Yerkabuğunun farklı derinliklerinden çıkarılan, ekonomik değer taşıyan mineral ve elementlere maden denir. Türkiye’de madencilik faaliyetleri 1935 yılında kurulan M.T.A. ile özel sektör tarafından yürütülmektedir.
İLLERE GÖRE TÜRKİYE’DE ÇIKARILAN MADENLER
Adana: Adana çevresinde manganez ve krom ve petrol yatakları bulunmaktadır. Ayrıca bunlardan başka boksit, bakır, kurşun, çinko, demir, mermer, mangan, kireç taşı, fosfat gibi madenler de çıkarılmaktadır.
Adıyaman: Türkiye’deki en zengin fosfat yataklarından biri de Adıyaman’da bulunmaktadır. Fosfattan başka petrol yatakları da bulunmaktadır. Ayrıca asbest, barit, bakır, kurşun , çinko, demir, mangan, mermer de çıkarılır.
Afyon: Afyon zengin mermer yataklarına sahip illerimizden biridir. Ayrıca Afyon’da çıkarılan madenlerimizden bir tanesi de manganezdir. Bunların yanı sıra boksit, asbest, bor, krom, bakır, kurşun, çinko, diyatomit, grafit, antimuan, uranyum gibi madenler de çıkarılır.
Ağrı: Asbestin yanı sıra demir, perlik, fosfat, pomza, kükürt, traverten gibi madenler çıkarılmaktadır.
Aksaray: Granit, diyatomit, civa, mangan, mermer, pomza, kükürt çıkarılmaktadır.
Amasya: Gümüş, asbest, bentonit, demir, bakır, kurşun, çinko, kireçtaşı, kil, mangan, mermer
Ankara: Bakır, kurşun, çinko, diyatomit, demir, kireç taşı, magnezit, mangan, perlit, pomza, antimuan, mermer
Antalya: Antalya’da en zengin barit yatakları bulunurken, Akseki ilçesinde de boksit çıkarılmaktadır. Ayrıca gümüş, grafit, kireç taşı, mangan, krom, demir, mermer, kükürt diğer çıkarılan madenlerimizdendir.
Antakya: Altın Antakya’da çıkarılan önemli madenlerimizden biridir. Bunun yanı sıra boksit, krom, bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, mermer, kükürt, asbest gibi madenler de çıkarılmaktadır.
Artvin: En önemli bakır yataklarımız Artvin’in Murgul ilçesinde bulunmaktadır. Bunun yanı sıra manganez de Artvin için önemli bir madenimizdir. Bunların yanı sıra altın, kurşun, çinko, demir, grafit, kil, mangan, mermer de Artvin’de çıkarılan diğer madenlerimizdendir.
Aydın: Aydın’ın Söke ilçesi zımpara taşı açısından zengindir. Ayrıca asbest, altın, demir, bakır, kurşun, çinko, civa, uranyum, kükürt, antimuan, mermer, kuvars, kuvarzit gibi madenler de çıkarılır.
Balıkesir: En zengin demir yataklarımız Balıkesir’in Edremit ilçesinde bulunmaktadır. Bigadiç, Sındırgı, Susurluk’ta önemli bor yataklarımız bulunmaktadır. Ayrıca altın, bor minarelleri gibi madenleri yanı sıra şu madenler de çıkarılmaktadır; gümüş, asbest, altın, krom, civa, kireçtaşı, kil, magnezit, kükürt, mangan, mermer, wolfram.
Bartın: Mermer, kireç taşı, kuvarzit, kuvars kumu
Batman: Raman’da önemli petrol yataklarımız bulunmaktadır. Bunun yanı sıra bakır, kurşun, çinko, demir, barit, mermer, sodyum çıkarılmaktadır.
Bayburt: Bakır, kurşun, çinko, demir, kil, mermer
Bilecik: Asbest, altın, kalsit, kireç taşı, kil, mangan, mermer, kuvars kumu, antimuan, wolfram
Bingöl: Türkiye’deki en zengin fosfat yataklarının bulunduğu illerden bir tanesi de Bingol’dür. Fosfatın yanı sıra bakır, kurşun, çinko, demir de çıkarılmaktadır.
Bitlis: Bitlis’te zengin fosfat yatakları bulunmaktadır. Ayrıca asbest, barit, krom, bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, mangan, nikel, fosfat, pomza da çıkarılmaktadır.
Bolu: Krom, bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, mangan, mermer, perlit
Burdur: Zengin manganez yatakları bulunur. Ayrıca manganezin dışında krom, kireç taşı, magnezit, mermer, kükürt gibi madenler de vardır.
Bursa: Wolframın en fazla çıkarıldığı yerlerden bir tanesi de Bursa Uludağ’dır. Wolframın yanı sıra zengin krom yatakları bulunur. M.Kemalpaşa’da zengin bor yatakları bulunmaktadır. Ayrıca asbest, kalsit, bakır, kurşun, çinko, demir, mermer, antimuan, mangan da çıkarılan diğer madenlerimizdendir.
Çanakkale: Gümüş, asbest, altın, barit, kalsit, bakır, mangan, mermer, demir, grafit, kükürt, kil, kireç taşı
Çankırı: Türkiye’deki kaya tuzu yataklarının önemli bölümü Çankırı’da bulunmaktadır. Ayrıca asbest, demir, kireç taşı, kil, mangan, mermer, kaya tuzu, perit, kuvarzit gibi madenler de çıkarılmaktadır.
Çorum: Asbest, demir, grafit, mangan, antimuan, kil, mermer
Denizli: Asbest, krom, demir, kireç taşı, magnezit, mangan, mermer, kuvarzit, kükürt, zımpara taşı
Diyarbakır: Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde zengin bakır ve petrol yatakları bulunmaktadır. Ayrıca asbest, barit, krom, doğal taşlar, demir, mermer, fosfat da bulunur.
Düzce: Bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, magnezit, mangan
Edirne: Bakır, kurşun, çinko, flor, kil, mangan, fosfat, perlik, kuvars kumu
Elazığ: Elazığ’ın Maden ilçesinde zengin bakır yatakları bulunurken, Keban çevresinde de kurşun ve çinko yatakları bulunmaktadır. Guleman’da da önemli krom yatakları bulunur. Ayrıca Elazığ’da gümüş, altın, barit, demir, kireç taşı, mangan, mermer gibi madenler de bulunmaktadır.
Erzincan: Asbest, barit, krom, bakır, kurşun, çinko, demir, magnezit, mangan, mermer, perlit, kükürt
Erzurum: Erzurum’un Oltu ilçesinde oltu taşı çıkarılmaktadır. Ayrıca gümüş, krom, bakır, kurşun, çinko, kireç taşı, magnezit, mermer, perlit gibi madenler de çıkarılır.
Eskişehir: Lületaşı dünyada ve Türkiye’de sadece Eskişehir’de çıkarılır. Seyitgazi’de önemli bor yatakları bulunmaktadır. Bunun yanı sıra kalsit, krom, flor, kireç taşı, lüle taşı, magnezit, mangan, merler, nikel, toryum, perlit de çıkarılan diğer madenlerimizdendir.
Gaziantep: Boksit’in çıkarıldığı yerlerden bir tanesi de Gaziantep’tir. Ayrıca barit, krom ve demir de çıkarılır.
Giresun: Giresun’un Köprübaşı ilçesinde bakır yatakları bulunmaktadır. Ayrıca Giresun’da gümüş, altın, barit, bakır, kurşun, çinko, uranyum, antimuan, granit bulunur.
Gümüşhane: Gümüş, altın, barit, bakır, demir, civa, kil, mermer, kurşun
Hakkari: Krom, mermer, kurşun, kükürt
Iğdır: Kaya tuzu yatakları vardır. Ayrıca krom, sodyum, pomza çıkarılan diğer madenlerimizdendir.
Isparta: Keçiborlu ilçesinde kükürt yatakları bulunur. Ayrıca boksit, barit, kireç taşı, magnezit, mangan, mermer, pomza da çıkarılmaktadır.
İstanbul: Boksit, demir, grafit, kireç taşı, kil, mangan, mermer, antimuan, kuvars, kuvars kumu
İzmir: Dikili ve Torbalı’da en zengin demir yataklarımız bulunmaktadır. Demirin yanı sıra gümüş, asbest, altın, boksit, demir, grafit, civa, kireç taşı, mangan, mermer çıkarılmaktadır.
Kahramanmaraş: Afsin, Elbistan ilçelerinde önemli linyit yatakları bulunmaktadır.
Karabük: Dolmit, kaolin, kireçtaşı, mangan, mermer, kuvarsit
Karaman: Zengin krom yatakları bulunur. Ayrıca boksit, asbest, barit, bakır, kurşun-çinko, kum-çakıl, kil, kireçtaşı, magnezit, mermer, mangan diğer çıkarılan madenlerimizdendir.
Kars: Kaya tuzu yatakları bulunmaktadır. Ayrıca asbest, altın, çimento hammaddeleri, krom, kireçtaşı, magnezit, mangan, perlit, pomza çıkarılır.
Kastamonu: Ülkemizin en zengin madenlerinden biri olan bakır yatakları Kastamonu’nun Küre ilçesinde bulunur. Ayrıca Kastamonu’da asbest, altın, çimento hammaddeleri, bakır-lurşun-çinko, doğal taş, demir, civa, kil, kireçtaşı, mermer, kuvartis, kuvars kumu, mangan, tuğla-kiremit gibi madenler çıkarılır.
Kayseri: Kurşun ve çinko yatakları vardır. ayrıca zengin demir yatakları bulunmaktadır. Bunların yanı sıra boksit, asbest, krom, kireçtaşı, mangan, mermer, fosfat, kurşun, pomza, kuvartis, tuğla-kiremit, çinko çıkarılmaktadır.
Kilis: Yemir, kireçtaşı, mangan, fosfor
Kırıkkale: Wolfram çıkarılan illerimizden biri olup bunun yanı sıra gümüş, asbest, bakır-kurşun-çinko, flor, demir, kireçtaşı, mangan, mermer de çıkarılmaktadır.
Kırklareli: Altın, bakır-kurşun-çinko, demir, grafit, kireçtaşı, mangan, molibden, mermer, kuvars, kuvars kumu, tuğla-kiremit
Kırşehir: Mermer bakımından zengindir. Ayrıca kalsit, çimento hammaddeleri, bakır-kurşun-çinko, flor, demir, kireçtaşı, mangan, sodyum, kuvarzit, tuğla-kiremit çıkarılmaktadır.
Kocaeli: Çimento hammaddeleri, bakır-kurşun-çinko, dolomit, grafit, kireçtaşı, mangan, mermer, fosfor, kuvarzit, tuğla-kiremit çıkarılmaktadır.
Konya: Konya’nın Seydişehir ilçesinde boksit yatakları bulunurken, Sarayönü ilçesinde de cıva bulunmaktadır. Ayrıca asbest, bor, barit kalsit, çimento hammaddeleri, krom, bakır-kurşun-çinko,dolomit, doğaltaş (andezit, bazalt vb.), grafit, civa, kum-çakıl, kireçtaşı, kil, mangan, mermer, tuz, sodyum sülfat, pomza, kuvars, kükürt gibi madenler de çıkarılmaktadır.
Kütahya: Kütahya’nın Simav ilçesinde kükürt ve zengin demir yatakları bulunur. Kütahya bor mineralleri ve mermer açısından zengindir. Ayrıca Tavsanli, Seyitömer ilçelerinde önemli linyit yatakları bulunmaktadır.
Malatya: Malatya Hekimhan ve Hasançelebi çevrelerinde en zengin demir yataklarımız bulunmaktadır. Bunun yanı sıra asbest, krom, florit, demir, kireç taşı, mermer, toryum da çıkarılır.
Manisa: Manisa ve Turgutlu’da Nikel çıkarılmaktadır. Ayrıca Manisa zımpara taşı yönünden oldukça zengindir. Soma ilçesinde linyit, Alaşehir ilçesinde de civa çıkarılmaktadır. Bunların yanı sıra gümüş, altın, bor, demir, mangan, fosfor, perlit, kükürt, antimuan, uranyum, zeolit de çıkarılan diğer madenler arasındadır.
Mardin: Pertrol yatakları açısından zengin olup, Mardin’in Mazıdağı ilçesinde fosfat çıkarılmaktadır. Ayrıca kireç taşı, pomza, fosfor, uranyum, kuvars kumu Mardin’de çıkarılan diğer madenlerimizdendir.
Mersin: Barit ve kromun en fazla çıkarıldığı yerlerden bir tanesi de Mersin’dir. Ayrıca Mersin’de boksit, asbest, krom, demir, kireç taşı, magnezit, mermer, fosfat, kuvars kumu da çıkarılmaktadır.
Muğla: Muğla’nın Fethiye ve Köyceğiz ilçelerinde krom yatakları bulunur. Ayrıca Muğla’nın Milas ilçesinde boksit ve kükürt yatakları bulunur. Yine aynı ilçede zımpara taşı da çıkarılmaktadır. Bunların yanı sıra asbest, doğal taş, demir, grafit, kireç taşı, magnezyum, mangan, kuvars, kükürt, uranyum da çıkarılmaktadır.
Muş: Barit, kireç taşı, tuz
Nevşehir: Barit, kireç taşı, mermer, sodyum, perlit, pomza, kükürt, zeolit
Niğde: Gümüş, altın, asbest, kalsit, demir, civa, magnezit, mermer, nikel, perlit, pomza, antimuan
Ordu: Altın, gümüş, bakır, kurşun, çinko, doğal taş, kireç taşı, mangan, mermer
Osmaniye: Asbest, barit, krom, demir, magnezit, mermer, nikel, fosfor, pomza, kükürt
Rize: Bakır, kurşun, çinko, demir, mangan, mermer
Sakarya: Asbest, demir, kireç taşı, mangan, mermer, fosfor, zeolit
Samsun: Asbest, bakır, kurşun, çinko, kireç taşı, mangan
Şanlıurfa: Kireç taşı, mermer, fosfat, pomza, doğal taş, alunit
Siirt: Krom, asbest, bakır, kurşun, çinko, tuz
Sinop: Asbest, doğal taş, mangan, kuvars kumu, kuvarsit
Şırnak: Mermer, fosfat
Sivas: En zengin demir yataklarımız Sivas’ın Divriği ilçesinde bulunmaktadır. Bunun yanı sıra gümüş, asbest, barit, krom, florit, grafit, kireç taşı, magnezit, mangan, mermer, nikel, antimuan, toryum çıkarılmaktadır.
Tekirdağ: Doğal taş, kireç taşı, mangan, kuvarsit, kuvars kumu
Tokat: Asbest, krom, demir, krom, kurşun, çinko, kireç taşı, mangan, mermer, antimuan
Trabzon: Asbest, demir, doğal taşlar, kireç taşı, mangan
Tunceli: Asbest, krom, mangan, mermer
Uşak: Altın, asbest, demir, civa, kireç taşı, mangan, mermer, zımpara taşı
Van: Krom, bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, mermer, perlit, pomza, kükürt
Yalova: Kalsit, bakır, kurşun, çinko, demir, kireç taşı, magnezit, zeolit
Yozgat: Asbest, krom, demir, grafit, kireç taşı, mangan, mermer, sodyum, pomza, kuvarsit, uranyum
Zonguldak: Başlıca taş kömürü yataklarımız; Zonguldak ve çevresindedir. Ayrıca boksit, barit, kireç taşı, mangan, bakır, kurşun, çinko, kuvarsit, kuvars kumu da çıkarılmaktadır.
Bilgiler Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü’nün il maden haritalarından alınmıştır.
On5yirmi5