Türkiye’de, her yıl piyasaya sürülen yaklaşık 9 bin ton pilden sadece 325 tonu bertaraf etmek ya da geri kazanmak amacıyla toplanabiliyor.
Türkiye’de pil geri dönüşüm tesisi bulunmuyor. Bu sebeple toplanan pillerin yüzde 15’ine denk gelen sekonder (şarj edilebilir) bölümü geri dönüşüm için Avrupa ülkelerine gönderiliyor. Yüzde 85’i ise atık sahalarında Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (TAP) tarafından Bursa, İzmir gibi büyükşehirlerde inşa ettirilen gömme depolarda bertaraf ediliyor.
TAP verilerine göre, Türkiye’de yılda ortalama 8 -9 bin ton (200-250 milyon adet) pil piyasaya sürülüyor. Pil fabrikasının bulunmadığı ülkemizde ithal edilen pillerin yüzde 85’i primer (şarj edilmeyen), yüzde 15’i ise sekonder (şarj edilebilir). İthal pillerin büyük bölümünün Çin’den geliyor. İthal edilen pillerin bir kısmı ise bazı ülkelere ihraç ediliyor.
BİR TON PİLDE SADECE 5 GRAM CİVA KULLANILIYOR
TAP Genel Sekreteri F.İnci Kavuştu, pillerin gelişen teknolojiyle birlikte yok denecek kadar az civa kullanıldığına işaret etti. Teknolojik bir ürün olan pilin elektrikli ve elektronik eşyalarda hızla ilerleyen teknolojiye ayak uydurmak zorunda olduğunu kaydeden Kavuştu, şu bilgileri verdi: "Bu yüzden pil kendini kısa süre yenilemek, cihazların gün geçtikçe değişen enerji ihtiyacına cevap verecek şekilde imal edilmektedir. Günümüzden yıllarca öncesinde primer pillerde cıva kullanımı çok yaygındı. Ancak civanın çevre hasarlı bir yapıya sahip olması nedeni ile tüm dünyada pil imalatında cıva kullanımı oranı minimize edildi, çoğu pilden kaldırıldı. Örnek vermek gerekir ise 1 ton pilde sadece 5 gram cıva bulunmaktadır. Bugün AB ülkeleri, şarj edilmeyen pil grubunda, yine çevre hasarlı olarak bilinen kadmiyum içeren taşınabilir pillerin imalatını ve ithalatını durdurmuş durumdadır. Kadmiyumlu piller sadece endüstriyel kullanımda mevcuttur."
PİLDE KURŞUN BİLGİSİ TERCÜME HATASINDAN KAYNAKLANIYOR
Pillerde kurşun kullanımının yok denecek kadar az olduğunu vurgulayan TAP Genel Sekreteri İnci Kavuştu, pilde kurşun bulunduğu bilgisinin İngilizceden Türkçeye tercüme ederken doğan bir karışıklıktan kaynaklandığını söyledi. İngilizcede enerji veren ürünlerin genel adının ‘battery’ olduğunu belirten Kavuştu, bu kelimenin hem yoğunlukla araçlarda bulunan aküleri hem de pilleri kapsadığını kaydetti.
Pilde geri dönüşümün çok ciddi metalürjik geri dönüşüm teknikleri ile sağlanabildiğini belirten Kavuştu, her bir pil türünün farklı proses ile geri dönüştürülebildiğini dile getirdi. Türkiye’de henüz pil geri dönüşüm tesisinin bulunmadığını anlatan Kavuştu, piyasaya sürülen 9 bin tondan 2009’da sadece 325 ton pilin geri toplandığını dile getirdi. TAP Genel Sekreteri Kavuştu, 325 ton pilin verilen emeğe rağmen çok anlam taşımadığını; ancak buzdağının görünmeyen kısmına bakıldığında Türkiye için gerçekten de çok büyük bir iş yapıldığının ortaya çıkacağını söyledi.
Derneğin sadece atık pil toplamakla meşgul olmadığının altını çizen Kavuştu, toplanan piller türlerine göre ayrıldıktan sonra primer pillerin Bursa, İstanbul, İzmir gibi büyükşehir belediyelerinin düzenli katı atık sahalarında dernek tarafından inşa ettirilen, sızdırmazlığı sağlanmış, gömme depolarda bertaraf edildiğini söyledi. Kavuştu, şarjlı pillerin ise Kocaeli’nde bulunan lisanslı firmalara bedel almadan verildiğini, bu pillerin geri dönüşüm için ihraç edildiğini kaydetti.
Belediyelerin dernekle işbirliği yaparak atık pil toplama kampanyaları düzenlediğini dile getiren Kavuştu, ilköğretim okullarına yönelik kampanyalar hazırladıklarını söyledi. Kampanyalarda dereceye giren okullara hediyeler verdiklerini belirten Kavuştu, şöyle devam etti: "Derneğimizin çalışmaları, üyelerimiz olan pil ithalatçısı firmalar tarafından karşılanır. Herhangi bir başka gelirimiz yoktur. Sponsorumuz yoktur. Keşke olabilseydi. Yılda en az 1,5 milyon lira harcama yapmaktayız. Pil herkesin yoğun olarak kullandığı, ancak bitene kadar farkına varamayacağı bir üründür. Satış şartları ağırdır. Sektörde son zamanlarda daralma olduğu, yıllık pil ithalatları miktarların azalması ile gözlenebilmektedir. Ancak, pil hiçbir zaman yok olacak, kullanımı bitecek bir ürün de değildir. Elektrikli ve elektronik cihazlar var olduğu müddetçe, belki farklı kimyasal yapılar ile sürekli kullanımda olacaktır. Dünyanın pili bitmesin, pilleri kullandıktan sonra çöpe değil, atık pil toplama kutularına atalım."