Ülkemizde böbrek hastalıkları alarm veriyor. Türk Nefroloji Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre böbrek hastalığının görülme oranı yetişkinlerde %16 civarında. Buna göre her 6-7 yetişkinden biri çeşitli evrelerde böbrek hastası. Ülkemizde şeker hastalığı ve hipertansiyonun sık olması sebebiyle böbrek hastalıklarının görülme riski artıyor. Dünya Böbrek Günü dolayısıyla görüştüğümüz Kamu Hastaneleri Birliği Bağcılar Devlet Hastanesi Diyaliz Bölümü Sorumlusu Doç. Dr. Dede Şit, böbrek hasarının belirti vermeden ilerlediğine dikkat çekerek hastaların son dönemde diyaliz ve böbrek nakli ihtiyacı ile kliniklere başvurduğunu söylüyor. 65 bin diyaliz hastası olduğunu ifade eden Doç. Dr. Şit, “Bu rakama her yıl %12 ekleniyor. 20 bin kişi kadavradan böbrek listesinde bekliyor” dedi.
Kronik böbrek hasarının en önemli üç sebebinin kontrolsüz diyabet, hipertansiyon ve böbreğin kendi hastalıkları olduğunu söyleyen Doç. Dr. Dede Şit, “Türkiye’de diyaliz hastalarının %33’ü diyabete bağlı, %15-20’si hipertansiyona bağlı sebeplerden dolayı böbreklerini kaybetmiştir. Yani her 3 diyaliz hastasından 2 tanesinin sebebi hipertansiyon ve diyabettir. Şeker ve hipertansiyon, sinsi bir şekilde ilerler. Henüz belirti vermediği dönemde damarları bozmaya devam ettiği için hastaların büyük bir bölümü böbreklerini kaybettikten sonra bize gelir. Bu sebeple herhangi bir rahatsızlığınız olmasa bile böbrekleriniz için diyabetinizi ve tansiyonunuzu sık sık kontrol ettirin” dedi.
100 HASTADAN BEŞİ FARKINDA
Hastalık son döneme gelinceye kadar çok az belirti vermediğini söyleyen Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Turgay Arınsoy, çoğu hastada tanı konduğunda geri dönülmez hasarın geliştiğini belirterek, gelişmiş olabilmektedir. Gelişmiş toplumlarda bile farkındalık oranı %10’larda iken Türkiye’de bu oran %5’in altında kalmaktadır” dedi.
KİMLER RİSK ALTINDA?
-Hipertansiyon, diyabet ve kalp hastaları
-Aşırı kilolular
-60 yaşın üzerindekiler
-Ailede bilinen böbrek hastalığı olanlar
-Böbrek taşı, sık idrar yolu iltihabı, prostat
büyüklüğü gibi ürolojik problemleri olanlar
-Böbreğe zarar verebilecek ilaç kullananlar.
ALIRKEN BİR DAHA DÜŞÜNÜN
Lüzumsuz ağrı kesici böbrekleri vuruyor!
Zeytin, peynir ve sucukla yapılan Türk tipi kahvaltı en önemli tuz tuzağı.
Ülkemizde bilinçsiz ilaç kullanımının da diyalize kadar giden kronik böbrek hastalığının önemli sebeplerinden biri olduğunu söyleyen Doç. Dr. Dede Şit, “Özellikle uzun süreli ağrı kesici kullanımı, gelişi güzel ilaçlı filmler çekilmesi gibi durumlar böbrek hasarı sürecini hızlandırır. Tomografi gibi damardan ilaç verilerek çekilen filmlerin hepsi böbrek için sakıncalıdır. Çok sık çektirmemek gerekir. Çeşitli araştırmalar, ağrı kesicilere bağlı kronik böbrek hastalığı gelişiminin %10’lara kadar ulaştığını göstermektedir. Her türlü ilaç böbrekten atıldığı için ilaç kullanırken de iki kere düşünmek gerekir” dedi.
KAHVALTI TUZ TUZAĞI
Böbrek hastalıklarının gelişiminde önemli bir rolü olan tuz alımını azaltmak için ilk olarak sofradan tuzluğu kaldırmak gerektiğini söyleyen Türk Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bülent Altun, “Türk usulü kahvaltı en önemli tuz tuzağıdır. Kahvaltıda tüketilen ekmek, zeytin ve peynirin tuzsuz olarak seçilmesi gerekmektedir. Yemeklerdeki tuz miktarının azaltılması; salatalara tuz konulmaması; sucuk, sosis gibi sakatat ve salamura gıda alımının azaltılması; hazır gıdalardan, cips türü yiyeceklerden sakınılması tuzsuz bir diyet için önemlidir” dedi.
ÇAY-KAHVE HARİÇ
Günde 8 bardak su için
Böbrek hasarının diyaliz aşamasına gelmeden önce tespit edilebildiği takdirde önlenebileceğini söyleyen Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Siren Sezer, böbrek sağlığını korumak için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
-Kan şekeri ve tansiyonunuzu, kolesterolü olması gereken düzeylerde tutun.
-Tuz tüketiminizi günde 6 gramla sınırlayın. Bazı tatlılarda bile tuz olduğunu unutmayın
-En sağlıklı yemek evde pişmiş tencere yemeğidir. Mümkün olduğu kadar dışarıda yemekten ve fast food yemeklerden uzak durun.
-Lifli gıdalarla, sebze ve meyvenin ağırlıkta olduğu Akdeniz diyetiyle beslenin.
-Günde en az 1.5-2 litre sıvıyı su olarak tüketin.
-Gece sık sık tuvalete kalkıyorsanız böbreklerinize baktırın.
Maydanoz suyu diyalize götürebilir
Bitkisel olduğu iddia edilen ilaçları gelişigüzel kullanmanın da böbrek için zararlı olduğunu bildiren Doç. Dr. Dede Şit, “Niteliğini ve içeriğini bilmediğimiz hiçbir bitkisel ürünü tüketmemek gerekir. Halkımız kulaktan duyma bilgilere de itibar etmemelidir. Örneğin halk arasında maydanoz suyunun böbreğe iyi geldiği söylenir. Böbrek fonksiyonlarını gösteren bir değer olan kreatini 2’lerde seyreden, belki 5-6 sene diyalize girmeyecek bir böbrek hastası, sürekli maydanoz suyu tükettiğinde kısa sürede diyalize başlayabilir” dedi.
22 AMA 10 YAŞINDA GİBİ GÖRÜNÜYOR
Akraba evliliği sonucu gelişen böbrek reflüsü adı verilen bir hastalık sebebiyle kronik böbrek yetmezliği çeken 22 yaşındaki Hasan Kara, 10 yıldır haftada 3 gününü diyaliz merkezinde geçiriyor. Kronik böbrek yetmezliği sebebiyle gelişim bozukluğu yaşayan Kara gelişme döneminde bu hastalığı fark edilmediği için 10 yaşındaki çocuk görüntüsünde. 10 kardeşinden 4’ünü genetik hastalıklar yüzünden kaybeden Kara, hastalığı sebebiyle okula gidemiyor ve sosyal hayata katılamıyor.