AA muhabirinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel
Müdürlüğü istatistiklerinden derlediği verilere göre, bu yılın Ocak-Ekim döneminde bütçe
gelirlerinin 8,43’lük bölümü Merkez Saymanlığı kanalıyla Hazineye aktarıldı.
Merkez Saymanlığı hariç, 10 aylık bütçe gelirlerinin illere dağılımında ilk sırada; 107 milyar 223 milyon 330 bin lira ile İstanbul yer aldı. 81 ilde toplanan gelirlerin yüzde 39,56’sı İstanbul’dan geldi.
Başkent Ankara 31 milyar 212 milyon 20 bin liralık gelir ile yüzde 11,52’lik bir paya sahip olurken, başkenti 29 milyar 898 milyon 28 bin lira gelir ve yüzde 11,03’lük oran ile Kocaeli izledi.
İzmir de, 28 milyar 73 milyon 718 bin liralık gelir ve yüzde 10,36’lık oran ile Kocaeli’nin arkasında yer aldı.
Devlete yük olmayan il sayısı 12
Verilere göre devlet, bu dönemde sadece 12 ilde yaptığı harcamanın üzerinde gelir elde edebildi.
Bu illerinin başında yer alan İstanbul, kendisine yapılan 12 milyar 591 milyon 617 bin liralık harcamaya, 107 milyar 223 milyon 330 bin lira gelirle karşılık verdi. Bu tutarın, 100 milyar 667 milyon 124 bin lirasını da vergi gelirleri oluşturdu. Böylece devletin İstanbul’a yaptığı her 1 liralık harcama, 8,5 lira olarak geri döndü.
İstanbul’un dışındaki kendi kendine yeten iller, Ankara, Antalya, Bursa, Hatay, Mersin, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ, Zonguldak ve Kırıkkale olarak sıralandı. Aksaray, Manisa ve Yalova’da da toplanan gelirin, yapılan harcamaya çok yaklaştığı tespit edildi.
Kocaeli, TÜPRAŞ sayesinde devletin yaptığı harcamanın oransal olarak karşılığını en fazla aldığı il olarak da belirlendi. Kocaeli’ye yapılan toplam harcama 2 milyar 403 milyon 897 bin lira olurken, bu ilden sağlanan gelir 29 milyar 396 milyon 425 bin lirası vergi olmak üzere 29 milyar 898 milyon 28 bin lira olarak hesaplandı. Bu şekilde Kocaeli, devletin 1 liralık harcamasına karşı yaklaşık 12 lira kazandırdı.
Ocak-Ekim döneminde Ankara’ya da 22 milyar 847 milyon 565 bin lira harcama yapıldı. Ankara’dan 22 milyar 821 milyon 81 bin lirası vergilerden olmak üzere 31 milyar 212 milyon 20 bin lira gelir elde edildi.
Reel getirisi yüksek illerden İzmir’de 28 milyar 73 milyon 718 bin lira, Bursa’da ise 5 milyar 338 milyon 711 bin lira kazanç sağlandı.
4 ilden büyük getiri
Bu arada İstanbul, Ankara, Kocaeli ve İzmir, söz konusu dönemde bütçeye 196 milyar 407 milyon 96 bin lira katkı sağladı.
Böylece, 10 ayda 81 ilden toplanan kaynağın yüzde 72,46’sını bu 4 il sağlamış oldu.
Açık veren iller
Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre, bütçesi en fazla açık veren illerin başında ise Hakkari yer aldı.
Ocak-Ekim döneminde devlet bütçesinden, Hakkari’ye 865 milyon 670 bin lira verildi. Buna karşılık elde edilen gelir 13 milyon 143 bin lirada kaldı. Böylece Hakkari, devletten yaklaşık 66 alıp karşılığında 1 verdi.
Tunceli de neredeyse 10 liralık harcamaya karşılık, devlete 1 lira kazandırdı. Bu il için devlet kasasından 10 ayda 471 milyon 312 bin lira çıktı, Hazine’ye gelen para ise 49 milyon 427 bin lira oldu.
Bingöl, Bitlis ve Muş da devlete yaptığı katkı, devletin verdiğinden çok az olan diğer iller olarak sıralındı.
Yılın 10 ayında çeşitli illerin devlete yaptığı katkı ile bu iller için bütçe harcama tutarları ve gelir harcama getiri oranları şöyle:
İller İlden elde İle yapılan Harcama/
edilen gelir Harcama Getiri oranı
. (bin TL) (bin TL) (Yüzde)
———– ———— ———— —————
Merkez 22.842.119 166.306.958 13,73
Adana 1.949.890 2.839.222 68,68
Adayıman 219.784 787.464 27,91
A.Karahisar 438.754 917.240 47,83
Ağrı 140.037 750.288 18,66
Amasya 205.134 675.705 30,36
Ankara 31.212.020 22.847.565 136,61
Antalya 3.615.427 2.760.614 130,96
Artvin 172.897 580.660 29,78
Aydın 801.854 1.327.695 60,39
Balıkesir 1.262.278 1.869.471 67,52
Bilecik 149.717 324.424 46,15
Bingöl 83.428 593.118 14,07
Bitlis 105.685 623.421 16,95
Bolu 280.412 584.031 48,01
Burdur 195.184 446.298 43,73
Bursa 5.338.711 3.224.198 165,58
Çanakkale 619.239 818.508 75,65
Çankırı 101.119 357.040 28,32
Çorum 309.705 733.597 42,22
Denizli 860.986 1.215.006 70,86
Diyarbakır 767.714 2.923.909 26,26
Edirne 586.743 811.451 72,31
Elazığ 425.043 1.473.437 28,85
Erzincan 143.926 533.704 26,97
Erzurum 561.689 1.989.054 28,24
Eskişehir 1.264.621 1.753.838 72,11
Gaziantep 1.023.752 1.686.911 60,69
Giresun 248.849 670.027 37,14
Gümüşhane 61.773 276.633 22,33
Hakkari13.143 865.670 1,52
Hatay 2.685.303 1.657.000 162,06
Isparta 363.610 1.037.045 35,06
Mersin 4.876.795 2.328.223 209,46
İstanbul 107.223.330 12.591.617 851,55
İzmir 28.073.718 6.157.348 455,94
Kars 123.150 663.835 18,55
Kastamonu 378.281 933.644 40,52
Kayseri 1.448.932 2.193.077 66,07
Kırklareli 324.507 488.261 66,46
Kırşehir 135.825 420.082 32,33
Kocaeli 29.898.028 2.403.897 1243,73
Konya 1.895.765 3.040.396 62,35
Kütahya 554.685 768.551 72,17
Malatya 475.047 1.356.969 35,01
Manisa 1.364.432 1.435.491 95,05
K.Maraş 594.820 1.343.727 44,27
Mardin 189.715 1.123.234 16,89
Muğla 1.340.828 1.237.308 108,37
Muş 102.999 599.963 17,17
Nevşehir 183.566 440.153 41,71
Niğde 167.000 503.886 33,14
Ordu 435.003 888.984 48,93
Rize 395.418 562.014 70,36
Sakarya 716.875 1.109.391 64,62
Samsun 1.488.735 2.318.651 64,21
Siirt 112.834 688.704 16,38
Sinop 121.314 368.961 32,88
Sivas 403.926 1.290.964 31,29
Tekirdağ 2.389.954 911.612 262,17
Tokat 287.054 903.700 31,76
Trabzon 899.366 1.921.814 46,80
Tunceli 49.427 471.312 10,49
Urfa 627.670 1.723.606 36,42
Uşak 231.264 438.330 52,76
Van 317.535 2.282.852 13,91
Yozgat 199.856 662.852 30,15
Zonguldak 1.165.316 787.081 148,06
Aksaray 400.260 464.643 86,14
Bayburt 31.377 181.068 17,33
Karaman 95.435 370.811 25,74
Kırıkkale 589.779 552.440 106,76
Batman 205.017 767.966 26,70
Şırnak 131.262 1.033.080 12,71
Bartın 114.669 292.424 39,21
Ardahan 37.155 235.044 15,81
Iğdır 68.320 333.654 20,48
Yalova 264.222 290.538 90,94
Karabük 244.758 393.148 62,26
Kilis 46.269 218.946 21,13
Osmaniye 293.474 607.883 48,28
Düzce 270.987 427.302 63,42
————————————————————–
Toplam: 271.036.500 289.790.639 93,53