Türkiye’de çalışma hayatına küçük yaşta atılan 1 milyon çocuk bulunuyor. İşçi çocukların yüzde 40.9’u tarımda çalışıyor. Yüzde 43.8’i hiç ücret almıyor. Yüzde 31.5’i de okula gitmiyor.
Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de çocuk işçiler hâlâ önemli bir sorun oluşturuyor. Onları yollarda mendil satarken, ayakkabı boyarken görüyoruz. Bazen tamirci dükkânlarında çırak olarak, bazen de yollarda yük taşımacılığı yaparken karşımıza çıkan çalışan çocuklar, yaşamın ağır koşullarıyla küçük yaşta tanışıyor. “Çırak ol, hayatı tanı, adam ol” sözünün sıklıkla uygulandığı Türkiye’de, çocukların çalışmasının başlıca nedeni olarak yoksulluk gösteriliyor. Gelir düzeyi düşük ailelerin çocukları, en azından kendi masraflarını karşılayarak, aileye ek destek sağlamak için ‘iş hayatına’ atılıyor. Köyden kente göçün artışıyla birlikte özellikle büyükşehirlerde sokaklarda ve bazı iş sektörlerinde çalışmaya itilen çocukların Türkiye’de sayısının resmi verilere göre, 958 bin olduğu belirtiliyor. İstanbul İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nün geçen yılki verilerine göre de İstanbul’da sokaklarında çalıştırılan 4000’e yakın çocuk bulunuyor.
Kızların yarıdan fazlası okullu değil
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 6-17 yaş grubundaki çocuklar kapsayan ve toplam 28 bin 978 çocuk ile görüşerek yaptığı araştırmaya göre, bu yaş grubundaki çocukların, kurumsal olmayan sivil nüfusun yüzde 22.3’ünü oluşturuyor. Başka bir ifadeyle Türkiye genelinde 6-17 yaş grubundaki çocuk sayısı 16 milyon 264 bin. Bu yaş grubundaki çocukların yüzde 60.9’u kentsel, yüzde 39.1’i ise kırsal yerlerde bulunuyor. Bu çocukların yüzde 84.7’si bir okula devam ederken, yüzde 15.3’ü okula devam gitmiyor. Okula devam etmeyen çocukların yüzde 58.8’ini kız çocuklarından oluşuyor.
Aynı araştırmaya göre, 6-17 yaş grubunda çalışan çocuk sayısı 958 bin kişi. 6-17 yaş grubunda bulunan 16 milyon 264 bin çocuktan yüzde 5.9’u (958 bini) ekonomik bir işte çalışmakta, bir başka ifadeyle istihdam edilmekte. Türkiye genelinde 6-17 yaş grubunda istihdam edilen çocukların yüzde 47.7’si kentsel, yüzde 52.4’ü kırsal yerlerde yaşıyor. İstihdam edilen çocukların yüzde 66’sını erkek, yüzde 34’ünü kız çocukları oluşturuyor.
Çoğu okula devam edemiyor
Çalışan çocukların yüzde 31.5’i bir okula devam edemezken, yüzde 68.5’i öğrenimini sürdürüyor. Okula devam eden 6-17 yaş grubundaki çocukların yüzde 2.2’si ekonomik bir işte çalışırken, okula devam etmeyen çocukların yüzde 26.3’ü çalışıyor.
Ücretsiz aile işçisi de çok
Ekonomik işlerde çalışan çocukların 392 bini tarım sektöründe faaliyet gösteriyor. Çalışan çocukların yüzde 40.9’u tarım (392 bin kişi), yüzde 59.1’i tarım dışı sektörde (566 bin kişi) faaliyet gösterirken, yüzde 53’ü ücretli veya yevmiyeli, yüzde 2.7’si kendi hesabına veya işveren, yüzde 43.8’i ücretsiz aile işçisi olarak iş hayatında yer alıyor. 6-17 yaş grubundaki çocukların yüzde 5.9’u ekonomik işlerde çalışırken, yüzde 43.1’i ev işlerinde çalışmakta, yüzde 51’i ise hiçbir işte çalışmıyor. Ev işlerinde ailesine yardımcı olduğunu ifade eden 7 milyon 400 çocuğun yüzde 61.2’sini yani 4 milyon 289 binini kız çocukları oluşturuyor. Okula devam eden çocukların yüzde 42.8’i ev işlerine yardımcı olurken, okula devam etmeyen çocukların yüzde 44.4’ü ev işlerine yardımcı oluyor.