Takıntılı bir davranış olan tırnak yeme, sadece kozmetik bir sorun değil, psikolojik bozukluklara da işaret eden bir alışkanlık. Peki, tırnak yeme alışkanlığı neden olur? Hangi seviyede bir tırnak yeme alışkanlığı ciddi bir psikolojik sorunun göstergesidir? Tırnaklarını yiyen kişiye toplumda nasıl bakılır?
Uzman Klinik Psikolog Şeyma Çavuşoğlu Itri, Pudra.com için kaynakları taradı ve tırnak yeme alışkanlığının nedenleriyle ilgili önemli bilgileri bizimle paylaştı.
Tırnak yeme alışkanlığı, diğer adıyla onikofajya (onychophagia), tırnağı sürekli olarak ağıza götürmekten başlayan ve kanatıp, formunu bozacak kadar tırnağı yemeye varan, geniş açı ile bakılması gereken bir durumdur.
Orta seviyede olan bir tırnak yeme davranışı, tırnak makası kullanımı gerekmeyecek şekilde, dişleri ile tırnaklarını sabit bir kısalıkta tutabilme olarak tanımlanabilir. Orta seviyede bir tırnak yeme alışkanlığı, bilinen diğer dürtü kontrolünde zorlanma sonucu ortaya çıkan davranışlar ile karşılaştırılabilir. Örneğin, parmak emme, bacak titretme, kıkırdama, yerinde rahat oturamama, kıpırdanma, göz seğirmesi ve saçı eliyle döndürme gibi davranışlar, oluşum süreci ve altta yatan kaygı gibi duygular bakımından tırnak yeme alışkanlığına benzerler.
Daha ciddi bir tırnak yemek alışkanlığı ise tırnağın beyaz üst alanının gerisine doğru, yumuşak deri ortaya çıkana kadar yeme olarak açıklanabilir. Bu seviyede tırnağın tamamen yok olana kadar yenmesine varan noktalara çıkılabilir. Bu durumda, tırnak yeme alışkanlığı fiziksel bir deformasyon ortaya çıkardığından, kişinin kendisine zarar vermesi boyutuna geçer. Dolayısıyla dikkat edilmesi gereken ilk nokta, tırnak yeme alışkanlığının hangi seviyede olduğudur.
Tırnak yeme alışkanlığı takıntılı bir davranış olarak açıklanabilir. Genelde çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde başlar ve yetişkinlik yaşamına da taşınabilir. Bazı kişilerde ise yetişkinlikte ortaya çıkabilir. Dürtü kontrol bozuklukları arasında sayılan tırnak yeme alışkanlığı, sıklıkla hissedilen yoğun kaygı ve endişe ile baş edememe sonucu ortaya çıkar. Buna ek olarak, kişinin sosyal ilişkilerinde yaşadığı sıkıntıların da yansıması olabilir.
Yapılan araştırmalar, tırnak yemenin stres ya da heyecan yaratan durumlara maruz kalındığında, uyaranlar ile başa çıkmakta zorlanan kişilerde ortaya çıktığını gösteriyor. Aynı zamanda, sıkıntı ve boşluk hisleri yaşayan kişilerde de, yaşamlarındaki eksiklik hissinden dolayı tırnak yeme alışkanlığı gelişebilir.
Tırnak yeme alışkanlığının fiziksel sonuçlarının yanı sıra olumsuz sosyal sonuçları da vardır. Bunların başında, insanların bu davranışı itici ve mide bulandırıcı bulması sonucu kınamaları ve terslemeleri gelir. Alışkanlığın estetik durmaması ve olgun olmamayı temsil etmesinden dolayı da tırnak yiyen kişi sosyal dışlanmaya veya alaya maruz kalabilir. Bu dışlanma da, tırnak yeme alışkanlığını tetikleyecek, artan bir stres seviyesine yol açabilir.
Tırnak yeme alışkanlığı pek çok kez kozmetik bir sorun olarak algılanır ve ciddiyeti göz ardı edilir. Ancak bu alışkanlık, psikolojik kökenlidir ve mutlaka tedavi için konunun uzmanı bir psikoloğa başvurulması gerekir. Psikoterapi, özellikle bilişsel davranışçı bir yaklaşım uygulandığında sorunu çözecektir. Ancak durumun ciddiyetine göre, uzman gerekli gördüğü takdirde, bir psikiyatrist ile görüşülerek ilaçlı bir tedavinin uygulanması da gerekebilir. /pudra.com
Kaynakça:
Pacan, P., Grzesiak, M., Reich, A., & Szepietowskp, J. C. (2009). Onychophagia as a Spectrum of Obsessive-compulsive Disorder. Acta Denn Venereol, 89, 278-280.
Ravindran, A. V., Da Silva, T. L., Ravindran, L. N., Richter, M. A., & Rector, N. A. (2009). Obsessive–Compulsive Spectrum Disorders: A Review of the Evidence-Based Treatments. The Canadian Journal of Psychiatry, 54 (5), 331-343.
Wells, J. H., Haines, J., & Williams, C. L. (1998). Severe Morbid Onychophagia: The Classification As Self-mutilation And a Proposed Model of Maintenance. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 32, 534–545.