Müslüman bilim adamı Cezeri‘nin makinelerini, kurduğu atölyede yaptığı çalışmalarla günümüze taşıyan makine mühendisi Durmuş Çalışkan, “Avrupalı profesörler Cezeri’nin dört tane buluşu olduğunu söylerler. Ben Cezeri’nin teknik çizimlerini incelediğimde değil 4, belki 44 buluşu olduğunu gördüm.” dedi.
Makine mühendisi Durmuş Çalışkan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1200 yılı dolaylarında Hasankeyf Artukluları döneminde yaşamış olan Cezeri’nin çalışmalarına bakıldığında bugünkü anlamda bir makine mühendisi olarak tanımlanabileceğini belirterek, “Cezeri, olağanüstü bir makine mühendisi. Diyarbakır’da yaşayan, asıl adı İsmail olan Cezeri, o tarihlerde Cezire bölgesi denilen yerde doğup büyüdüğü için, Cezeri adını kullanmış. Genç yaşta o dönemin Artuklu Sultanı’nın sarayında baş mühendis olarak görev yapmış.”
Çalışkan, Cezeri’nin yaptığı onlarca icadı, Artuklu Sultanı Nasuriddin Mahmud’un isteği üzerine el yazması kitabında topladığını, dünyada bilinen 14 el yazmasından 5 tanesinin Türkiye’de bulunduğunu kaydetti.
Çalışkan, yıllar boyunca Cezeri hakkında okuduklarından bilgi sahibi olduğunu, çocuklarının ısrarı üzerine ortaya çıkan “Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri” kitabında, Cezeri’nin yaptığı teknik çizimleri modern teknik çizimler haline dönüştürerek, ifadelerini günümüzde daha anlaşılır bir dile uyarladığını aktardı.
Durmuş, “Kitap çalışmasının ardından ilk iş olarak Cezeri’nin yaptığı çizimleri hesaplayarak, kitaptaki aletlerin hepsini gerçekten yapmış ve çalıştırmış olduğunu ispatladık. Sonra sıra bu aletleri yapmaya geldi. Daha büyük, daha küçük ya da bakırdan yapılması gereken şeyleri plastikle, suyla çalışan şeyleri elektrik kullanarak yapmadık bu çalışmaları. Onun çizdiği mekanizmalar neyse, birebir ölçülerinde tıpatıp aynısını yapıyoruz. Hatta imal usulü bakımından da aynı malzemeleri kullanıyoruz.” dedi.
“Cezeri Müzesi İstanbul’da olacak”
babil.com Yönetici Direktörü Mehmed Ali Çalışkan da “Çok yakında hem Türkiye’de hem de dünyanın pek çok yerinde atölyede çalışmaları süren makineleri sergileme fırsatı bulacağız. Bir yandan da Cezeri Müzesi hazırlıklarımız sürüyor, eserleri daha sonra İstanbul’da oluşturacağımız müzede sürekli olarak sergilemeye devam edeceğiz. Müze konusunda çeşitli kurumlardan talepler var, görüşmelerimiz devam ediyor.” dedi.