Göçün 50. yılı dolayısıyla 20 Ekim-10 Aralık tarihleri arasında İstanbul’da bir dizi etkinlik yapılacak. Bu kapsamda sergi, konser ve film gösterimlerinden tiyatro oyununa kadar geniş bir yelpazede göçün kültürel, politik ve toplumsal yönleri ele alınacak.Hikâyeyi hepimiz az çok biliyoruz. Her evin olmasa da her beldenin, köyün, şehrin kalbine dokundu, hatırasında yer etti. Anadolu’daki ‘gurbet’ tahayyülünü hepten değiştirmekle kalmadı, literatüre de ‘acı vatan’ı kazandırdı. 2 Kasım 1961’de Türkiye ile Almanya arasında imzalanan Türk-Alman İşçi Alımı Anlaşması, her iki ülke için de acı-tatlı tecrübelere yol açtı. İlk başta sadece işçi gücü olarak başlayan göç dalgası, yıllar geçtikçe iki farklı kültürün etkileşimine hatta zaman zaman çatışmasına dönüştü. İnişli çıkışlı seyretse de bu birliktelik 50. yılını yaşıyor. Yıl içinde Almanya’da pek çok etkinlik gerçekleşti. Başta Almanya Cumhurbaşkanı Christian Wulff ve Başbakan Angela Merkel olmak üzere devlet erkânı da bu etkinliklere katıldı. Vize başvuruları, çifte vatandaşlık, aşırı sağın olumsuz yaklaşımları gibi önemli sorunlarda kayda değer bir iyileşme yaşanmasa da, işin Almanya ayağında Türkler onore edildi, devlet erkânı olumlu açıklamalarda bulundu ve elli yıl sonra Türk işçilere teşekkür unutulmadı.
Yılın sonuna doğru, şimdi sıra Türkiye’deki etkinliklere geldi. Malum anlaşmanın 50. yılı bir dizi sanatsal etkinlikle kutlanacak. Bu girişimin arkasında ise başta TC Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) ve Goethe Enstitüsü var. 20 Ekim-10 Aralık tarihleri arasında yapılacak etkinler kapsamında göçe dair sergiler, konser, film gösterimleri, okuma etkinlikleri, konferans, atölye çalışması ve bir tiyatro oyununa kadar çok geniş bir yelpazede göçün kültürel, politik ve toplumsal yönleri ele alınacak. Bunlar arasında öncelikle ‘Fiktion Okzident’ başlıklı karma sergi dikkat çekiyor. Türkler ile Almanlar arasındaki modern sanat alışverişini ortaya koyan serginin merkezinde; Almanya’dan ve Türkiye’den çağdaş Türk sanatının örnekleri yer alıyor. Küratörlüğünü Johannes Odenthal, Çetin Güzelhan ve MSGSÜ öğretim görevlisi Emre Zeytinoğlu’nun üstlendiği sergide, Türk kökenli Alman sanatçıların veya Almanya’da yaşayan Türk sanatçıların algılayışları ile Türkiye’de Batı’nın nasıl algılandığı ön plana çıkıyor. Nurseren Tor, Ferhat Özgür, Vahit Tuna, İrfan Önürmen, Altan Çelem, Esat Tekand, Şener Özmen, Cengiz Tekin, Hanefi Yeter, Azade Köker, Esra Ersen, Nezaket Ekici, Timur Çelik, Neco Çelik, Ali Kepenek, Banu Birecikligil, Kınay Olcaytu, Denizhan Özer ve Sedat Mehder; heykel, fotoğraf, video, resim ve çeşitli enstalasyonları ile yer alacak sanatçılar. Açılışı, 30 Ekim Pazar günü saat 16.00’da Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi’nde gerçekleşecek ‘Fiktion Okzident’ sergisi; 28 Kasım’a kadar ziyaret edilebilecek.
ANA MEKÂN, GÖÇÜN BAŞLADIĞI SİRKECİ GARI
İşin sinema ayağında devreye İstanbul Modern giriyor. ‘Karşıdan Bakış – Göç ve Sinema’ başlığıyla gösterilecek olan film seçkisi; tarafların, ‘diğer’inin gözünde nasıl temsil edildiğini incelemeyi hedefliyor. 20-30 Ekim tarihleri arasında yapılacak gösterimlerin detayları daha sonra netleşecek. Alman-Türk hiphop sanatçısı Sultan Tunç, hiphop’un farklı biçimleri üzerine 25 Ekim’de Haymatlos’ta atölye çalışması yapacak. Bir gün sonrasında, Rapçi Ayben ile Alman hiphop grubu Microphone Mafia, Sirkeci Garı’nda beraber konser verecek. Türkiye’den Almanya’ya göçün çok farklı sebeplerini Türk göçmenlerin farklı göç hikâyeleriyle anlatan, zengin malzemelerle oluşturulmuş ‘Migration-Narratives’ başlıklı ses enstalasyonu da, yine, göç tarihinin en önemli mekanlarından Sirkeci Garı’nda, 26 Ekim-10 Kasım tarihleri arasında sanatseverlere sunulacak.
Uluslararası alanda tanınan bilim insanları ve genç araştırmacıların bir araya gelerek Türk-Alman transnasyonel göçünü, hem Alman hem de Türk bakış açısıyla inceleyeceği "Transnasyonel Göç" konferansı; Orient Institut ve Bilgi Üniversitesi işbirliğiyle, 31 Ekim-3 Kasım tarihlerinde Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’nde gerçekleşecek. Göçün 50. yılı kapsamında düzenlenen etkinlikler, kendileri ya da aileleri Türkiye’den Almanya’ya göç etmiş üç edebiyatçının okuma ve söyleşilerine de ev sahipliği yapacak. Göç geçmişine sahip edebiyatçı kuşaklarının önde gelen isimlerinden Aras Ören, Zafer Şenocak ve Selim Özdoğan’ın, "birden çok dünyada yaşamak" üzerine yapacağı söyleşiler, 1-3 Kasım tarihleri arasında Sirkeci Garı’nda gerçekleşecek.
Berlinli ödüllü yazar, gazeteci ve tiyatro yazarı Anja Tuckermann ile Türk oyuncu ve tiyatro yönetmeni Haluk Yüce tarafından hazırlanan "Nereden Nereye" adlı müzikli tiyatro oyunu ise Goethe Enstitüsü’nün göçün 50. yılı nedeniyle düzenlediği İstanbul programının kapanış etkinliği olarak, 10 Aralık Cumartesi günü Beyoğlu Kumbaracı 50’de sahnelenecek.
Zaman