Sonuçları 2012’de yayınlanan bir bilimsel çalışmaya göre Ankara’da yüzde 51 oranında D vitamini yetersizliği görülmüştür. Dünya’da da durum çok farklı değildir. İngiltere’de yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre kış ve bahar dönemlerinde gözlenen D vitamini yetersizliği oranı yüzde 50’den fazladır. Diyetisyen ve Yaşam Koçu Gizem Şeber, D Vitamini yetersizliğinin hangi hastalıklara davetiye çıkardığını açıklarken, nasıl güneşlenmeli, hangi besinler de D vitamini var, kimler bu vitamini kullanmalı gibi soruların da yanıtlarını veriyor.
Sadece kemik sağlığından çok fazlası
D vitamininin sadece kemik sağlığı için gerekli olmadığı aslında genel sağlığımız için çok önemli etkileri olduğu ve D vitamini yetersizliğinin birçok hastalığa davetiye çıkardığı biliniyor. İşte o hastalıklar!
Alzheimer: 2014 yılında Journal of Neurology Dergisi’nde yayınlanan bir bilimsel araştırmanın sonuçlarına göre orta veya ciddi derecede D vitamini yetersizliği Alzheimer riskini arttırmaktadır.
Şizofreni: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Dergisi’nde yayınlanan 19 bilimsel araştırmanın derlenmesi ile yayınlanmış bir makalede, D vitamini yetersizliği olan kişilerin olmayan kişilere göre şizofreniye iki kat daha fazla yatkın oldukları ifade edilmiştir.
Kanser: 2010 yılında yayınlanmış D vitamini Konsensusu’na göre D vitamini yetersizliği bağırsak kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün ortaya çıkma riskini arttırmaktadır. D vitamini yetersizliğinin meme kanseri ile de ilişkili olduğu düşünülüyor.
Depresyon: D vitamini yetersizliği olan kişilerin depresyona daha yatkın olduğu biliniyor.
Obezite D vitamini yetersizliğine yol açabilir
D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan ötürü obez kişilerde kandaki D vitamini oranı azalabilir ve D vitamini yetersizliği ortaya çıkabilir. Bu nedenle yüksek ağırlıkta olan kişilerin zayıflaması önerilmektedir.
D vitamini hangi besinlerde var?
D vitamini balıklar, ciğer ve yumurta sarısı gibi besinlerde daha fazla bulunmakla birlikte diğer besinlerdeki miktarı oldukça düşüktür. Bu nedenle birçok ülkede kahvaltı gevrekleri, süt gibi besinler endüstriyel olarak D vitamininden zenginleştirilmektedir. Yiyeceklerde sınırlı bulunduğundan ötürü D vitamini ihtiyacının karşılanması güneş ışınları ile yani güneşlenerek mümkün olmaktadır.
Nasıl güneşlenmeli?
Güneşten gelen UVB ışınları vücutta D vitamini sentezi sağlar. Fakat güneşten aynı zamanda alınan UVA ışınları deri kanserine yakalanma riskini arttırır ve UVA ışınları D vitamini sentezi sağlamaz. Bu nedenle de doğru güneşlenmek önemlidir.
D vitamini sentezi için ideal güneşlenme;
Saat 11.00-15.00 arasında;
Kollar ve/veya bacaklar güneş alacak şekilde;
Güneş koruyucu sürmeden, pencere arkasından değil güneş ışığına direk temas ederek, 10-15 dakika arasında olmalıdır. Çok koyu tenli kişilerde bu sürenin daha uzun olması gerekebilir.
Kimler D vitamini desteği kullanmalı?
Kan tahlillerinde D vitamini yetersizliği saptanan kişiler D vitamini desteği kullanmalıdır. D vitamini vücutta birikebildiğinden ötürü doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
D vitamini desteği nasıl kullanılmalıdır?
Cleveland Klinik’te yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre günün en geniş öğünü ile alınan D vitamini desteği vücutta daha iyi kullanılmaktadır. Aç karna veya hafif bir öğünle D vitamini desteği alanlara göre, 2-3 ay sonrasında yapılan kan tahlillerinde büyük bir öğün ile D vitamini alanların D vitamini oranının %50 daha fazla olduğu saptanmıştır.
D vitamini için diğer vitamin ve minerallerden destek alın
A vitamin, magnezyum ve K vitamini D vitamininin emilimini kolaylaştırır. Bu nedenle beslenmenize magnezyumdan zengin koyu yapraklı sebzeleri ve kuruyemişleri ilave edin. Ispanak, Brüksel lahanası ve kuşkonmaz gibi K vitamini kaynaklarının ve havuç, tatlı patates, bal kabağı, kuru kayısı ve somon gibi A vitamini kaynaklarını eklemeyi unutmayın.
Eğer bu hastalıklardan biri var ise doktora danışmayı unutmayın
Kistik fibrozis, çölyak ve Chron hastalarının ve böbrek hastalığı olanların D vitamini düzeylerini istenen seviyede tutması daha zordur. Bu hastalıkları olanların D vitamini ile ilgili düzenli doktor kontrolüne gitmeleri önerilir.