Doğaçlama tekniğini yeni teknolojiyle geliştiren caz efsanesi Pat Metheny, 7 yıl önce turnesinin son konserlerinden birini Türkiye’de gerçekleştirmiş ve 3,5 saat boyunca dinleyenleri büyülemişti.
Metheny "What’s It All About" adlı yeni albümünün son konserlerinden ikisi için tekrar İstanbul’a geliyor. Hayranları şimdiden heyecanlı.Bazı müzisyenleri tek bir tarzla bütünleştirmek çok zor. Pat Metheny de böyle biri. Cazda bir klasik. Fakat sadece caz müzik yapıyor demek yanlış olur.
Müziğini bir klasmana sokmak zor. Önemli bir besteci olduğunu söylemekle yetinmek belki daha doğru. 30’un üzerinde albüm çıkardı. Adı ‘Grammy Avcısı’na çıktı ki yerinde bir tanım.
Nitekim 33 kez Grammy Ödülü’ne aday gösterildi, 18’ini aldı. Grubuyla arka arkaya 7 Grammy aldı ki bu bir rekordu. Albümleri 20 milyona yakın satış adedine ulaştı. Peki Metheny tüm bunları nasıl yaptı? Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda 30 Kasım ve 1 Aralık’ta vereceği konserlerden önce Metheny’i hatırlayalım.
Halen hayatını sürdürdüğü ABD’nin Orta Batısı’nda yer alan Missouri eyaletinde doğdu. Ailesinde trampet çalmak gelenekti. O da diğer aile bireyleri gibi müziğe 8 yaşında trampet çalarak başladı. Fakat ünlü bir trampetçi olan abisi Mike Metheny’nin izinden gitmek istemedi.
Gitarı daha çok sevmişti çünkü. 12 yaşına geldiğinde hayatını yönlendirecek olan bir gitara sahip oldu. "Yeryüzünde ruhen bağlı olduğum tek obje." dediği ilk gitarını yıllarca kullandı. 15 yaşına geldiğinde doğduğu bölgede tanınan bir müzisyendi artık.
Kansas City’deki önemli caz müzisyenleriyle çalışmaya başlayan Metheny, uluslararası şöhreti 1974 yılında yakaladı. Ancak hayatının asıl dönüm noktası Pat Metheny Group’ta da yer alacak olan ve Metheny’nin vazgeçemediği caz piyanisti Lyle Mays ile tanışmasıydı.
Konserlerinde beste yapıyor
Mays ve basçı Jaco Pastorius’la beraber 1977 yılında kurduğu Pat Metheny grubuyla caza kattığı yenilikçi öğelerle yetmişli yılların sonunda adından sıkça söz edilmesini sağladı.
Büyük kitlelere çalıyorlardı. Üçlünün birlikte çıkardığı Bright Size Life albümü Pat Metheny markasının oluşmasını sağladı. İlginç bir müzik kulağı olduğu söylenen Metheny, zamanla bir doğaçlama ustası haline geldi.
1983 yılındaki Travellers adlı konser kaydı, Pat Metheny’nin müziğinin ne kadar derinsel ve anlamlı bir boyutta olduğunu gösterdi. Bu albümün ilk bölümündeki Goodbye parçası, Metheny’nin tamamen konser sırasında yaptığı doğaçlamalar sonucunda ortaya çıkmış bir eserdi.
Yenilikçi bir tavrı olmasına rağmen hiçbir zaman yeni şeyler başarmak adına müzikten kopanlardan olmadı.
Galiba hayranları da en çok bu yönünü beğeniyordu. Akıp giden melodileri pek çok insana cazı sevdirdi. Yenilikçi tavrı onu daima farklı projelere taşıdı. 1985 yılında serbest caz dünyasının önemli isimlerinden biri olan Ornette Coleman ile kaydettiği Song X albümü bunun en güzel örneği. Bu albümde serbest bir tonda çalışmıştı.
Albüm, caz dünyasının en yenilikçi kayıtlarından biri olarak tarihe adını yazdırdı ve Grammy Ödülü’ne layık görüldü. Song X’e kadar yaklaşık 30 yıl boyunca caz dünyasında kendi stilinden taviz vermeyen Coleman bile bu albümden sonra dinleyiciler tarafından tanındığını ifade etti.
Modern caza yaptığı katkıları bir kenara bırakırsak Metheny, bu kadar önemli bir besteci haline gelmesinin nedenini şöyle ifade etmişti: "Hayatım boyunca kendimi sözcüklerle ifade etme yolundaki her girişimim başarısızlıkla sonuçlandı. Bu yüzden müziği seçtim." Beste yapmayı her zaman bir sinema filmi gibi zaten hayatın içinde var olanları açığa çıkarmak olarak gördü.
Modern ve geleneksel caz ritimlerini bir araya getirerek dikkat çekmişti. David Bowie ile kaleme aldıkları "This is Not America" 80’lere damgasını vurdu. Metheny bu sayede dünyaca tanınan bir star oldu. Gitarın sınırlarını sonuna kadar zorlayan sanatçı için Sharon Manzer 42 telli pikasso gitar üretti. Herkesi şaşırtan 360 derece telleri olan bu enstrümanla Metheny, her zamanki gibi yeni uğraşların peşine düştü. Sonunda lavta, ud ve gitarın tonlarının sentezlenmesine yakın bir ton çıkarttı. Sharon Manzer Metheny için akustik gitar üretmeye devam ediyor.
Pat Metheny şimdi ne yapıyor?
Pat Metheny, 40 yılı aşkın sanat hayatıyla hâlâ en parlak caz yıldızlarından biri. "Nerede yaşıyorsunuz?" sorusuna "Herhangi bir yerde yaşamıyorum ben. Bir yere gittiğimde oraya gider, bir otelde kalır, alışveriş yapar ve devam ederim. Bütün eşyalarımı, malzemelerimi depoda tutarım. Kendimi bir yere ait hissetmiyorum." dese de doğduğu yerden kopamıyor.
Kansas Missouri bölgesinde yaşıyor ve kalan zamanlarda kendi kurduğu Metheny Vakfı’nda çeşitli workshoplar vererek genç yeteneklerin ufkunu açıyor. Kendini müzikten başka hiçbir şeyle ifade edemediğini söylemesine rağmen edebiyat ve sinemadan hiç vazgeçemedi. Web sitesinde hayranları için daima roman ve film tavsiyelerinde bulunuyor.
Zaman