Peki çobanlık yapıp ayda 6 bin lira kazanmak mümkün mü? Radikal gazetesinden Pınar Öğünç yazdı…
Geçen hafta ulusal gazetelerin Ege eklerinde ve bilumum yerel neşriyatta Hasan Öner’in bir beyanatı vardı. Kendisi Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı. Öner diyor ki küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine yatırım yapmak isteyen çok girişimci olmasına rağmen çoban bulunamıyor.Bir süredir bu dertten mustarip oldukları için ‘çoban yarıya’ adını verdikleri bir sistem ortaya atmışlar. Çoban hayvanlara kendisinin gibi baktığı için iki tarafın da işine geliyormuş. Fakat bu paylaşım sistemine rağmen talep artmamış. Gözüme çarpan haberlerde neden artık çoban olmaktan imtina edildiğini kavrayamadığım ve de aylık 6 bin liralık gelirin matematiğini merak ettiğim için Öner’e ulaşmak farz oldu.
MAAŞ OLARAK ALMIYORLAR AMA 6 BİN LİRA KAZANMAK MÜMKÜN
Meseleye dikkat çekmek için mi abartıp 6 bin lira dediniz? Gerçekten bir çoban aylık 6 bin lira kazanabiliyor mu” diye sordum önce. Bunun için önce ‘çoban yarıya’ sistemini anlamak gerekiyormuş.Diyelim 200 koyuna çobanlık yapıyoruz. Bu bir senede 300 kuzu ediyormuş. Bu sistemde de yarısı, yani 150 kuzu çobana kalıyor. Hasan Öner, 150 kuzunun en az 75 bin TL ettiğinde, duruma göre 90 bin TL’ye kadar çıkabileceğinde iddialı. Sonuçta aylık bir maaştan söz etmiyoruz ama 12’ye böldüğünüzde gerçekten 6 bin TL’yi aşan bir gelir kalıyor elde.Bu aritmetiği kavrayıp da memleketteki işsizlik oranlarıyla birleştirince iyice anlaşılmaz oluyor. Peki, ne değişti de çobanlık yapmak istemiyor kimse?
Hasan Öner, bir kuşak tahlili yapıyor önce: “Kardeşim, şimdiki nesil rahatlığı seviyor. Çobanlık bildiğin zor geliyor bu çocuklara. Dikkat edersen evlilikler de erken bitiyor artık. Çünkü eşimi, çocuğumu geçindireceğim diye bir sorumluluk duyulmuyor. Kaçıyorlar.”
"YENİ NESİL KIZLAR ÇOBANLARA BAKMIYOR, AMA 4 DAİRESİ OLAN ÇOBAN VAR"
Ama bu da tek sebep olamaz. Peki, “Dağdaki çobanın oyuyla benimki bir mi?” üzerinden giden toplumsal itibarsızlaştırmanın bir etkisi olabilir mi? Daha soruyu tamamlarken lafı ağzımdan alıyor Öner, “Ne güzel dedin” diye… Meğer Aysun Kayacı iki yıl önce bu lafı ettiğinde, tam da bu kaygıyla dava açan bizzat Başkan Hasan Öner’miş:
“Tabii bunların da etkisi var, olmaz mı? Bir tanıştırsam seni, 25-35 yaşlarında, nasıl pırıl pırıl üyelerim var benim. Fakat yeni nesil kızlar çobanlara bakmıyor. Herkes böyle diye diye beğenmiyorlar artık çobanları. Utanıyorlar. Bir de eskisi gibi sanıyorlar. Nedir, çoban dağda çadırda yaşar. Cereyanı, bir şeysi yoktur. Çocuklarını okutmak istemez. Artık bu olay kalktı. Dört tane dairesi olan çobanlar var. Hepsinin elinde telefon. Ama bunu kızlarımıza anlatamıyoruz.”
"BUNLAR 10 KOYUN GÜDEMEZ" LAFI
Sonuçta lafı tamamen Aysun Kayacı’ya mal etmek haksızlık olur. Sosyal ve sınıfsal bir mukayese halinde çobanlığın bir ucu temsil etmesi için çok insan tarafından kullanıldığını biliyoruz. Olay münferit değil yani… Öner’in Kayacı’ya açtığı dava sürüyor ama oradan bir sonuç alabileceğini pek ummuyor. Hasan Bey, “Savcı ara ara arıyor, dalga geçiyor benle” diyor gülerek.Bu arada Başbakan’a da bir mesaj yolluyor Öner: “Belki farkında değil ama Sayın Tayyip Erdoğan ne zaman muhalefete bir şey demek istese hemen ‘10 koyun güdemez’ bunlar, falan diyor. Aşağılamak için söylüyor. Daha geçenlerde dedi yine Kılıçdaroğlu’na. Yanlış konuşuyor. Tamam, siyaset işi 100 koyun gütmekten de zordur belki ama o esnada çoban kardeşlerimizi aşağılamaması gerekir. Koyun gütmek de ağır bir iştir. Çok düzgün çobanlarımız vardır. Ekmeğinin peşinde olan, yüz kızartıcı suç işlememiş herkese saygı duyulması gerekir, hepsi onurlu insanlardır.”Şu anda birliğe kayıtlı 3 bin 200 çoban var. Bu rakamın ihtiyacı karşılamaması, makro tarım ve hayvancılık politikalarıyla birleşince hayvancılık geriliyor. Şöyle düşünün, 2006’da birlik kurulduğunda 1 kilo et 6 lirayken şu anda 30 lira civarında. Aysun Kayacı’dan buralara gelinebileceğini tahmin edemiyor insan.
Milliyet