Herkesin beslenme şekli farklı. Eğer kendi beslenme alışkanlıklarınızı iyi tanıyorsanız, yanlışları düzeltebilirsiniz…
Herkesin eğitiminin, aile ve iş ortamının, duygu ve düşüncelerinin farklı olması gibi gıda maddelerini satın alırken, saklarken, pişirirken ve yiyip içerken yaklaşımları, yöntemleri de ayrı ayrı. Ancak, yine de çoğu zaman bir ortak noktada buluşulur: Herkes kendi ağız tadına uygun gıdalara yönelir ve bu gıdaları az ya da çok sağlığını gözeterek tüketir. Yaşasın Hayat ekibi olarak bize başvuranlarla bu ana fikir çevresinde çalışırız. Herkese yaşantısı, kültürü, alışkanlıkları ve ağız tadı doğrultusunda beslenme ve aktivite planları önerir, uygulamalarını ister ve süreci dikkatle izleriz. Bunu yaparken de tıbbi durumunu, sağlık düzeyini, yaşını, kullandığı ilaçları ve daha pek çok şeyi dikkate alırız.
Dr. Evren Altınel’in hazırladığı bu basit anketi samimiyetle yanıtladığınızda elde edeceğiniz skorla beslenme alışkanlıklarınız hakkında ana hatlarıyla bir fikir edinmiş olacaksınız. Ondan sonrası, yanlış varsa düzeltmek, eksikleri tamamlamak ve fazlalıkları törpülemek olmalı, ki o da sağlık profesyonellerinin işi.
İşte size yön verecek yol gösterecek basit ama önemli bir beslenme sorgulama testi:
1) Güne nasıl başlıyorsunuz?
a. Hiç kahvaltı etmem.
b. Saat 10.00’a doğru bir şeyler atıştırırım.
c. Pastanenin önünden geçerken bir poğaça alırım.
2) Salatayı nasıl tüketirsiniz?
a. Yağsız
b. Hazır alıyorum, içinde sosu da oluyor.
c. Her zaman kıvamında zeytinyağı kullanırım. Yanına sirke, limon suyu ya da nar ekşisi de eklerim.
3) Öğle yemeklerinde ne yersiniz?
a. Genellikle atlıyorum.
b. Pizza ısmarlıyorum.
c. Şirkette yemekhaneye gidiyorum.
4) Makarnayla aranız nasıl?
a. Nadiren ve çok az tüketirim; kilo yapıyor!
b. Hazır soslar var; onlarla hem kolay hem de lezzetli oluyor.
c. Tereyağlı ya da zeytinyağlı; bolca da parmesan peyniri eklerim.
5) Öğleden sonraları içiniz kıyılınca ne yapıyorsunuz?
a. Akşama kadar idare etmeye çalışıyorum.
b. Öğlenleri doğru dürüst bir şey yemediğim için sık sık başıma gelen bir durum. Hemen bir sandviç ısmarlıyorum.
c. Çok zor oluyor! Bazen kendimi tutamayıp bir parça çikolata ya da bir kurabiye yiyorum.
6) Tatlı tercihleriniz nasıl?
a. Tatlı yemiyorum.
b. Yemeği de hafif geçiştirdiğim için arada bir profiterol ısmarlarım.
c. Tok olsam da dayanamayıp iki samsa baklava yerim.
7) Akşam yemeği için ne hazırlamayı düşünüyorsunuz?
a. Bir meyve ve bir kâse yoğurt yeter!
b. Problem değil. Derin dondurucuda çeşit çeşit hazır yemeğim var!
c. Hızlı tertip bir şeyler yapıveririm; peynir tabağı ya da ekmek arası türünden…
8) Buzdolabınızın olmazsa olmazı nedir?
a. Meyveler, sebzeler, düşük kalorili süt ürünleri, yumurta. Suça teşvik edici şeyler yok!
b. Hazır yemekler, meyveli yoğurtlar. Pratik olmak gerek!
c. Dondurma, peynir çeşitleri, salam-sucuk.
9) Lokantada garson tabağınızı önünüze koydu ve…
a. Yemeğinizin sos içinde yüzdüğünü gördünüz. Hemen geri gönderirsiniz.
b. Garnitür olarak ıspanak istememiştiniz. Ispanaktan nefret edersiniz.
c. Beklerken iki dilim ekmeği zeytinyağına bandırarak bitirdiniz bile!
10) Kendinizi nasıl tanımlarsınız?
a. Evde oturmayı daha çok seviyorum.
b. Gezmeyi tozmayı severim. Hemen her gece dışarıdayım.
c. Çeşidi bol sofralarda yenilip içilsin, sohbet koyulsun isterim.
11) Alışverişte ürün seçerken önceliğiniz nedir?
a. Kalori değeri
b. Hazırlanma şekli
c. Sevdiğim bir şey olması yeterli
12) Lokantada başlangıç olarak…
a. Hiçbir zaman başlangıç ısmarlamam.
b. Domates mozarella dilimleri olabilir.
c. Duruma göre değişir. Kavun-beyaz peynir ya da birkaç şarküteri parçası, sonra ara sıcaklar.
13) Ara öğün olarak tercihinizi hangisinden yana kullanırsınız?
a. Bir parça dil peyniri ve bir dilim tam tahıl ekmeği
b. İki üç galeta
c. Çift kaşarlı tost ve ayran
DEĞERLENDİRME:
A’lar 8’den çoksa: “Kısıtlı ve dikkatli beslenmeme rağmen bir türlü zayıflayamıyorum”
Yaşamı kendine zehir edenler bu gruba giriyorlar! Açlığı açlıkla terbiye etmeye çalışıyorlar. Oysa bilmedikleri bir şey var: Yemek zayıflatır! Besinleri sindirebilmek için bedenimiz büyük bir çaba harcar. Bu enerji kaybı, 100 kalori yağ sindirmek için 2-4 kalori, bir o kadar karbonhidrat için 4-7 kalori ve aynı miktardaki protein grubu için de 20-25 kaloridir.
B’ler 8’den çoksa: “Hem az yiyorum hem de kötü besleniyorum”
Genellikle yalnız salatayla öğleni ya da akşamı geçiştirip gece otururken kuruyemiş atıştıranlar, kek, kurabiye ve gofretçiler bu grubun üyeleri. Günde yaklaşık 20 gram lif almamız gerektiğini unutanlar da çoğunlukla bu grupta. Dengeli beslenme, sağlığın ana direklerinden biri, hatta birincisi.
C’ler 8’den çoksa: “Çok yiyorum ve yemek yemeyi çok seviyorum”
Bu grupta kendiyle barışık, kilosuyla barışık, sosyal, ağzının tadını çok bilir gibi tanımlamalarla anılan kişiler yer alıyor. Nerenin köftesi, lahmacunu meşhur, nerede en iyi fırın sütlaç pişer, hangi fırında güzel pide yapılır, bilirler… Ancak yüksek tansiyon ve şeker hastalığıyla ya tanışmışlardır ya da ailelerinde olanlar vardır. Belki kalplerine stent çoktan takılmıştır veya babalarınınkinden söz ederler. Yanıtlarında c’leri çok olanlara, “Can boğazdan gelmiyor ama gidebiliyor” diyoruz özetle.
Prof.Dr. Osman MÜFTÜOĞLU