Siyasi Tarih 4: İslam düşünürleri

Tarih
MÖ 7. yüzyılda Arabistan’da İslam dini gelişmeye başladı. Diğer iki büyük tek tanrılı din yani Hristiyanlık ve Musevilikten farklı olarak başından beri dinsel olduğu kadar politik bir sistemdi İ...
EMOJİLE

MÖ 7. yüzyılda Arabistan’da İslam dini gelişmeye başladı. Diğer iki büyük tek tanrılı din yani Hristiyanlık ve Musevilikten farklı olarak başından beri dinsel olduğu kadar politik bir sistemdi İslam.

Bazı Müslümanlara göre, ikinci halifenin önde gelen yöneticilere "sıradan insanlar gibi yaşayın" emrini vermesi demokrasinin tohumlarının atılması anlamına geliyor.

İslam imparatorluğu yayıldıkça bazı islam alimleri kutsal metinlerin demokrasiyi önerdiğini savundu, bazılarına göre ise bunlar otoriter yönetim reçetesiydi.

İslam dünyasının ilk politika düşünürlerinden biri olan Farabi onuncu yüzyılda Bağdat’ta yaşadı. Fazilet Devleti gibi eserlerinde Farabi ideal yöneticiler çok nadir olduğu için, insanların daha önceki ideal örnekleri taklit etmeye çalışmaları gerektiğini savundu.

İslam düşüncesinin en büyük isimlerinden biri olan Gazali Sufi’dir… ‘Tanrının hukuku ve adaleti’ düşüncesine insan unsurunu ilk sokan kişi Gazali’dir.

Gazali’ye göre hukukçular Tanrı düşüncesini insanların hayrına yorumlayıp, kutsal metinlerin sessiz kaldığı konularda yasalar ortaya koyabilir. Diğer taraftan insanların da yöneticilerine itaat etmeleri gerekir.

12. yüzyılda, İspanya’nın güneyindeki Kordoba’dan İbni Rüşd, Yunanlı filozoflar üzerine geniş çaplı yorumlar yayınladı ve Farabi’nin filozofların siyasete de karışmaları gerektiği düşüncesini canlandırdı.

İbni Rüşd’e göre felsefe becerisi olanlar bunu toplumun ilerlemesi için kullanmalıdır. Ancak bunlara nadiren rastlandığı için hükümdar olmalarını sağlacak sayıya hiç bir zaman ulaşamayacaklardır. Sıradan insanlar ise yasaları ve dinbilimsel öğretiyi sorgulamamalıdır.

BBC Türkçe