Fransa’da her yeni yılda verilen ülkenin en yüksek onur nişanı olan Legion d’Honneur (Lejyon Donör) nişanlarının dağıtımı bu yıl bir skandala sahne oldu. Dünyada yaşanan ekonomik”1 krizi analize eden “21. Yüzyıl’da Kapital” adıyla yazdığı kitabıyla, geçtiğimiz yıl adından söz ettiren Fransız ekonomist Thomas Piketty, hükümetin kendisine layık gördüğü Legion d’Honneur ödülünü reddetti.
Bütün dünyada 1.5 milyon satarak ekonomi kitaplarına nasip olmayan bir başarı elde eden Piketty, ret gerekçesini, “Bu ödülü reddediyorum, çünkü bana göre kimin onurlu olduğuna devlet karar veremez. Devlet kendisini Fransa’da ve Avrupa’da büyümeyi sağlamaya adarsa daha çok işe yaramış olacak” diye açıkladı.
Piketty’nin Legion d’Honneur nişanı alması önerisini Yüksek Öğretim’den Sorumlu Bakan Fiorosa, “Thomas Piketty’nin Paris Üniversitesi’nde gerçekleştirdiği mükemmel araştırmayı onurlandırmak istedik. Uluslararası alanda da adını duyuran çalışma Cumhurbaşkanı tarafından bu nişana layık görülmeyi hak ediyor. Ekonomist, bu ödülü kabul ya da reddetmekte özgür. Ama çalışmasının mükemmelliği ve ünü kalıcıdır. Kendisi reddetti, biz de gerekeni yapacağız” dedi. Bazı hükümet üyeleri de Piketty’yi yeni yılda böyle bir açıklama yaparak bir nevi “şov” yapmaya çalıştığını dile getirdiler.
“Bana sormadılar”
Ancak eleştirilere Le Monde gazetesinden yanıt veren Fransız ekonomist, “Bana sorsalardı bu ödülü istemediğimi kendilerine söyleyebilirdim. Ama bir telefon dahi etmediler. Benim ismimi sormadan resmi gazetede yayınladıkları için yanıt vermek zorunda kaldım. Derdim gösteri yapmak değildi. Ayrıca bu hükümetin hakkımda ne düşündüğü ise çok da umrumda değil” dedi.
Amerika’da tam bir patlama yaratan “21. Yüzyılda Kapital” adlı kitap, Fransız hükümeti tarafından soğuk karşılandı. Cumhurbaşkanı Hollande’ın ekonomi politikalarını sert eleştiren Piketty, özellikle Hollande’ın yoksullara seçim kampanyasında verdiği vergi reformu sözünü tutmamasını eleştiriyor.
Piketty’ye iktidardaki Sosylist Parti içinde Cumhurbaşkanı François Hollande’ın ekonomi politikalarını eleştiren muhaliflerden destek geldi.
Zengin ile yoksul arasındaki uçurum
Marksizm’in isim babası Alman ideolog Karl Marx’ın “Kapital” adlı eserinden yola çıkarak kitabına “21. Yüzyıl’da Kapital” adını veren Fransız ekonomistin dünyada tartışma yaratan kitabı en çok Amerika’da satıldı. Dünya dillerine çevirilen eserinde Thomas Piketty yaşanan global ekonomik krizin en çok yoksulları vurduğunu, zenginlerin daha zengin, yoksulların daha da yoksul olduğunu, yoksul ile zengin arasındaki uçurumun da giderek derinleştiğini yazdı.
Piketty, orta alt sınıfın da hızla yoksulluk sınırı altına düştüğünü de belirterek dünyayı bu gidişin yaratacağı sosyal krizlere karşı uyardı. Piketty adil ve etkili bir vergi reformu ile bu krizin aşılabileceğini savunuyor.
“Obama davet etti”
Voa’nın haberine göre Piketty’nin uyarısı dünya hükümetleri ve ekonomistler tarafından ciddiye alındı. Amerika Başkanı Barack Obama’nın ekonomi baş danışmanı, Piketty’yi Beyaz Saray’a davet etti. OECD uzmanları tarafından da cidiye alınan ekonomistin tezleri, 35 üyeli OECD’nin 2014 Bakanlar Konseyi toplantılarında gündeme geldi. Ve son OECD Raporu’nda bu uyarılar geniş yer buldu.
Daha önce de reddedildi..
Fransa’nın en büyük nişanı olan Legion d’Honneur dağıtımında daha önce de ciddi skandallar yaşandı. İlk kez 1802 yılında Napoleon Bonaparte tarafından başlatılan “Legion d’Honneur” nişanını reddeden sanatçı, bilim adamı ve aydınların listesi ve red gerekçeleri bugün hala hafızalarda yerini koruyor. Louis Aragon, Marcel Ayme, Albert Camus, Claude Monet, Hector Berlioz, Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Georges Brassens, George Sand, Littré, Courbet, Daumier, Maupassant, Eugène Le Roy bu ödülü reddeden ünlü isimler arasında yer alıyor.
“Utanç madalyası ! ”
Fransızların ünlü şarkıcısı Leo Ferre “Utanç gibi kırmızı ve mutsuz kurdela” diyerek reddetmişti. Yine Fransızların büyük şarkıcısı Georges Brassens “Affetmeyen öldürücü nişan” diyerek ödülü almamıştı. Ünlü ressam Calude Monet, yazar ve düşünürler Georges Bernanos, Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Albert Camus da Legion d’honneur ödülünü reddeden ünlü isimler arasında.
Legion d’Honneur, 1864 yılında ünlü besteci Hektor Berliotz tarafından reddedildi. Fransa’nın en büyük bilim çifti Pierre-Marie Curie de, “Bilim şeylerle ilgilenir, insanlarla değil. Bu ödülü gerekli görmüyoruz” diyerek reddettiler.
Yine dünyaca ünlü romancı George Sand da, “Bunu yapmayın dostlar, yüz yaşında bir yaşlı gibi anılmak istemiyorum” sözleriyle ödülü reddetti. 1960’ların filozof ve yazar çifti Jean Paul Sartre ile Simone de Beauvoir “ Yazar, onurlu bir nedenle de olsa, özgürlüğünü sınırlayan, kendisini kurumsallaştırmaya çalışan her şeyi reddetmelidir” diyerek 1945 yılında bu ödülü geri çevirdi. Sartre, 1964 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü de reddetti.
Sinema oyuncuları Bourvil ve Annie Cordy ise General Charles De Gaulle’ün kendilerine layık gördüğü ödülü“alçak gönüllü kalma tercihiyle” reddettiler. Retçiler listesindeki bir diğer ünlü isim, komedyen/ oyuncu Coluche de, “Eğer bana bu ödülü vermekte ısrar ederlerse törene külotla giderim ve nereme takacaklarını bilemezler ” diye uyarınca Coluche ödül listesinden çıkarılmıştı.
Eski Bakan ve Sayıştay başkanı Philippe Séguin ise, 1944’te savaşta ölen ve ödülü asıl hak eden babasına Legion d’Honneur verilmediği için reddetti.
Son olarak, 2012 yılında kanser araştırırmaları uzmanı bilim kadını Annie-Thebaud-Mony, « Hükümetler endüstriyel cinayetlerin sorumlusu » diyerek, 2013 yılında çizgi romancı yazarı Jacques Tardi de muhalif olması nedeniyle ödülü reddetmişti.
2014 yılında hükümet 965’i askeri olmak üzere 1926 kişiyi ödüle layık gördü. Hükümetler 2007’den bu yana ödül verdikleri isimler için ‘kadın-erkek eşitliği’ ilkesini uyguluyor.Legion d’Honneur bu güne kadar sivil ve askeri alanda 92 bin kişiye verildi.