Mısır ve Tunus liderlerini deviren ayaklanmalarla Orta Doğu sarsılırken, Suriyeli eylemciler siyasi reformların öncelik sırasının tepesine alınmasını istedi. Dubai kaynaklı muhalif yayın organı All4Syria editörü Ayman Abdülnur, “tüm hareketleri içeren Suriye toplumuna uygun yeni bir yasanın yapılmasında mutabık olmalıyız” dedi.
İnsan hakları savunucuları, gelişigüzel gözaltı, ifade özgürlüğü sınırlamaları ve diğer baskı yollarıyla sivil toplum üzerinde uygulanan sıkı kontrolü mütemadiyen kınadı.
1963’ten beri güçlü Baas Partisi hâkimiyetindeki Suriye, tüm gösterileri ve muhalefeti yasaklayan ve güvenlik güçleri ile mahkemelere aşırı yetki veren sıkıyönetimle idare ediliyor.
Abdülnur’a göre, her ne kadar 1963 anayasası partiyi “devletin ve toplumun lideri” olarak kutsasa da, Baas, iş başına geldiğindeki etkiye ve ağırlığa sahip değil.
Suriye muhalif hareketlerinin ortak bildirisinde şu ifadeye yer verildi: “Halk kendisini tiranlıktan kurtarmaya ve aşırılık ile şiddet tuzaklarına düşmeyen bir geçişle demokratik bir devlet inşa etmeye muktedirdir.”
All4Syria’da 28 Şubat’ta yayınlanan bildiri, öne-çıkan muhalif aktivistlerin oluşturduğu bir koalisyon Ulusal Demokratik Değişim için Şam Deklarasyonu’nun son reform çağrısı: “Muhalif gruplara, ulusal liderleri ve gençliğe, reformu koordine etme çatısında buluşma.”
Deklarasyon, yetkililerden “demokratik değişim için mantıklı ve cesur tutum takınmasını” istedi ve “siyasi tutukluların salıverilmesi ve sıkıyönetimin kaldırılması” gibi “hızlı ve somut önlemlerin insanlar” tarafından beklendiği uyarısını yaptı.
Müslüman Kardeşler dâhil tüm muhalif grupları yasaklayan sıkıyönetimin kaldırılması, Esad yönetimin ilk yıllarında ya da “Şam Baharı” sırasında sivil toplumun ortak talebiydi.
Bu arada, “Beşir El-Esad’a karşı Suriye Devrimi 2011” adlı Facebook grubu, 15 Mart’ta Suriye genelinde gösteriler yapmaya çağırdı. Grubun şu ana kadar 27 bin üyesi bulunuyor.
Mısır ve Libya’ya destek için düzenlenen az sayıdaki küçük çaplı gösteri güvenlik güçleri tarafından dağıtıldı. Bazı göstericiler de tutuklandı.
Arap başkentleri aksine Şam, hiç kitlesel gösteriye tanıklık etmedi.
Fakat yüzlerce Suriyeli 18 Şubat’ta Eski Şam Şehri Çarşısı Harika’daki polis zulmüne karşı doğaçlama bir gösteri düzenledi.
All4Syria’da yayınlanan olayla ilgili bir videoda, öfkeli bir kalabalığın esnafın oğlunu dövdüğü iddia edilen polisleri yuhaladığı görülüyor ve “Suriye halkı aşağılanmayacak” diye bağırıyorlar.
Suriyeli yazar ve politika analisti Michel Kilo da, Libya’da yayınlanan günlük gazete An-Nahar’da Pazartesi yayınlanan söyleşisinde reform çağrısını yineledi ve Arap dünyasının “post-despot çağına” girdiğini söyledi.
Kilo “Tüm ülkeler tarihe özgür ve demokratik olarak geçmek ister, hatta rejimleri devrilme eşiğinde olmasa bile” dedi ve ilave etti: “Reformları reddedenler başka çağda yaşıyor”.
Mayıs 2006’da, Kilo ve beş yıl hapis cezasına çarptırılan insan hakları avukatı Enver Bunni gibi önemli muhalif isimlerin tutuklanması, Suriye’nin gelişmeye başlayan demokratik hareketini büyük ölçüde yok etti.
Wall Street Journal’daki söyleşisinde Esad, yeni partilerin kurulmasına izin veren kanunu ve yenilenmiş basın kanunu onay vereceğini söylemesi, “Arap liderlerin” halkın taleplerini karşılamak için “güncellenmesi” gerektiği farkında olduğunu gösterdi.
Timeturk