Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransa Kralı Birinci Fransuva’ya gönderdiği “Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç veren Allah’ın yer yüzündeki gölgesi…” diye başlayan ve “Sen ki Fransa vilayetinin kralı Fransuva’sın…” diye devam eden ünlü mektubu Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde saklanıyor.
Fransızların “Muhteşem Süleyman” dediği Kanuni’nin 1526 yılının ocak ayı sonunda gönderdiği mektup, hem Osmanlı Devleti’nin dünya siyasetindeki yerinin gösterilmesi hem de Türk-Fransız ilişkilerinin başlangıcı olması dolayısıyla tarihin en önemli vesikaları arasında yer alıyor.
Paris’teki Fransa Ulusal Kütüphanesi’nin (BNF) en değerli eserleri arasında Kanuni’nin 1’nci Fransuva’ya gönderdiği mektup, ilk sıralarda yer alıyor.
Kütüphanenin el yazmaları bölümünde saklanan mektup, ancak üst düzey özel izinle kütüphane görevlilerinin gözetiminde ziyarete açılıyor. 167,5 santim uzunluğunda ve 35 santim genişliğinde parşömen kağıda yazılan mektup, 15 satırdan oluşuyor. Altın süslemeli padişah tuğrasının yanı sıra mektupta yer yer altınla yazılan harfler de dikkati çekiyor.
Alman İmparatoru Şarlken ile 24 Şubat 1525’de yaptığı Pavye Savaşı’nda yenilerek esir düşen Fransa Kralı Fransuva’nın annesi Düşes Dangolen’in, yardım talebine cevaben Kanuni’nin yazdığı mektupta şu satırlar ön plana çıkıyor:
“Ben ki, sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç giydiren, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi ve atalarımın fethettiği Akdeniz’in, Karadeniz’in, Rumeli’nin, Anadolu’nun, Karaman’ın, Rum’un , Dulkadiroğluları Vilayeti’nin, Diyarbakır’ın, Kürdistan’ın, Azerbaycan’ın, Acem’in, Şam’ın, Haleb’in, Mısır’ın, Mekke’nin, Medine’nin, Kudüs’ün, bütün Arap memleketlerinin, Yemen’in ve daha nice ülkelerin ki, büyük atalarımın Allah kabirlerini nurlu etsin karşı konulmaz kuvvetleriyle fethettikleri ve benim muhteşemliğimle de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren kılıcımın gücüyle fethettiğim nice memleketlerin sultanı ve padişahı olan Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sulan Süleyman Han’ım.
Sen ki, Fransa vilayetinin kralı olan Françesko’sun…” Kanuni’nin Fransuva’ya yazdığı Şah Tahmasp mektubu
Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde ayrıca Kanuni Sültan Süleyman’nın Birinci Fransuva’ya gönderdiği Safevi devletiyle yaşanan sıkıntılardan ve Şah Tahmasp’a karşı yapılan savaştan bahsettiği 1533 tarihli mektup da bulunuyor. 204’e 35 santim boyutlarındaki mektupta da yer yer altın harflerin kullanılması dikkati çekiyor.
Fransız kütüphanesinin Türk el yazmaları koleksiyonu, 17’nci yüzyılın ikinci yarısında Fransız görevlilerin kitap satın almaları için İstanbul’a gönderilmesiyle başlamış ve daha sonra Türk-İslam sanatının değerli parçalarının toplanarak Paris’e götürülmesiyle devam etmiş. Kütüphane envanterine kayıtlı yaklaşık 2 bin 200 el yazması, 30 binin üzerinde matbu kitap, yüzlerce dergi, sayısız fotoğraf, harita ve sesli belge ilgililerini bekliyor.
Kütüphanede ayrıca, Türk ve İslam edebiyatının ünlü isimleri Ali Şir Nevai, Nesimi, Riyazi, Ferîdüddîn-i Attâr, Ahmet Çelebi, Baki, Süleyman Çelebi ile astronomi ve matematik bilgini Ali Kuşçu’nun Fethiyye isimli eseri de Türk el yazmaları koleksiyonunda yer alıyor.
AA