Okullar açıldı. Anne babaları çocuğum okula adapte olup başarılı olacak mı endişesi sararken çocukları da okul heyecanı sardı. Ancak bu dönemde anne babaların çocuklarının adaptasyonu dışında sağlıklarına da çok dikkat etmeleri gerekiyor. Çünkü okul gibi kalabalık ortamlarda görülen hastalıklar bulaşıcı olabiliyor.
İshal nedir?
İshal (Akut gastroenterit) insanlarda en sık görülen ve gelişmekte olan ülkelerde çocuklarda en sık ölüm nedeni olan enfeksiyonların başında gelir. Çocuklarda görülen ishal, vücutlarından su kaybı yetişkinlere göre çok hızlı olduğu için daha tehlikelidir. Gelişmekte olan ülkelerde çocuklarda yıllık 1,5 milyar ishal atağı görülür ve ne yazık ki bunlardan yaklaşık 4 milyonu ölümle sonuçlanır. Gelişmekte olan ülkelerde 3 yaştan küçüklerde ishalden ölüm oranı %15’dir.
Nedenleri nelerdir?
Enfeksiyonlar (bakteriler, virüsler, parazitler, helmintler) ishalin en önemli nedenleridir. Diğer nedenleri besinsel etkenler, barsakların anatomik yapısına bağlı nedenler olarak sıralayabiliriz.
Belirtileri nelerdir?
Belirtileri yaş grubunu göre değişiklik gösterse de hastalar genellikle bulantı, kusma, karın ağrısı, sık (günde ortalama 4-5 defadan fazla) ve sulu dışkı, ateş ve vücudun su oranının azalması (dehidratasyon) şikayetiyle başvururlar.
Okullarda ishal salgınları görülebilir mi? Engellemek için neler yapılması gerekir?
İshal en çok okul çocuklarında görülen bir enfeksiyondur ve çok bulaşıcıdır. Rotavirüs, Adenovirüs, Norovirüs gibi mikrobik olanlar hem dışkı hem de solunum yoluyla hızlı bulaşır. Bakteriyel olanlar ise dışkı yoluyla, tuvalet sonrası temizlik iyi yapılmazsa el yoluyla bulaşır. Özellikle sıcak aylarda süt, dondurma, kümes hayvanlarından da bulaşan etkenler vardır. Sudan bulaşan ishal ajanları da vardır. Okullarda ishalin salgına dönmesini engellemek için viral ishali olanları eve göndermek, diğerleri için ise genel hijyen kontrollerine uymak gerekir.
İshal olan çocuğun nasıl beslenmesi gerekir?
İshalde kullanacağımız en önemli tedavi yoğurt ve kefir tüketiminin artırılması; muz, şeftali, yağsız pilav-makarna patates tüketilmesidir.
Hangi belirtiler görüldüğünde mutlaka hekime başvurmak gerekir?
Günde 7’den fazla sulu dışkılama varsa, kusma görülüyorsa, ağızdan beslenme çok az ise, halsizlik, baş dönmesi görülüyorsa en kısa zamanda hastaneye başvurulması gerekir.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavide çocuğun durumu çok önemlidir. Vücuttan su ve tuz kaybı bulgusu yoksa, ağızdan besin alımı iyi ise ayaktan bile tedavi yapılabilir. Bakteriyel bir enfeksiyon ise antibiyotik tedavisine başlanmalı, viral ise destek tedavisi yeterli olacaktır. Vücuttan su ve tuz kaybı varsa ve kusuyorsa hastanede damardan sıvı verilmeli; vücuttan su ve tuz kaybı var fakat ağızdan besin alımı iyi ise oral rehidratasyon tedavisi uygulanmalıdır.
Oral Rehidratasyon nedir?
Ağızdan alınan, sıvı kaybını yerine koymak için hazırlanmış şeker, tuz ve karbonat karışımıdır. Evde; 1 litre kaynatılıp soğutulmuş suyun içerisine; 1 çorba kaşığı şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karbonat koyarak kendiniz de hazırlayabilirsiniz.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Birol Saral