Grip ölümlere yol açan bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ nün (DSÖ) verilerine göre tüm dünyada her sene 3-5 milyon insan gribe yakalanmakta ve bunların da 250 bin-500 bini bu yüzden hayatını kaybetmektedir.
Griple ilgili ölümlerin yüzde 90’ ı aşağıdaki kişilerdir:
■ 65 yaşın üzerinde olanlar
■ 2 yaşından küçük çocuklar
■ Kalp yetersizliği, hipertansiyon, kalp kapak hastalığı olanlar
■ Astım, KOAH, bronşektazi, kistik fibrozis, tüberkülozlular
■ Kronik böbrek hastalığı olanlar
■ Diyabet ya da başka bir kronik metabolizma hastalığı olanlar
■ Ağır kansızlığı olanlar
■ Bağışıklık sistemini baskılayan hastalığı olanlar ya da kortizon ve benzeri ilaç kullananlar
■ Huzurevinde yaşayan kişiler
■ Gebeler
■ Sürekli aspirin almakta olan 16 yaşından küçük çocuklar
Bunlarda ölüm sebebi doğrudan doğruya grip değil altta yatan hastalığın kötüleşmesidir. Mesela, astımlı veya KOAH’ lı bir hasta grip nedeniyle solunum yetersizliğine, diyabetli bir hasta ise şeker komasına girerek hayatını kaybedebilir.
Zatürree de öldürebilir
Gribe bağlı ölümlerin en başta gelen nedeni zatürreedir. Bunların da iki türü vardır.
Biri, primer grip pnömonisi yani doğrudan doğruya grip virüsünün yaptığı zatürreedir. Bu tablo seyrek görülmekle beraber ölüm riski çok yüksektir. Grip virüsü normalde burun, boğaz ve bronşlara yerleşir, ama bazen virüsler akciğer dokusun kadar gelerek burada da iltihaplanmaya yol açarlar. Bu zatürree türü, grip hastalığının bir türlü düzelmemesi, uzaması ile kendini belli eder. Hastanın ateşi yüksek kalmaya devam eder, genel durumu bozulur ve öksürük, nefes darlığı, morarma gibi şikâyetler tabloya eklenir. İki akciğeri de tutan primer grip pnömonisi kalp hastalığı olanlarda ve gebelerde daha fazla görülür.
Sekonder grip pnömonisi ise, grip hastalığı düzeldikten 1-2 hafta sonra ortaya çıkar. Ateşi düşen, öksürük ve diğer şikayetleri ortadan kalkan hastanın ateşi tekrar yükselir, öksürük, balgam, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi şikayetleri gelişir. Zatürreenin nedeni grip virüsleri değil, başta stafilokoklar olmak üzere diğer bakterilerdir. Bu zatürree, KOAH’lı hastalarda daha sık görülür. Ölüm ihtimali grip virüsünün neden olduğu zatürreeye göre düşüktür. Antibiyotik tedaviye iyi cevap alınır.
Diğer ölüm sebepleri
Grip virüsü bazı hastalarda sinir sistemine veya kalbe de yerleşebilir. Sinir sisteminde Reye Sendromu, Guillain-Barre Sendromu ve ansefalite yani beyin iltihabına yol açabilir. Kalpte ise miyokardit yani kalp kası ve perikardit yani kalp zarı iltihapları görülebilir.
Grip kalp krizine yol açabilir mi?
Gribin teorik olarak doğrudan doğruya kalp krizine yol açması veya onu tetiklemesi de mümkündür ama elimizde bunu ispatlayacak fazla kanıt yoktur.
Bu konudaki bilgiler daha ziyade grip aşısının kalp krizine bağlı ölümleri ne oranda önleyebildiğini araştıran çalışmalardan elde edilmiştir. Bununla ilgili sonuçlar oldukça çelişkilidir. Bazı araştırmalarda grip aşısının kalp krizine bağlı ölümlerde bir azalmaya yol açtıkları belirlenmiş, bazılarında ise aşının herhangi bir etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ben grip salgınları sırasında özellikle genç insanlarda meydana gelen ölümlerde kalp kası iltihabı yani miyokarditin önemli olduğu kanaatindeyim. Miyokardit, ciddi ritim bozukluğu veya kalp kası zafiyetine yol açarak öldürücü olabilir.
Prof.Dr. A.Rasim KÜÇÜKUSTA