- İLKÇAĞ (Eskiçağ): MÖ 3500’lerde Sümerler ‘in yazıyı bulması ile başlar, 476’da Batı Roma’nın yıkılışıyla sona erer.
Önceleri şehir devletleri halindeki siyasi yapı, sonradan Eski Yunan siteleri hariç,merkezi krallıklara dönüşmüştür. Çağa çok tanrılı dinler egemendir. Ancak istisna olarak, ibraniler’de tek tanrılı din ilk kez görüldü ise de Musevilik bir dünya dini olamamıştır. Hıristiyanlık da, bu dönemde ortaya çıkmıştır. Özellikle Akdeniz Havzası’nda canlı bir ticaret ekonomisi görülmüştür, bunun temel nedeni koloniciliktir. Köleci ve sınıflı toplum yapısı çağa egemen olmuştur. Tarih Çağlan içinde en uzun yaşanan dönemdir. Çağ’ın içinde, İsa’nın doğumu takvime başlangıç olarak kabul edilir, İsa’nın doğumu ile MÖ dönem sona erer, MS dönem başlar, ilkçağ’ın içinde hem MÖ hem de MS dönemler yaşanmıştır
- ORTAÇAĞ: MS 476′ da Batı Roma’nın yıkılmasıyla başlar, 1453 İstanbul ‘un Fethi ile sona erer.Merkezi krallıklar gücünü Kavimler Göçü sonunda yitirdiğinden, siyasi yapıda Feodalite çağa egemen olmuştur. Tek tanrılı dinler egemendir. Bu nedenle Ortaçağ’ da, bilimsel ve kültürel gelişme yavaşlar.
Tek üretim aracı ve zenginliğin simgesi topraktır. Geri, kapalı ve toprağa bağımlı bir ekonomik yapı görülür. Akdeniz havzası, ticari etkinliğini yitirir. Köleci toplum yapısı sarsılır, sınıflı toplum yapısı devam eder.
- YENİÇAĞ: 1453’te İstanbul’un Fethi ile başlar, 1789 Fransız İhtilali ile sona erer.
İstanbul’un Fethi’nde kullanılan tahrip gücü yüksek toplar, merkezi krallar tarafından kullanılmış, Feodalite yıkılırken, merkezi krallıklar yeniden güçlenmiştir.
Coğrafi Keşifler sonunda ise bazı merkezi krallıklar Sömürge imparatorluğu’na dönüşmüştür.
Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirmeye başlamışlardır.
Özellikle Coğrafi Keşifler’ den sonra, canlı bir ticaret ekonomisi görülür.
Rönesans Hareketleri sonunda sınıflı toplum yapısı da bozulmaya başlar.
- YAKINÇAĞ: 1789’da Fransız ihtilali ile başlar günümüze kadar devam eder
Siyasi yapıya, Demokrasi egemendir. Özellikle Fransız İhtilali’nden sonra din devleti, Dünya devletine dönüşür. Ulusçuluk akımı güçlenir. Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirir ve özellikle Fransız İhtilali’nden
sonra laik devlet ve laik toplum düzeni kurulur. Fransız ihtilali’nin getirdiği ilkeler sonucu, sınıflı toplum yapısı ortadan kalkar.
Sanayi Devrimi, hammadde ve pazar gereksinimini arttır. Sömürge mücadelesi hızlanır.
Dikkat : Zamanı çağlara bölmek yapay bir bölme işlemidir. Öğrenimi kolaylaştırmak amacı taşır. Örneğin: İstanbul’un fethi, Avrupa ve Asya’yı etkileyen önemli bir tarihi olaydır. Ancak bu olay o sırada Amerika ve Afrika kıtasında yaşayan insanları doğrudan etkilememiştir.
Mısır ve Mezopotamya’daki insanlar yazıyı kullanırlarken, dünyanın diğer bölgelerindeki insanlar ancak yüzlerce yıl sonra yazıyı kullanmışlardır.
ÇAĞLARIN BAŞLANGIÇ-BİTİŞ TARİHLERİ NASIL TESBİT EDİLMİŞTİR?
Tarihin zamana göre tasnifinde en önemli ayrım “çağlara ayırarak” incelemedir. Çağların başlangıç ve bitim tarihleri belirlenirken toplumların geniş çapta etkilendiği tarihi olaylar esas alınmıştır.
Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından…