Atik Valide Camii

Ramazan Günlügü
İstanbul’un Üsküdar ilçesinde bulunan cami, Osmanlı’nın en güçlü valide sultanlarından II. Selim’in eşi III. Murat annesi Nur Banu Valide Sultan tarafından 1583 yılında yaptırılmıştır. Boyutu açısında...
EMOJİLE

İstanbul’un Üsküdar ilçesinde bulunan cami, Osmanlı’nın en güçlü valide sultanlarından II. Selim’in eşi III. Murat annesi Nur Banu Valide Sultan tarafından 1583 yılında yaptırılmıştır. Boyutu açısından en büyük külliyelerden biri olup, sultanın saltanatına yakışır niteliktedir. Halk arasında Eski Valide Cami ve Valide-i Atik isimleriyle de bilinen külliye, cami, medrese, sıbyan mektebi, darüşşifa, imaret, kervansaray, tabhan darülhadis – darülkurra, tekke ve hamamdan oluşur.  Bu binalar içerisinde, günümüzde sadece cami ve 16. yüzyıl ayrıntılarını kaybetmiş olan hamam özgün işlevini sürdürmektedir.

Atik

Camiyi, U biçiminde kavrayan revaklı avlu, arkadan dönerek kıble duvarı ile birleştirilmiştir. Üç taraftan merdivenle çıkılan kubbeli girişler avluya açılmakta ve avlunun merkezinde, onarım görmüş çokgen hazneli şadırvanı görürüz önce. Bu avluyu geçerek ulaştığımız cami, ortada aynalı tonoz, yanlarda ikişer kubbeli son cemaat yeri revakı, üç yönden de düz çatılı bir dış revakla kavranmış durumda. Mihrap bölümü, yan duvarlar, bahar açmış dallar, natüralist çiçekler, vazodan gelişen kompozisyonlu panolar ve kitabe kuşağı olarak en kaliteli İznik çinilerinden zengin bir süslemeye sahiptir. Geometrik örnekli şebekelerle mermer minber ağaç işleme vaaz kürsüsü, caminin yapıldığı dönemden kalmadır.

Atik

19.yy.’da tamir gören minareler, son cemaat yerinin iki yanından yükseliyor, hem dışa, hem cami içine açılan kapıları mevcut. Altı dayanaklı gruba giren yatık dikdörtgen biçimindeki cami de orta kubbe dört köşeye eksedralarla bağlanmış, çıkıntılı mihrap bölümü, yarım kubbe ile örtülmüş ve yanlara doğru ikişer küçük kubbe ile genişletilmiştir. Cami üç taraftan üst mahfillerle çevrilmiştir.

Külliyeden epeyce uzakta kalan müşterek külahlı çifte hamam, tekne tonozlu soğukluk, ortası kubbe, iki yanı tonozlu birer ılıklık ve büyük kubbeli sıcaklıktan oluşur.