İlk Müslüman Türk Devletlerinden Karahanlılar (840 – 1212);
*Karahanlılar, Orta Asya İlk Müslüman Türk devletidir.
*Karahanlı Devleti, başta Karluklar olmak üzere Yağma, Çiğil ve Tuhsi gibi Türk boylarının desteğiylekuruldu.
*Karluk yabgusu,bağlı bulunduğu Uygurların 840 yılında Kırgızlar tarafındanyıkılması üzerine bağımsızlığını ilan etti.
*Karahanlılar Devleti Islam öncesi Türk devletlerinde görülen ikili yönetim anlayışını devam ettirdi.
*Karahanlıların ilk hükümdarı olarak bilinen Bilge Kül Kadır Handır.
*yeğeni Satuk Buğra Han Müslümanlarla temas kurmuş ve İslam dinini kabul etmiştir.
*Müslüman olduktan sonra Abdulkerim adını alan Satuk Buğra Han, amcasından sonra tahta geçince İslamiyeti resmî dinolarak kabul etti
*Ebu NasrAhmed, Abbasi halifesi tarafından İslam hükümdarıolarak tanınan ilk Karahanlı hanı oldu.
*En parlak dönemi Yusuf Kadir Han dönemidir.
*Ancak hanedan arasındaçıkan anlaşmazlıklar neticesinde devlet Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı (1042).
*Doğu Karahanlı Devleti’ninEn önemli şehirleri Balasagun, Talas ve Kaşgar şehirleri idi.*Doğu Karahanlı Devleti 1090 yılında Selçuklulara bağlandı. Devlet 1130 yılında Moğol asıllıKarahıtayların hâkimiyetine girdi. Bu durum 1211’e kadar devam etti.
* Doğu Karahanlı Devleti’nin ilk hükümdarı sayılan Tamgaç Buğra Han adil bir hükümdar olaraktanınmaktaydı. Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig bu hükümdara sunulmuştur.
Batı Karahanlı Devleti (1042 – 1212)
*Devletin başkenti önceleri Özkent idi. Devlet
sınırlarının genişlemesiyle daha sonra Semerkant
merkez oldu.
*Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah Karahanlıları kendisine bağladı (1074).
*Selçukluların Katvan Savaşı’nda yenilmesiyle beraber Batı Karahanlılarda Karahitay hâkimiyetine girdi (1141).
*Harzemşahlar bölgedeki Moğol hâkimiyetine
son vermiş, Karahanlı devletini yıkmışlardır(1212).
*Halkın çoğunluğunun Türk olması resmî dilin, eğitim ve edebiyat dilinin Türkçe olması sonucunu ortaya çıkarmıştır.
*Kutadgu bilig ve Divan-ı hümayun bu dönemde yazılmıştır.
(Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından)