Kaşınmak… Nasıl tatlı bir duygudur. Tabi hiç durmadan kaşınıyorsak bir o kadar da kabus bir durumdur. Neredeyse her gün farkında olarak ya da olmayarak mutlaka kaşınırız. Peki bunun sebebi nedir? Niye kaşınırız? Faydalı bir şey midir kaşınmak? Yoksa tehlikeli midir? Bir şeyin mi habercisidir? Bilim adamları insanoğlunun ilk yaradılışından beri karşılaştığı bu "kaşınma" eylemini araştırmış ve cevabını bulmuşlar. İşte sizi harıl harıl kaşındıracak cevaplar….
Amerikalı bilim adamları, kaşınmanın beyne hissi taşıyan omurilikteki bazı sinir hücrelerinin faaliyetini engelleyerek, kaşıntıyı geçirdiğini buldular.
Minnesota Üniversitesi tarafından yapılan ve Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, bu etki sadece deri kaşındığında kaşınılırsa ortaya çıkıyor, kaşıntı olmadan kaşındığında aynı etki oluşmuyor.
Önceki araştırmalarda, omurilikteki “spinotalamik” bölgenin kaşıntı konusunda kilit rol oynadığı ve bu bölgedeki sinir hücrelerinin, deriye kaşındırıcı bir madde değdiğinde daha aktif hale geldiği görülmüştü.
Primatlar üzerinde yapılan son çalışmada, kaşıntı sırasında deriyi kaşımanın spinotalamik bölgedeki sinir hücrelerinin faaliyetini durdurduğu ve bunun da kaşınan bölgeden beyne omuriliğin sinyal göndermesini engellediği ortaya çıktı.
Bunun yanında, bir de harıl harıl kaşındığımız durumlar var tabi… Tatlı bir öğle uykusunun ortasında açık kalan pencereden giren sivrisinek kolumuzu bacağımızı ısırmış uykumuzu haram etmiştir bize. Bir yandan uyku dağılmasın diye gözleri açmadan elimizle mümkün olduğu kadar sert kaşımaya başlarız. Tabi kaşındıkça kaşınır… Uyanmamak mümkün mü? Hemen ya kolonya ya da sinek ilacı ararken buluruz kendimizi. Peki nasıl oluyor da bir sinek bizi bu kadar rahatsız edebiliyor? İşte bilim adamları bunu da araştırmışlar….
Sivrisinek ısırdığı zaman, antikoagülan (kan pıhtılaşmasını engelleyen) enzimleri içeren tükürük enjekte ediyor. Isırıldığınız ilk sefer, bir şey olmuyor, ancak bağışıklık sisteminiz sonra bu yabancı proteinlere engel olmak için antikorlar yapmaya başlıyor. Bir süre için, bu bağışıklık reaksiyonu kaşıntıya ve şişmiş kabarcığa neden oluyor. Eğer uzun süre sivrisinek tarafından ısırılmazsanız vücudun bu tepkisi uzun yıllar boyunca kayboluyor, ancak ısırıldığınız ilk seferde bu tepki yeniden harekete geçiyor.
Kaşıntının diğer sebepleri
Kaşıntı eğer aşırı derecedeyse, deri hastalıklarının, böbrek yetmezliğinin, şeker hastalığının, karaciğerle ilgili sorunların, sinir hastalıklarının, hatta bazen kanserin bile habercisi olabilir. Bazı kaşıntılar ise tamamen psikolojik. Obsesif-kompulsif hastalarda gerçekte olmayan sürekli bir kaşıntı hissine rastlanabiliyor.
Bazı doktorlar, kimi hastalarda kaşıntının dayanılmaz bir hal alarak intihar etmeye kadar varan sinir bozukluklarına sebep olduğunu belirtiyorlar.
Kaşıntıya sebep olan gerçekten çok şey var gibi görünüyor: sivilceler, yaralar, parazitler, alerji, bakteri, mantar ya da virüs kökenli enfeksiyonlar ki bu enfeksiyonlara, AIDS ve suçiçeği gibi yakından tanıdığımız bir çok hastalık dahil… Örneğin bahar aylarında burnunuzda dayanılmaz kaşıntılar varsa bunun sebebi büyük olasılıkla alerjik. Kimi ilaçlar veya ilaçlarda bulunan koruyucu, renklendirici maddeler yan etki olarak kaşınmaya sebep olabiliyor.
Son olarak, kaşınan bölgeyi kaşımak çoğu zaman kendimizi iyi hissettirse de, bu aslında pek de iyi bir fikir değil. Bu durum deriye zarar verebiliyor. Buna ek olarak kaşıntı kaşıntıyı getirir ve bölgedeki kaşıntı biz kaşıdıkça artma eğilimi gösteriyor.