Efsanevi dedektif Sherlock Holmes cuma günü vizyona girecek yeni filmle beraber tekrar meraklılarıyla buluşacak. 124 yıl önce doğan ve bugün dünyanın en ünlü dedektifi olduğu kabul edilen Sherlock Holmes kimdir? 2010 model Holmes ile eskisi arasında ne gibi farklar var?
Milliyet gazetesinden Bade Gürleyen’in haberine göre, pipo, avcı şapkası, büyüteç, pelerinli pardösü… Bütün bunlar Sherlock Holmes dendiğinde akla ilk gelen şeyler. Ancak bu sefer Holmes hayranları bambaşka bir dedektifle karşı karşıya kalacaklar. Guy Ritchie’nin çağa uyarladığı Sherlock Holmes, Viktoryen dönemde yaşamış bir karakteri değil, daha çok “1800’lü yılların James Bond’u”nu andırıyor. Yani şiddetten uzak duran, sessiz sakin dedektif yerine koşturan, atlayan, zıplayan, enerjik, dövüşen, hatta zaman zaman yaralı bereli bir halde “üstsüz” bile savaşan bir Sherlock Holmes çıkıyor karşımıza. Yeni Holmes’u Robert Downey Jr., yakın dostu Dr. Watson’ı ise Jude Law canlandırıyor. 
Sherlock Holmes kimdir?
– Yazar Sir Arthur Conan Doyle tarafından oluşturulan polisiye edebiyatının ilk karakterlerinden biri.
– 6 Ocak 1854’de Londra’da doğdu. Ölüm tarihi ise 1904. Olayları gözlemleyerek çözüyor. Elindeki ipuçlarından anlamlı bir bütüne ulaşmaya çalışır. Genellikle ayak izleri ve sigara izmaritleri gibi izlerden suçluyu bulur.
– Romanda Baker Sokak 221 B adresinde oturuyor. Bu adreste ise bugün Sherlock Holmes Müzesi var.
– Morfin ve kokain kullanır, iyi keman çalar, eskrim yapar.
– Hayranları tarafından kurulmuş en önemli dernek Baker Street Irregulars.
II. Abdülhamid polisiye severdi
– Edebiyat eleştirmeni Ömer Türkeş: “Metis yayınlarının iyi bir çevirisi var. 1999’da Holmes hayranlarının ürettikleri ilginç bir Sherlock Holmes macerası yayımlandı Sarmal yayınevinden. Martı yayınlarının Sherlock Holmes öyküleri çeviri ve baskı kalitesi açısından çok güzel.”
– Lohn North tarafından kaleme alınan “Sherlock Holmes ve Arap Prensesi (Sarmal-1999) en güzel örnekler arasında. Billy Wilder’ın film senaryosuna dayanan “Sherlock Holmes’un Özel Yaşamı” da (Kelepir-1993) bir başka örnek.
– Polisiye seven Padişah II. Abdülhamid’in etkisiyle ilk Sherlock Holmes yayınları Osmanlıca basıldı.
– Araştırmacı Erol Üyepazarcı’nın bulduğu en eski Cumhuriyet dönemi Sherlock Holmes’u 1939
yılına ait.
– En çok Sherlock Holmes kitabı yayımlayan yayınevleri: Varlık, Sarmal, Kelepir, Martı, Metis, İnkılap, Samsara, Kelepir.
200 filmle rekor kırdı
– Arthur Conan Doyle, ilk Sherlock Holmes kitabı Kızıl İpucu’nu 1886’da yazdı.
– Sherlock Holmes, filmlerde en çok canlandırılan karakter olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Yaklaşık 75 oyuncu tarafından 200’ün üzerinde filmde canlandırıldı.
– Doyle dört roman ve 56 kısa öykü yazdı. Bunlar 85 dile çevrildi. Holmes, İncil ve sözlüklerden sonra dünyada en çok okunan üçüncü kitap.
– Her yıl Avrupa ve ABD’de 5 milyon kitabı basılıyor. Hakkında yazılmış 10 binin üzerinde makale, kitap var.
– Dünya çapında yaklaşık 400 “Holmes derneği” var.
Polisiye yazarları ne diyor?Sherlock Holmes’a sahnede, radyoda, sinemada hayat veren bazı aktörler: Michael Caine, Rupert Everett, John Cleese, Orson Welles ve yeni filmde rol alan Robert Downey Jr. (soldan sağa).
“Yazar onu önce öldürdü sonra istek üzerine diriltti”
Ahmet Ümit
– Sherlock Holmes öyle bir ünlendi ki yazar Arthur Conan Doyle bir süre sonra ondan sıkıldı ve onu öldürdü romanda. Ancak halkın yoğun isteği üzerine onu tekrar diriltti.
– Aslında gerçekçi bir şekilde portresinin çizilip çizilmediği tartışılır. Mesela kız arkadaşı yok, sanki sadece beyinden oluşan bir varlık gibidir. Bildiğimiz insani özellikleri ise sadece keman çalması ve uyuşturucu kullanması.
– Holmes bir efsane. Mükemmel bir beyni var. Bu arada kılık değiştirme özeliği de var. Gerçek anlamda ilk özel dedektif; ilk dedektif prototipidir. Bizim için bir ikon.
– Zekasını kullanan, adaletin yanında bir karakter. Bazı polisiye yazarları şiddeti onaylayabiliyor. Sherlock Holmes’ta bu yok. Şiddetin karşısında, erdemli biri.
“Müthiş bir analitik zekası var”
EsmAhan Aykol
– Sherlock Holmes içe dönük bir karakter aslında. Ben çok severim Holmes öykülerini, çok güzel yazılmış. Dönemin İngiliz toplumunu çok iyi veren metinler. Sherlock Holmes tipik bir İngiliz. Diğer insanlara olan mesafesiyle, saygısıyla insanlar onu beğeniyor.
– Türk okurları cezbeder Holmes. Çünkü aslında bizim hiç olmadığımız biri. Bir Türkün antitezi aslında. Türkler çok dışa dönükken, o tam tersi. Yaşam biçimi ve kişiliği ile Türklerin kafasındaki üst sınıf İngiliz prototipine çok uyuyor belki de. Zekası müthiş. Analitik düşünüyor. DNA testleri, bilimsel kanıt olmadan tamamen analitik düşünceyle çözüyor cinayetleri.
Londra’daki Sherlock Holmes Müzesi…