Aşırı sıcaklarda vücuttaki su terleme yoluyla kaybediliyor. Eğer yeterli sıvı alınamazsa idrar miktarı azalıyor ve bol idrar ile vücuttan kolayca atılması mümkün olan maddeler birbirine eklenerek taş oluşumuna neden oluyor.
Yetersiz su tüketimi böbrek taşı oluşumunu tetiklediği gibi, daha önce şikayet yaratmayan taşların ağrı, kanama, bulantı yapmasına ve böbrekte şişmeye yol açabiliyor. Üroloji Uzmanı Dr. Tamer Karamürsel, aşırı sıcaklarda böbrek taşı oluşumunu önlemek içinse öncelikle her 2-3 saatte bir 1 bardak su içilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
BELİRTİ VERMEDEN BÖBREĞİ ZEDELİYOR
Ülkemizde kadınlarda yüzde 5, erkeklerde ise yüzde 10-15 oranında görülen böbrek taşları, hastalarda yarattıkları olumsuz etkiler nedeniyle maddi ve manevi pek çok kayba yol açabiliyor. Üstelik genellikle belirti vermediği için de başka bir nedenle yapılan radyolojik incelemeler sırasında saptanıyor. Böbrek taşları ancak büyükse ve böbrekten idrar akımında tıkanıklığa yol açmışsa ağrıya sebep olabiliyor. Taş hareket edip üreter adı verilen böbrekle mesane arasındaki kanala girerse idrar akışını tamamen engelleyerek kolik denilen çok şiddetli ağrıya neden olabiliyor. Ağrı bel bölgesinden başlayarak kasığa doğru yayılıyor ve hastalarda bulantı, kusma, karın şişliği gibi ek şikayetler oluşturabiliyor. Taşın idrar yollarını zedelemesine bağlı idrarda kanama da görülebiliyor.
HER 2-3 SAATTE 1 BARDAK SU
Böbrek taşı genel olarak, taş oluşumunda yeri olan maddelerin (kalsiyum, okzalat, ürikasit) idrar içinde artması, taş oluşumunu engelleyen maddelerin (sitrat) ise idrarda azalması sonucu ortaya çıkıyor. Buna yol açan en önemli neden ise yeterli su içilmemesi. Fazla miktarda ter ile su kaybı sonucu yeterli miktarda idrar oluşturulamayınca da böbreklerde taş gelişiyor. Böbrek taşını engellemenin kesin bir yolu yok. Ancak alacağınız bazı tedbirler böbrek taşı oluşumunun riskini azaltıyor. Bunun için her gün idrar miktarı 1,5-2 litre olacak şekilde yeterli sıvı almaya özen gösterin. Günde ortalama 2,5-3 litre su tüketirseniz ihtiyacınız olan sıvıyı alabilirsiniz. Her 2-3 saatte bir 1 su bardağı su içmeniz bu miktarı sağlayacaktır.
HAYVANSAL GIDALARDAN KAÇININ
Günlük beslenmenizde meyve ve sebze miktarını artırırken, hayvansal gıdaları ise mümkün olduğunca azaltın. Ancak daha önce taş düşürmüşseniz, taş oluşumuna yol açan okzalat maddesinden zengin ıspanak, kakao, çay yaprakları, ceviz ve buğday kepeğinden mümkün olduğunca uzak durun. Günlük diyetteki tuz miktarını azaltmaya da özen gösterin. Bunların yanı sıra eğer vücudunuz taş oluşumuna yatkınsa diyetinize limon suyu ekleyen.
İLERİ TEKNOLOJİK YÖNTEMLERLE TEDAVİ
Böbrek taşının tedavisi şikayet sebebi olan taşın yeri, büyüklüğü ve böbrek üzerinde yaratmış olduğu etkiye bağlı olarak değişiyor. Günümüzde ileri teknolojik yöntemler sayesinde böbrek taşlarının tedavisi mümkün olabiliyor.
KENDİLİĞİNDEN DÜŞME OLASILIĞI VARSA…
Kendiliğinden düşme olasılığı büyük olan, 4-5 milimetreden küçük, böbrekten idrar akımını engellemeyen, böbrekte şişme yaratmamış taşlarda en uygun tedavi şeklini hastanın sıvı alımı ve hareketini artırması ile ilaç kullanımı oluşturuyor
DÜŞMEYECEK KADAR BÜYÜKSE…
Eğer taş kendiliğinden düşmeyecek kadar büyükse ve böbrekte hasara sebep olma riski yüksekse şu yöntemler uygulanıyor:
• ESWL: Ses dalgaları kullanılarak taşın vücudun dışından kırılması ve küçük parçaların düşmesinin sağlanması işlemi.
• Endoskopik operasyon: Günümüzde taş hastalığı tedavisinde en sık kullanılan bu yöntemde ince kameralı endoskoplar kullanılarak idrar kanalından giriliyor, taşa ulaşılıyor. Mümkünse taş tek parça, mümkün değilse ses dalgaları ve lazer enerjisi gibi çeşitli yöntemler kullanılarak idrar kanalı veya böbrek içinde kırılarak parçalar dışarı alınıyor.
• Kapalı ameliyat: Böbreğin üzerinden ciltte küçük bir kesi yapılarak direkt böbreğe kameralı sistemler ile giriliyor ve taş böbrek içeride kırıldıktan sonra parçaları alınıyor.
• Açık ameliyat: Daha önceleri sık kullanılmasına rağmen günümüzde çok nadiren başvuruluyor.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Böbrek taşları genel olarak 30-40 yaş erkelerde daha fazla görülüyor. Böbrek taşı oluşumu açısından temel risk faktörleri ise şunlar:
• Günlük yeterli idrar miktarı oluşturamayacak yetersiz sıvı tüketenler,
• Daha önce kendisinde veya ailesinde böbrek taşı hastalığı olanlar,
• Hayvansal gıdaları çok alanlar ve lif düzeyi düşük besinler ile besleneler,
• Günlük faaliyetleri yeterince aktif olmayan kişiler daha fazla risk altındalar.
Ntvmsnbc