Prof. Dr. Paul Howard Jones’a göre beyin ve öğrenme arasında olan ilişki; duygusal bağlılıktan yaratıcılığa, kavrama yeteneğinden, internet oyunlarıyla karar verme sürecine kadar birçok konuda paralel hareket ediyor. Etkileşim ve iyi iletişim öğrenme sürecini kolaylaştırıyor, stresle başetmenin en iyi yolu ise duyguların kağıda dökülmesi.
Hürriyet’te yer alan habere göre; daha iyi ve verimli öğrenmenin yolu iyi kahvaltı ve uykudan geçiyor. Uzmanalra göre beyin spor, ödül, beslenme, fikir paylaşımı, sorumluluk gibi öğelerden etkileniyor. Uykunun öğrenmenin olmazsa olmazı diye nitelendiren Bristol Üniversitesi’nden Prof. Dr. Paul Howard Jones ailelere, “Mutlu büyüyen çocuk iyi öğrenir, sağlam ilişki kurar” dedi.
İstanbul Kültür Üniversitesi’nde düzenlenen ‘Dijital Çağda Teknoloji, Eğitim ve İnsan’ konulu sempozyuma katılan Prof. Jones, beyin bilimi hakkında yaptığı çalışmalardan söz ederken bilgisayar oyunlarının uykuyu televizyondan daha fazla olumsuz etkilediğini, kızların matematik dersinden daha çok kaygı duyduğunu ve ailede iletişimin önemini anlattı. Prof. Jones şöyle konuştu:
Kaygılar birleşirse öğrenme olmaz
İyi uyku ve kahvaltı iyi öğrenmede olmazsa olmaz. Düzenli spor da gerekiyor. Ödül, doğal içerikli öğrenme yöntemleri ve stres beynin gelişim sürecini etkiliyor. Örneğin, sınav kaygısı olan bir çocuğun aklında başka bir endişe varsa bunlar birleşiyor ve onu olumsuz etkiliyor. Stresi azaltmak için sınav öncesi ne hissedildiği kağıda yazılabilir. Bu sayede zihin rahatlar. Matematik dersinden kızlar daha fazla kaygı duyuyor ve bu durum ilkokulda başlıyor. Nedeni ise onlara dersi öğreten kadın öğretmenlerin de bir zamanlar endişe duyması. Bunu kız öğrencilere istemeden de olsa hissettiriyorlar. Bu da performans ve başarı düzeyini azaltıyor. Duygular öğrenmede gözardı edilmemeli Örneğin video oyunlarının beyin üzerine etkilerini araştırdım. Sıklıkla verilen ödüllerin motivasyonu arttığı sonucuna ulaştım. Duygusal bağlılık çok önemli. Yani hissedildiğinde hatırlamak ve hafızaya kaydı kolay oluyor. Mutlu ailede büyüyen, arkadaş ilişkilerinde iyi olan çocuk ve gençler iyi öğrenir, sağlam diyalog kurar. Engelleri yener.
Oyuncakları yığmak öğrenmeyi sağlamaz
Öğrenme gelişimi evde başlıyor. Örneğin çocuğun kendisini yönetmesi sağlandığında öz beceri kazanıyor. Oyuncakları yığmakla bu olmaz. Ipad’lerle oynamak anne babayla etkileşimi engelliyorsa tehlikeli. Bunlar velinin önüne geçmemeli. Anaokulu çağında aile ile çocuk arasında etkileşim ve iletişim olmalı. Yani paylaşım, birliktelik, özellikle göz teması kurulması gerekiyor. Bu çocuğun öğrenme becerilerinin gelişmesinde temel oluşturuyor. İlerdeki süreçler de bundan etkileniyor. Ergenlik döneminde ise olumsuz duygular ortaya çıkıyor. Gençlerde kimlik tanımlama evresi olduğu için bu zamanlar zor geçebiliyor. Gece uyuyamama, sabah geç uyanma gibi durumlar görülebilir. Sosyalleşme isteği okula devamı olumsuz etkileyebillir. Aile “Çocuğuma ne oluyor” diye endişeye kapılmamalı. Bunun fizyolojik kökenli olduğu bilinmeli, duygusal değişimlere de anlayışlı olunmalı. Eğitim her basamağında veli ile çocuk arasında anlama, dinleme, etkileşim şart.
İyi uyku şart
Yaratıcılık bir anda çıkmaz, desteklenir. Fikirleri paylaşmak, çocuğun veya gencin kendini sorgulamasına neden olur ve yeni şeyler üretmesini sağlar. Sorumluluk vermek iyi bir yöntem. Örneğin, hiç birbiriyle ilgisi olmayan kelimelerden hikaye yazmak veya parçalardan sanat eseri oluşturmak gibi. Ya da sahilde kabuklardan, çakıl taşlarından yeni bir şey üretme çabası. Yani doğal hayattan yeni bir şeyler yaratmak. Sıradan olmayan işler yapılması için çocuk zorlanmalı. Bunlar yaratılıcılığın gelişmesini sağlıyor. Kavrama yeteneği, iyi bellek için uyku, spor da çok önemli. Uyuma sırasında öğrenilenler yerleşir, beyin eski bilgileri sindirir. Sınavdan önce de iyi uyku şart. Yatmadan önce oynanan bilgisayar oyunları televizyona göre beyni daha fazla etkiler ve uykuyu geciktir. Bu nedenle hafta içi bunlardan uzak durulmalı. Teknoloji çocukların beyinlerini değiştirebilir. Örneğin, şiddet içeren oyunlar veya içerikler agresif eğilimleri arttırıyor. Odaklanma olduğu için olumsuz sonuçlar çıkıyor. Şiddet normalize oluyor. Öte yandan video oyunları motor becerileri, karar vermenizi geliştirir. Bunlar dışında öğretmen ve ailelerin yapacakları da var. Eğitimciler beyinle öğrenme arasında dünyada yapılan çalışma sonuçları konusunda bilgilendirilmeli.
*2011 yılında yetişkin kadın istihdam oranı Türkiye’de yüzde 31, Rusya Federasyonu’nda yüzde 72, OECD ülkeleri ortalamasında yüzde 65, Avrupa Birliği’nde yüzde 66.
* Liseyi bitiremeyen erkek öğrenci sayısı kızlardan daha fazla.
* 2000-2011 yılları arasında Türkiye’de 15-19 yaş arasındaki bireylerin eğitime katılımlarında yüzde 41 artış sağlandı.