milli mücadelenin lider kadrosunun büyük bir bölümü de Trablusgarp’tan beri silah arkadaşlarıydı. Mustafa Kemal, Fethi Bey, Kazım Karabekir, Kazım Özalp… Bunların hepsi omuz omuza savaşan yiğitlerdi ve 1923’e gelindiğinde yani yaşları 40’ın üzerine çıktığında hepsi bekardı. Söz konusu vatan olunca başka bir şey düşünmüyorlardı” dedi.
”ÇANAKKALE RUHU ÇOK İYİ ANLAŞILMALI”
Hikmet Öksüz, Çanakkale ruhunun çok iyi anlaşılması gerektiğini vurgulayarak şöyle devam etti:
”1915’te Çanakkale’yi savunmak için yollara düşenler için bu millet ‘Hey Onbeşli’ türküsünü yakmıştır. Aslında ağıt formundaki bu türkü günümüzde maalesef ruhundan uzaklaştırılıp oyun havasına dönüştürüldü. Hey Onbeşli Onbeşli Tokat yolları taşlı/Onbeşliler gidiyor kızların gözü yaşlı.
Buradaki onbeşli tabiri Hicri takvime göre 1315 doğumlulardır. Miladi takvimde 1894-95’e denk gelir. 1895 tertipli olan bu gençler 1915’e gelindiğinde 20 yaşlarındadırlar ve o büyük muharebeye dahil olmak için devletin seferberlik çağrısına uyarak, vatanı savunmak için yollara düşmüşlerdir. Kızlarımız da onlar için gözyaşı dökmüştür. Onlar da kızların namusunu yere düşürmemek, lekeletmemek için büyük bir direnişi, kahramanlığı gösterdiler.”
TÜRKÜ, DÜNYA TARİHİNİN EN ASİL ASKERİNE YAZILDI
”Hey Onbeşli Türküsü”nün günümüzde oyun havası olarak çalınmasına tepki gösteren Öksüz, şunları kaydetti:
”Mehmetçik dünya tarihinin en temiz, en asil askeridir. Çünkü bu değer, vatanını savunmak için Çanakkale’de vücudunu fenne karşı kullanmıştır ve vücut fenne, maneviyat maddiyata galip gelmiştir. 5 dakika sonra öleceğini bile bile vücudunu arkadaşı için siper eden bir kahramanlığı başka hangi milletin askerinde bulabilirsiniz. Bu gök kubbede bugün eğer yaşıyorsak bunun arka planında Mehmetçik ve onun asaleti vardır. Türkünün yazıldığı gençler, Çanakkalede şehit düşmüştür. Türkü günümüzde, özellikle düğün salonlarında maalesef oyun havası formunda çalınıp söylenmektedir. Ağıt formundaki bu türkünün ruhundan azaklaştırılmaması gerekir. ”
AA